Trybuna Ludu, sierpień 1957 (X/210-240)
1957-08-01 / nr. 210
Prole,ariutze I m ‘‘BVHK T It'll fi 3 ITj tfk fll i if H fm fll I 0t8““K® wszystkich krajów jg&« |g yRkf | | I H H K fei lilii H H Polskiej Zjednoczonej -------Lłcz.cie si<?t--- .W. JL J JBLF U. A M €USL jfilHLli |/i U. Partu Robetnicąci NR 210 (3085) ROK X A/ WARSZAWA’ — CZWARTEK 1 SIERPNIA I957 R. WYDANIE T Cena 50 gr W sierpniową rocznicę Mija trzynasta już rocznica Powstania Warszawskiego, a obraz miasta — bohatera, walczącego w pamiętnych dniach sierpnia i września 1944 r. stoi nam przed oczyma jakby to było wczoraj. Obraz ten z tą samą silą szarpie za serce, gdy co roku, w dniach sierpniowych wspominamy powstanie. Nie walczyła wtedy z wrogiem regularna, w nowoczesną broń wyposażona armia. W powstaniu walczyła warszawska młodzież, chłopcy i dziewczęta, których jedyną bronią była częstokroć butelka z benzyną czy granat własnej produkcji. Szczęśliwy był ten, kto dostał do ręki karabin albo pistolet. Z takim „uzbrojeniem“ walczyli powstańcy przez 63 dni, broniąc każdej ulicy, każdego zaułka, każdego domu. Nie tylko bronili się, ale i atakowali zajęte przez nieprzyjaciela gmachy, położone w obrębie objętych powstaniem dzielnic. Nieustraszeni zdobyli szturmem PAST-ę, gmach telefonów przy ul. Zielnej, gimnazjum im. Królowej Jadwigi... Gołymi niemal rękami zwalczali stalowe czołgi — kolosy, które objęte ogniem, bezsilne, musiały się wycofywać spod powstańczych barykad albo stawały obezwładnione. Znaczone czarnymi krzyżami śmierci, kupą żelastwa, zaległy warszawskie pobojowisko. Powstańcy mając przeciw sobie czołgi, ciężką artylerię, bombowce, ścieśnieni na niewielkim obszarze kilku dzielnic Warszawy, bronili się z bezprzykładną ofiarnością, do ostatniego tchu w piersiach. Ataki hitlerowskie zmierzające przede wszystkim do opanowania głównych arterii komunikacyjnych, przebiegających przez Warszawę, napotykały na .nieustępliwy, długotrwały opór. Dopiero po miesiącu walk udało się Niemcom zdobyć Starówkę, obróconą w jedno bezkształtne rumowisko gruzów. Trzymając w swoich rękach część Alei Jerozolimskich, powstańcy, mimo zaciekłych ataków wroga przez cały czas powstawania blokowali mu dostęp do mostu Poniatowskiego. O tych czynach powstańczych, o niezłomnej obronie Woli, Starówki. Czemiakowa i innych dzielnic pamięć nie zaginie. W ogniu walk powstańczych umacniała się wspaniała solidarność wszystkich walczących, całego ludu Warszawy. Nieznani, zwykli ludzie wyrastali na bohaterów. Wspominając mamy przed oczyma powstanie niewy- slowione bohaterstwo młodzieży z Armii Krajowej, oddziałów7 Armii Ludowej 1 innych formac.fi. Mamy w pamięci żołnierzy I Armii Wojska Polskiego, którzy niosąc pomoc stolicy przelewali krew i ginęli nad brzegami Wisły. Mamy w pamięci nieustępliwą walkę całego ludu Warszawy, który porwał się na znienawidzonego wroga wierząc, że tędy wiedzie droga do wolności. Mamy też przed oczyma straszliwe cierpienia mieszkańców stolicy, niekończące się szeregi poległych — ofiar hitlerowskiego bestialstwa. W tym masowym grobie, jakim stała się Warszawa w owych tragicznych dniach, pod gruzami walących się domów znalazły śmierć setki tysięcy jej mieszkańców. W gruzy obrócony został dorobek całych pokoleń, które