Trybuna Ludu, sierpień 1984 (XXXVII/183-209)
1984-08-01 / nr. 183
Proletariusze wszystkich krajów, łączcie sięi # r*pi > r v . V . trybuna Ludu” ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ Nr 183 (12425) Rok wid. XXXVII Warszawa, środa 1 sierpnia 1984 r. Wydanie 3 Cena 9 «I Przebieg obchodów jubileuszu Polski Ludowej ♦ Sytuacja społeczno-polityczna w oświacie "♦ Stan prac nad programem perspektywicznym partii Posiedzenie Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR 31 lijłca Biuro Polityczne KC PZPR oceniło dotychczasowy przebieg obchodów 40-lecia Polski Ludowej. Obchodząc uroczyście i godnie jubileusz 40-lecia socjalistycznego państwa społeczeństwo pddało hołd bojownikom o Polskę Ludową, bohaterom pracy, twórcom jej dorobku. Uroczystości w całym kraju, w szczególności posiedzenie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej były doniosłym wydarzeniem politycznym. Z satysfakcją należy także podkreślić szeroki zasięg organizowanych z tej okazji prezentacji dorobku Polski Ludowej w zaprzyjaźnionych krajach socjalistycznych. Udział w obchodach delegacji tych krajów, spotkania ze społeczeństwem stanowiły wyraz intemacjonalistycznych, braterskich więzi łączących nasze partie i narody. Podniosły charakter obchodów 40-lecia Polski liczny udział ludności Ludowej, w uroczystościach jubileuszowych, czynach społecznych i produkcyjnych stanowi potwierdzenie postępującej normalizacji oraz integracji społeczeństwa wokół linii IX Zjazdu i socjalistycznej odnowy. Biuro Polityczne oceniło wysoko szeroki zasięg czynów obywatelskich inicjowanych przez ogniwa PRON, podejmowanych przez załogi zakładów pracy, mieszkańców wsi, osiedli i miast. Znaczący wkład stanowiły liczne inicjatywy o charakterze patriotyczno-wychowawczym organizacji młodzieżowych. Zobowiązano komitety wojewódzkie partii do oceny przebiegu dotychczasowych obchodów na obszarze ich działania oraz stosownego rozwinięcie uprzednio przyjętych programów Wykorzystując doświadczenie obchodów 40-lecia Polski Ludowej zalecono szczególną uwagę poświęcić rocznicom: reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu, . powrotowi ziem północnych i zachodnich do Macierzy, 40-leciu zwycięstwa nad faszyzmem. B IURO Polityczne rozpatrzyło sytuację spoleezno-po'itycznq w oświacie oraz zapoznało się ze stanem przygotowań do nowego roku szkolnego. W roku 1984/85 państwowym systemem szkolnym objętych będzie prawie 8 min dzieci, młodzieży i dorosłych w ponad 56 tys. szkół i innych placówkach oświatowo-wychowaw-czych zatrudniających prawie pół miliona nauczyciel« i pedagogów. Wysoki przyrost ilości dzieci i młodzieży w wieku obowiązku szkolnego sprawia, że nadal w niektórych szkołach utrzymywać się mogą trudne warunki pracy uczniów i nauczycieli. Uznano za niezbędne dalszą rozbudowę sieci szkół, ich właściwe wyposażenie w sprzęt, podręczniki, pomoce dydaktyczne i urządzenia socjalne oraz zapewnienie dostatecznej ilości wysoko, wykwalifikowanych kadr nauczycielskich. Z uznaniem odniesiono się do apelu Rady Krajowej PRON wzywającego do podjęcia narodowego czynu pomocy szkole i uczynienie problemów oświaty przedmiotu z ogólnonarodowej troski. B IURO Polityczne zwróciło uwagę