wznosiły drogą sercu każdego Polaka stolicę. W rocznicę powstania myślimy nie tylko o bohaterstwie, ale i o przyczynach, które złożyły się na tę najcięższa tragedię narodową. Znamy nie od dziś te przyczyny. Powstanie skazane było na osamotnioną, beznadziejną walkę, bo decyzja w sprawie akcji zbrojnej w stolicy podyktowana była wyłącznie wąskim i krótkowzrocznym interesem jej wstecznych inspiratorów. Żadne względy wojskowe w walce z okupantem nie nakazywały powstania w owym czasie. Politycy „londyńscy-1 ze zbrodniczą lekkomyślnością pchnęli Warszawę do walki w’ najmniej sprzyjających warunkach. aby uchwycić władzę w stolicy i zagrodzić drogę wyzwolonych powstającej na terenach polskiej władzy ludowej. Stawką w' tej politycznej grze była Warszawa i jej ludność. Dlatego Powstanie Warszawskie dając przykład wspaniałego bohaterstwa ludu w walce o wolność, jest jednocześnie oskarżającym świadectwem. do jakich tragicznych dla naszego narodu skutków prowadzi polityka sił reakcjł i wstecznictwa. O tej nauce nłe wolno nigdy zapomnieć. Ogromnym wysiłkiem całego narodu podnieśliśmy z gruzów Warszawę, usuwając straszliwe spustoszenia. Wznosząc nową stolicę, zachowujemy w sercach pamięć o jej ofiamych synach i córkach, którzy swoją krew 1 życic oddali, by naród nasz byl wolny. Problem nieusprawiedliwionej absencji w zakładach na posiedzeniu Rady Ministrów W dniu 31 lipca br. odbyłc się posiedzenie Rady Ministrów. Przy udziale przedstawicieli CRZZ Rada Ministrów dyskutowała problem wzrastającej nieusprawiedliwionej absencji w zakładach pracy i innych wypadków naruszania prawidłowego toku pracy. Rada Ministrów stanęła na stanowisku, że kierownfcy zakładów powinni energicznie przeciwdziałać przy udziale organizacji związkowych oraz rad robotniczych, temu zjawisku wysoce szkodliwemu dla interesów klasy robotniczej i dla interesów _ poszczególnych załóg, wśród których narasta sprzeciw wobec osób naruszających tok pracy w zakładzie i utrudniających w ten sposób wykonywanie zadań produkcyjnych. W związku z tym przygotowany zostanie projekt uchwały o wytycznych dla regulaminów prwy w przedsiębiorstwach uspołecznionych. Równocześnie Rada Ministrów uznała za konieczne wzmożenie kontroli nad prawidłowością udzielania zwolnień chorobowych i związanymi z nimi wypłatami zasiłków; ma to na celu przeciwdziałanie wypadkom nadużywania zwolnień. Również przy udziale przedstawicieli CRZZ i Związku Pracowników Państwowych Rada Ministrów wysłuchała sprawozdania Komisji Rządowej, powołanej w dniu 5.VI. br dla stwierdzenia stopnia wykonania uchwał Sejmu i Rządu w sprawie zwolnień pracowników z administracji. (Szczegółową informację na ten temat zamieszczamy na str. 3). Rada Ministrów w celu usprawnienia form i metod planowania gospodarki rad narodowych podjęła uchwałę ustalającą nową organizację i zakres działania terenowych komisji planow'ania gospodarczego. Rada Ministrów rozpatrzyła trzy projekty uchwał regulujących ceny oraz tryb nabywania domów i działek budowlanych sprzedawanych przez Państwo spółdzielniom mieszkaniowym i osobom prywatnym. Podjęte zostały uchwały: w sprawie zasad ustalania ceny domów mieszkalnych i gruntów sprzedawanych przez Państwo oraz w sprawie sposobu zapłaty; w sprawie sposobu zaliczania na pokrycie ceny nabycia wartości nieruchomości pozostawionych przez obywateli za granicą; oraz uchwała w sprawie zasad gromadzenia i dysponowania przez Państwo i rady narodowe środkami funduszu mieszkaniowego (PAP) Stare Miasto jest już tylko rumowiskiem gruzów, zbiorową mogiłą dla tysięcy „cywilów" i żołnierzy spod różnych znaków wojskowych. Śmierć nie wybierała między opaskami — ginęli pospołu, jak pospołu trwali na barykadach Zdjęcia dokumentalne z albumów „Miasto nieujarzmione" i „Powstanie Warszawskie w ilustracji'.», Pochylcie czoła i oddajcie hold... Uroczysty apel poległych powstańców Warszawy przed Grobem Nieznanego Żołnierza 31 lipca br. w przeddzień 13 rocznicy Powstania Warszawskiego — na Placu Zwycięstwa w Warszawie przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbył się uroczysty żołnierski Apel Poległych. Plac Zwycięstwa na długo przed rozpoczęciem uroczystości szczelnie zapełniły tłumy mieszkańców Warszawy. Zwarty tłum otacza czworobok przed Grobem. Na wysokich masztach łopocą biało-czerwone flagi. Zbliża się godzina rozpoczęcia Apelu Poległych. Jasnym płomieniem zapalają się ogromne znicze, stojące po obu stronach Grobu oświetlając zastygłe w sylwetki postawie na baczność żołnierzy, pełniących wartę honorową. Po prawej stronie amfilady Grobu Nieznanego Żołnierza ustawiła się kompania honoTO- wa WP. . naprzeciw kompania honorowa byłych uczestników Powstania Warszawskiego, wystawiona wspólnie przez dawnych żołnierzy AK. AL, PAL, KB. Ubrani są tak, jak w czasie pamiętnych dni Powstania — w „panterki“, na rękawach biało-czerwone opaski z napisem WP, na głowach furażerki z białym orłem. Padają krótkie słowa żołnierskiej komendy. Kompania honorowa prezentuje broń. chylą się sztandary. Przy płycie Grobu Nieznanego Żołnierza salutują: dowódca obrony Warszawy z 1939 r. — gen. 'dyw. Kommet obok niego b. dowódcy oddziałów powstańczych: płk. Radosław — dowódca jednego z najbardziej bohaterskich ugrupowań AK — „Zośki“ „Parasola“, „Czaty“, „Wigry“ i innych, komendant połączonych powstańczych sił zbrojnych AL, PAL i KB — gen. Julian Skokowski, komendant główny KB — gen. Tarnawa-Petrykowski, dowódca oddziałów połączonych sił zbrojnych ugrupowania „Sokół“ — ppłk. Eugeniusz Morozowie* i inni. Prowadzący żołnierski apel poległych — zastępca szefa Sztabu Generalnego WP — gen. dyw. Zygmunt Duszyński, wśród głębokiej ciszy .rozpoczyna apel. Powstańcy Warszawy, Ludu bohaterskiej, , walczącej, umęczonej Stolicy, wczorajsi ludzie podziemni, spadkobiercy narodowych insurekcji i rewolucyjnych walk warszawskiej klasy robotniczej i żołnierskich tradycji Narodu Polskiego. Wy wszyscy, w których sercach żyła Polska, Wy którzy walczyliście o honor i wolność Ojczyzny, którzy Swoim poświęceniem, męstwem i ofiarą daliście dowody, że Polska walczy i zwycięży, Wy wszyscy zrodzeni z ducha wolności, którzy stanęliście w pierwszych szeregach śmiertelnych zmagań z ponurymi silami hitlerowskiego faszyzmu; Wy żołnierze patriotycznych organizacji polskiego ruchu oporu — żołnierze Armii Krajowej, Armii Ludowej, Polskiej Armii Ludowej, Chłopskich, Korpusu Batalionów Bezpieczeństwa i innych organizacji. Wy żołnierze Wojska Polskiego i armii sojuszniczych, którzy nieśliście pomoc