na potrzebę dalszego pogłębiania pracy dydaktyczno-wychowawczej w szkolnictwie, doskonalenie progrqmów nauczania oraz podręczników a także wzbogacanie zajęć pozalekcyjnych w celu coraz skuteczniejszego kształtowania obywatelskich, socjalistycznych postaw młodzieży. W tym również celu dalszej poprawy wymaga organizacja pracy szkół, umocnienie dyscypliny i poczucia odpowiedzialności zo poziom oraz wyipikS nauczania i wychowania. Podkreślono, że realizacja polityki oświatowej partii określona uchwałą IX Zjazdu PZPR daje wyraz uznaniu dla nauczycielskiego, sprzyja trudu aktywizacji wychowawczej w szkołach oraz stabilizacji kadr nauczycielskich. Zalecono szkol-* nym organizacjom partyjnym otoczenie szczególną nauczycieli podejmujących opieką po raz pierwszy pracę w szkolnictwie, B iuro Polity«TM» kc PZPR omówiło stan prac rtad programem perspektywicznym PZPR. Zatwierdzono harmonogram dalszych prac nad tym dokumentem. (PAP) Polska była i pozostanie aktywnym rzecznikiem pokoju, odprężenia i rozbrojenia Wypowiedź ministra S. Olszowskiego z okazji rocznicy podpisania Aktu Końcowego KBWE W związku z rocznicą podpisania Aktu Końcowego Helsińskiej KBWE minister Spraw Zagranicznych PRL Stefan Olszowski stwierdził; 1 sierpnia mija dziewiąta rocznica podpisania przez 35 szefów państw i rządów Europy, USA i Kanady Aktu Końcowego Helsińskiej Konteren« Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Dokument ten był podsumowaniem najlepszych doświadczeń i sukcesów polityki pokojowego współistnienia, wytyczał drogowskazy jej kontynuacji i powoływał międzynarodowe mechanizmy pieczeństwa i współpracy. bezW ówczesnym odczuciu uczestników i świadków tego wydarzenia zamykało ono okre; walk, zapoczątkowany astrę-I sją III Rzeszy przeciw Polsce i innym państwom europejskim. Spełniało testament poległych i ucieleśniało najbardziej żywotne interesy i aspi| racje narodów Europy. U źródeł 1 sierpnia 1975 roku leżały kolejne fazy walki narodów Europy i Ameryki Północnej o. pokój, urzeczywistniający ich dążenia. Było tam i okupione krwią zwycięstwo koalicji antyfaszystowskiej nad nazizmem i trud odbudowy zniszczonej Europy. W Akcie Końcowym znalazły swój wyrąz dziesięciolecia po(DOKONCZENIE NA STR. 7i Hasło1 Chot skrzypią żniwa| Z6 StdFOŚd, to jednak (kółka) się kręcą Sprzętem SKR do zbioru 2,5 min ha zbóż Nie zrealizowane przydziały maszyn (INFORMACJA WŁASNA) Prace żniwne z każdą godziną nabierają tempa. Rolnicy ciągle niepewni pogody wykorzystują słoneczne chwile, by uciec z pól z rzepakiem i zbożami. Zawsze wiele zależało od sprawności usługowej spółdzielni kółek rolniczych, tym razem nie jest inaczej. Możliwości techniczne SKR pozwalają zebrać zboże i rzepak z ok. 2,5 min ha (40 proc. tegorocznych zasiewów w gospodarce chłopskiej) z czego ok 1,8 min ha kombajnami. Jest to dużo, ale może być za mało, ze względu na specyfikę tegorocznych żniw, jak i na wiek sprzętu będącego w dyspozycji kółek O żniwnych problemach SKR poinformowano dziennikarzy na poglądowej konferencji prasowej w podstołecznym Radzyminie, w jednej z bez mała 2 tysięcy spółdzielni Zdzisław Żambrzycki — prezes Krajowego Związku Rolników. Kółek i Organizacji Rolniczych, Wiesław Sadowski — dyrektor zespołu techniki i usług, a także Wacław Żelazo — szef radzymińskiej SKR nie kryli, że żniwa 84 trudno bedzie sprow stać żądaniom rolników i Wygrać ze zmienną aura. Główny problem kółek to wiekowy sprzęt. Dyrektor Żelazo ma 5 Bizonów-weteranów. Najstarszy 9-letni. Sprzęt kółkowy iest -- powiada — sklecony z części dorabianych ; własnym przemysłem. Czy wytrzyma? Podobne problemy są udziałem wszystkich SKR. Także ciągniki, prasy i inne maszyny są wyeksploatowane. Kombajnów przybywa ale przyrost iest zbyt wolny -(od ub. r. nieco ponad 400 sztuk), ciągle więc trzeba utrzymywać na stanie i w stanie gotowości maszyny—wra-Sen z* powiek spędza więc pytanie, czy kombajny wytrzymają w dobrej kondycji trudne (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Zakończenie remontu w FSO l taśmy zjechały już pierwsze samochody 31 lipca z taśm montażowych Zerańskiej Fabryki Samochodów Osobowych zjechało 480 nowych samochodów — dokładnie tyle, ile przewiduje dobowy plan produkcji. Tym samym została zakończona przerwa remoatowo-urlopowa. trwająca w zakładach od początku lipca. Jak poinformowano na konferencji prasowej w dyrekcji zakładów plan do końca hr. zakłada wytworzenia 30100 samochodów „FSO" oraz U tys. „Polonezów”. Stan urządzeń oraz ilość części pozwala przypuszczać, iż te założenia zostaną, tak jak i plan I półrocza, wykonane. (pap: Czcimy pamięć ich wielkiej patriotycznej ofiary Uroczyste obchody 40 rocznicy Powstania Warszawskiego T sierpnia 1984 roku przypada czterdziesta rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. W przeddzień tej rocznicy na placu Krasińskich w Warszawie w obecności najwyższych władz politycznych i państwowych wmurowano akt .erekcyjny pod £omnik «Bohaterów__Powstania Warszawskiego. Tego samego dnia wieczorem w Sali Koni gresowej Pałacu Kultury Nauki w Warszawie odbyła $ię uroczysta akademia, podczas której przemówienie wygłosił przewodniczący CK SD, wicepremier Edward Kowalczyk. Przemawia gen. bryg. w st. spocz. Jan Mazurkiewicz „Radosław” podczas uroczystości wmurowania aktu erekcyjnego pod Pomnik Bohaterów Powstania Warszawskiego. Fot. CAF — URBANEK Wmurowanie aktu erekcyjnego pod Pomnik Bohaterów Powstam-Wa^zawskiegCL 40 lat temu, 1 sierpnia 1944 r., ludność stolicy podjęła walkę zbrojną, której przyświecał jeden cel: przyspieszenie wyzwolenia Warszawy. Walki o wolność i niepodległość mają w naszej narodowej historii rangę najwyższą, dlatego czyn powstańczy ludu Warszawy, którego krew tak obficie zbroczyła każdą piędź naszej ziemi pozostanie na zawsze w pamięci Polaków. Decyzja budowy pomnika upamiętniającego bohaterstwo powstańców jest wymownym wyrazem pamięci o tych, którzy polegli i wyrazem hołdu oraz uznania dla tych, którzy przeżyli i współuczestniczą w pokojowej, twórczej pracy dla Ojczyzny, 31 lipca 1984 r. w przededniu 40 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego zapoczątkowany został kolejny «etap budowy pomnika: rra 'warszawskim skich dokonano Placu Krasińwmurowania aktu erekcyjnego pod ten mo|nument. , (DOKOŃCZENIE NA STR. (2) Akademia w Sali kongresowej PkiN Wydarzeniom sprzed 40 lał — bohaterskiemu czynowi ludności okupowanej stolicy, która 1 sierpnia 1944 roku