powstańcom. Wy wszyscy najdrożsi sercom naszym bracia i siostry coście złożyli na ołtarzu Ojczyzny najwyższą daninę krwi i życia; Wzywamy Was, którzyście przez 63 dni i noce Powstania wierzyli głęboko, że Wasza krew i życie przyniesie stolicy wolność i niepodległość. Was, przez których ozwał się glos polskiego ludu pracującego, aby z własnej sprawy uczynić sprawę wyzwolenia narodu. Byliście wzorem cnót, świadectwem bohaterstwa i przykładem odwagi, byliście sztandarem honoru Ojczyzny! Wzywamy Was męczennikóu żywcem palonych w domach płonącej stolicy, Was wszystkich, których wróg gnał przed czołgami jako żywą osłonę siepaczy hitlerowskich! Wzywamy Was, żołnierzy i bohaterską ludność robotniczej Woli, wzywamy obrońców barykad ulicy Wolskiej, Młynarskiej i Działdowskiej! Wzywamy Was, żołnierzy i ludność cywilną, młodzież Szarych Szeregów, wszystkich, którzy walczyli i bronili Czerniakowa i Śródmieścia, którzy wsławili się zdobyciem Arbeitsamtu, Poczty Głównej, Elektrowni, Pasty i wielu innych pozycji wroga, Was, których żołnierskim wysiłkiem zapisana została najpiękniejsza i najkrwawsza karta , Powstania — obrona reduty Starego Miasta! Wzywamy Was, którzy byliście sumieniem narodu, Was którzy dumnie nieśliście sztan. dar niepodległości Polski Ludowej i polegliście na ulicy Freta; Was, którzyście podjęli hasło szczytnej walki o Polskę sprauHedliwości społecznej! (Dokończenie na str. 2) Polskie przedstawienie galowe na Festiwalu (Od naszego specjalnego wysłannika) Moskwa, 31 lipca Do rozpoczęcia przedstawienia pozostało jeszcze kilka minut. Sala Koncertowa im. Czajkowskiego, która przypadła w udziale polskiej delegacji na przedstawienie galowe, zapełnia się coraz bardziej Wśród zaproszonych gości — sekretarz KC KPZR P. Pospiełow, minister kultury N. Michaiłów, ambasador PRL w Moskwwie T. Gede, przewodniczący ŚFZZ Dl Vittorio, przewodniczący CRZZ I. Loga-Sowiński. Po środku estrady stanęła ogromna karuzela, bogata v> motywy ludowe z Śląska i Krakowa, z Rzeszowa i Opola — dzieło znanego scenografa Zahorskiego. Żywe barwy udzie, liły się nieco mrocznej sali wprowadziły wesoły nastrój. Zaczyna się spektakl. . Mała uwertura i na scenie w tańcu charakterystycznym ożywa stara warszawska polka. Pradziadkowe stroje, słynna poleczka, dzięki której zespól taneczny Związku Zawodowego Kolejarzy Warszawa-Wschodnia trafia wprost do serca słuchaczy. Mazur Karola Szymanowskiego w wykonaniu «absolwenta Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie Jerzego Marchwińskiego. Śpiewa Bernard Ładysz, Po każdym punkcie — rzęsiste brawa. Na estradzie teatrzyk pantomimiczny z Wrocławia w spektaklu p. t. „Gdyby nie pajac“. Z atmosfery panującej na sali nietrudno zorientować się, że wielu spośród widzów ten rodzaj twórczości teatralnej ogląda po raz pierwszy. Niemniej jednak z dużym zaciekawieniem. ...Zrywa się burza oklasków. Robi się kolorowo. Przed widownią Państwowy Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk“, „Karolinka", „Dziadek“, „Ondraszek“... Na każdą piosenkę, każdy taniec reaguje żywo cała sala. Niektórzy powstają z miejsc, by lepiej przyjrzeć się strojom. Mój najbliższy sąsiad, rodowity Włoch w mig chwyta melodie, nucąc je wraz z zespołem. Długo nie milkną oklaski Serdecznie powitała widownia także studencki teatrzyk satyryczny z Gdańska „Bim-Bom“. Na przeczytanie sprawozdania z przedstawienia galowego polskiej delegacji na VI Festiwalu Młodzieży wystarczy zaledwie kilka minut. Program jednak zajął blisko 3 godziny. Sądząc z reakcji sali wizytówka polskiej delegacji artystycznej, jaką jgst przedstawienie galowe, została mile przyjęta. Z. Z. Pierwsze meldunki za lipiec Górnicy likwidują niedobory • Niepomyślny start przemysłu włókienniczego w drugim półroczu Mija pierwszy miesiąc H półrocza. Oto niektóre informacje na temat sytuacji w najważniejszych gałęziach naszej gospodarki. W ostatnich dniach lipca przemysł węglowy nadrobił w poważnej mierze duże zaległości i za 29 dni lipca zadania produkcyjne w tym przemyśle zostały wykonane z nadwyżką 6 tys. ton. W przemyśle hutniczym plan miesięczny jest wykonany w surówce ! koksie. Nadwyżka w koksie wynosi ponad 2 tys. ton. Natomiast w stali i wyrobach walcowanych plan lipcowy nie został wykonany •i-ŁÓDŹ (kor. wi.). Niesposób jeszcze dokładnie obliczyć wyników lipcowej walki o plan. Jednakże pierwsze orientacyjne dane wskazują, że start przemysłu włókienniczego do drugiego półrocza przedstawia się niezbyt nomvślnie. Dwie branże — dziewiarska i pończosznicza wywiązały się w zasadzie ze swych zadań, wykonując plan lipcowy w 100 procentach, gorzej jednak jest w przemyśle wełnianym i bawełnianym Wprawdzie zakłady „Wełny- Północ“ wykonały plan produik cji tkanin, powstały jednak poważne zaległości w przędzalniach czesankowych. W „Wełnie-Południe“ na skutek absencji rynek nie otrzymał zaplanowanej ilości około 45.000 metrów tkanin, W przem. bawełnianym, w przedsiębiorstwach podległych CZPB-Północ, zaledwie dwa zakłady — im. Nowotki w Piotrkowie i Ozorkowskie ZPB wykonały swoje plany. Zupełnie inaczej jest w zakładach bawełnianych południowej części kraju, gdzie mimo przeszkód obiektywnych, dzięki ofiarności robotników, zadania lipcowe zostały wykonane, (ad) Jak wynika z orientacyjnych danych, podobnie jak w I półroczu, również w lipcu br. przemysł włókien sztucznych realizował systematycznie swe zadania. Zakłady włókien sztucznych wyprodukowały w tym miesiącu dodatkowo ok. 9 tys. kg przędzy jedwabnej oraz włókna ciętego bawełno wełnopodobnego. PIHM zapowiada pogodę Po bardzo pesymistycznych komunikatach co do dalszych losów pogody mamy nareszcie trochę pomyślniejsze wieści. Centralne Biuro Prognoz PIHM poinformowało nas wczoraj, że w Polsce należy się w sierpnie spodziewać słońca, a w!raz z niir wzrostu temperatury. Cały Atlantyk, Anglia, Francja i niektóre kraje Europy środkowej znajdują się pod wpływem wyżu, przesuwającego się w naszą stronę. Chociaż wyż ten posuwa się powoli, ale „rozbudowuje się”, tak że powinien wkrótce objąć swoim wpływem cały nasz kraj. Jakkolwiek nie jest to wyż zbyt „gorący” — to znaczy wędruje znad Atlantyku, gdzie jest wilgotne chłodniejsze powietrze — to jednak nagrzewając się stopniowo powinien przynieść wzrost temperatury. (Kos) WM* I# W NDMERZE: A. SKARŻYŃSKI U źródeł decyzji o Powstanie (W świetle dokumentów) W świecie nauk! i techniki Samochodowe szaleństwo JERZY LOGMAN Wielki marsz do zwycięstwa (W 30-lecie Chińskie: Armii Ludowej — I) JASZCZ Muchy - to nie tylko