stanęła do zbrojnej walki o wolność, była poświęcona uroczysta akademia w Sali Kongresowej PKiN w Warszawie, zorganizowana 31 lipca staraniem Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40 Rocznicy Powstania Warszawskiego i Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Wśród uczestników akademii znaleźli się reprezentanci wszystkich warszawskich pokoleń: ci, którzy przed laty toczyli boje o wyzwolenie stolicy; ci, którzy w minionych 40 latach brali udział w jej odbudowie i rozbudowie; ich synowie i wnuki, którzy dziś wraz z całym najmłodszym pokoleniem przejmują naj(DOKONCZEN1E NA STR. fi) Zryw bohaterski i tragiczny Pięć lat niewoli, eksterminacyjnej polityki okupanta, wózek i aresztowań, głodu wyponiżenia, łapanek ulicznych i pozbawienia elementarnych praw ludzkich musiało wytworzyć i wytworzyło w społeczeństwie polskim pragnienie zrzucenia tego iarzma za wszelką cenę. Także za cenę śmierci. Tę wielką determinację narodu wykorzystała 1 sierpn.a 1944 roku. grupa ludzi, którzy w imię swoich wąskich interesów klasowych i politycznych nie zawachali się dać sygnału do tragicznej, nierównej walki Jako dowódcy armii podziemnej mogli wydać Swoim podwładnym taki rozkaz. I wydali go, naduzywajqc zaufania dziesiątek tysięcy ofiarnych patriotów - żołnierzy konspiracji. Nie powiedzieli im bowiem prawdy o aktualnej sytuacji strategicznej nb froncie ani o swoich reakcyjnych, politycznych kalkulacjach. Ńle przyznali się, że rozpoczynają walkę bez uzgodnienia a nawet wbrew sojusznikom, którzy byli przeciwni powstaniu zbrojnemu w danym momsncie, ędyz nic wr dzieli przed nim szans zwycięstwa.. O tym wszystkim nie wiedzieli młodzi powstańcy z batalionów „Zośka", „Parasol”, pułku „Baszta” czy zgrupowania „Kiliński". Byli przekonani, że idą w święty bój, który przyśpieszy wyzwolenie Polski. Szli do walki na' śmierć i życie z wielokrotnie silniejszym nieprzyjacielem, wierzgc iż tej ofiary żqda od nich skrwawiona ziemia ojczysto i sponiewierany przez faszytów naród Spełniał najuczciwiej i najofiarniej żołnierski obowiązek. Chociaż rozkaz rozpoczęcia walki wydal dowódca Armii Krajowej, do powstania stanęli nie tylko żołnierz AK Solidarnie z nimi wystąpiły przeciwko zaborcy także wszystkie pozostałe ugrupowania konspiracyjne w Warszawie, w tym również oddziały Armii Ludowej. Było to pierwsze wspólne cl.ialanie bojowe całego polskiego ruchu oporu w stolicy, szeroko wsparte przez ludność cywilna. Polqczyfa ich sprawa najwyższej wagi, wobec której dawna nieufność oraz różnice programowe i organizacyjne odeszły na plan dalszy Ginęli solidarnie obok siebie. Niestety, wielka ofiara ich życia nie przyśpieszyła, bo przyśpieszyć nie moąta chwili wyzwolenia (DOKOŃCZENIE NA STR 2) Na półmetku roku CENY »tanu gospodarki dokonujemy na co dzień i przez pryzmat rynku. Wiążemy ją z obłiłością towarów. t Ich rfnsłatnnnśeia. inkościa. użytecznością.c Stan zaopatrzenia rynku określa w znacznym stopniu warunki żyda i urealnia w wymiarze rzeczowym, materialnym, a nie tylko łinansowym, nasze dochody. Stąd znaczenie, jakie ma przywracanie równowagi rynkowej, drastycznie naruszanej przez kryzysowe rozprzężenie gosoodarkl. W jakim stopniu proces ten jest zaawansowany