symbol ffl Depesza z okazji 30-lecia Chińskiej Armii Ludowej Z okazji 30-lecia powstania Chińskiej' zwoleńczej, Armii Ludowo-Wy- Minister Obrony Narodowej Marian Spychalski przesiał do Ministra Obrony Chińskiej Republiki Ludowej, Marszałka Peng Teh-huai depeszę gratulacyjną następującej treści: Z okazji Święta Chińskiej Armii przesyłam Ludowo-Wyzwoleńczej Wam, Towarzyszu Marszałku oraz wszystkim żołnierzom chińskim w imieniu żołnierzy Wojska Polskiego i swoim własnym serdeczne pozdrowienia. Długoletniej, bohaterskiej wal« ce wyzwoleńczej narodu chińskiego i jego ofiarnej armii towarzyszyły zawsze najgorętsze uczucia podziwu, sympatii i poparcia Polaków. Dziś z tymi samymi uczuciami witamy każde osiągnięcie chińskich robotników, chłopów, inteligencji w wielkim i śmiałym dziele budownictwa socjalizmu. Proszę przyjąć życzenia jak największych osiągnięć w umacnianiu siły i gotowości bojowej Chińskiej Armii Ludowo- Wyzwoleńczej dla zabezpieczenia twórczej pracy narodu chińskiego i utrwalenia pokoju na świecie. 16 - 25 hm. - ogólnopolskie obchody dwudziestej rocznicy strajków chłopskich Posiedzenie Sekretariatu Centralnej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Politycznych Jak dowiaduje się, przedstawiciel PAP — 31 lipca odbyło się posiedzenie Sekretariatu Centralnej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Politycznych, na którym zatwierdzony został projekt uchwały Sekretariatu . CKP w sprawie działalności kółek rolniczych oraz ustalony program obchodów 20-lecia strajków chłopskich w Polsce. Sekretariat CKP postanowił, że obchody związane z tą rocznicą odbędą się w okresie od 16 do 25 sierpnia br. i będą organizowane wspólnie przez PZPR i ZSL. Centralnym punktem obchodów będzie uroczysta akademia, która odbędzie się w Krakowie II sierpnia br. 18 sierpnia br. we wsi Kasinka Mała w pow. Limanowa, woj. krakowskie, odbędzie się wielki uiee, w którym spodziewany jest udział ponad 25 tys. chłopów. Program wiecu przewiduje przemówienia przedstawicieli KC PZPR, NK ZSL i ZG ZMW, Akademie okolicznościowe, urn czystości odsłonięcia tablic pamiątkowych i składanie wieńców nt grobach poległych odbędą się rów' nież w tych wszystkich gromadacl na terenie całego kraju, w którycł przed 20 laty miały miejsce strajk chłopskie oraz w fabrykach, które brały udział w strajkach solidarnościowych, Komisja Energii Atomowej USA dostarczy ZSRR izotopów radioaktywnych NOWY JORK (PAP). Jak stwierdza sprawozdanie amerykańskiej Komisji Energii Atomowej za pierwsze półrocze br., dostarczy ona Związkowi Radzieckiemu na potrzeby Instytutu Biochemii Akademii Nauk w Moskwie pewnej ilości izotopów radioaktywnych niezbędnych do prowadzenia badań nad rakiem. Z DNI WALKI Łącznicy... Któż ich nie spotykał na powstańczych szlakach. Szli z uśmiechem w najkrwawszy bój i z uśmiechem na ustach oddawali Ojczyźnie swe młode życie Przyszli do swego miasta z daleka, przeszli tysiące kilometrów, by znaleźć je w ogniu i krwi, Ale kiedy padło pytanie — „Kto na ochotnika?“ — żaden z żołnierzy 9 pułku piechoty I Armii Ludowego Wojska Polskiego nie zawahał się ani chwili. Przyczółek Czerniakowski jest świadkiem tych krwawych, bezskutecznych zmagań, tragicznego finału próby przyjścia powstańcom z pomocą