obecnie w połowie 1984 roku? Z komunikatu GUS wiadomo, że w I półroczu br. wartość produkcji sprzedanej przemysłu, po styczniowo-lutowyćh kłopotach, była ostatecznie o 4,8 proc. wyższa w cenoch stałych niż w tym samym czasie przed rokiem. Ważne przy tym jest to, że produkcja przamystu przetwórczego, zasilającego bezpośrednio rynek rosła szybciej (o 4,9 proc.) niż przemysłu wydobywczego (o 3 proc.). Drugi pozytywny objaw to wysoki, w granicach 7—9 proc. wzrost produkcji w tak typowo rynkowych gałęziach produkcji, jak przemysł lekki, drzewny, ceramiki szlachetnej, elektrotechniczny I elektroniczny. W ślad za tym rosły, nawet znacząco, dostawy np. odbiorników radiowych, o 25 proc., a także o 7—9 procent — lodówek, pralek, maszyn do szycia. Tak więc, wciąż z mozołem wydobywamy się z zapaści ostatnich lat, a równocześnie próbujemy przezwyciężać niedorozwój produkcji na zaopatrzenie rynku, znany grubo wcześniej. Do równowagi rynkowej dochodzimy przez stopniowe wypełnianie luk towarowych w kolejnych sektorach rynku. Są już np. buty, nie zawsze ładne, ale są, natomiast trudno zaopatrzyć się np. w bieliznę męskg czy w pościelową, w wyroby pończosznicze. Ni6 brakuje w sklepach mydła i proszków do prania, ale notujemy częste jeszcze przerwy w dostawach pasty do zębów czy szamponów. Niepokoją 'utrzymujące sió wciąż niedobory mebli i sprzętu gospodarstwa domowego. W ostatnim półroczu zanotowaliśmy stosunkowo niewielki, o 1,5 proc., wzrost produkcji przemysłu spożywczego, co wiązać należy z ograniczonymi rozmiarami skupu artykułów pochodzenia rolniczego. Wprawdzie zapewnione zostało pokrycie kart zaopatrzeniowych, ale asortyment dostarczanych do sklepów towarów żywnościowych nie w pełni odpowiadał zapotrzebowaniu. To prawda, w okresie ostatniego, 1,5 roku zmieniła się korzystnie sceneria polskich sklepów. Zapełniają się stopniowo półki i magazyny, ale wciąż rynek przysparza nam wiele codziennych kłopotów, rozczarowań życiowych utrudnień Wciąż aktualne i ważne pozostaje i zadanie równoważenia społecznego popytu z podażą towarów w szerszym zakresie. jest to przede wszystkim warunkowahe wzrosłem produkcji na zaopatrzenie rynku. Otwiera się tu szerokie pole, korzystnych, intratnych dla przedsiębiorstw inicjatyw produkcyjnych. Po to jednak, aby zwiększać produkcję poszukiwanych towarów, trzeba oszczędnością przełamywać bariery surowcowe, sięgać po wartościowe materiały zastępcze i w ten sposób wychodzić naprzeciw społecznym oczekiwaniom. W niejednym zakładzie trzeba zastanowić się nad tym, jak zaradzić niedoborom rąk do pracy, które niejednokrotnie ograniczają wielkość produkcji. W grę wchodzą takie formy, jak praca w niepełnym wymiarze godzin, praca nakładcza i chałupnicza, pozwalające przyciqgnqc do produkcji ludzi na emeryturach rentach, kobiety wychowujqce dzieci Powtórzmy, to nie jesł odwoływanie się do dobrej woli przedsiębiorstw, ale do dobrze pojętego interesu ich załóg, do opłacalnej przedsiębiorczości. Stan równowagi rynkowej warunkowany jesł również relacjami płacowymi i cenowymi. Stara to prawda, te nadmiar pieniądza bez pokrycia w towarach dezorganizuje rynek, wymiata ze sklepów każdą partię dostarczonego towaru. Erozja ta jest tym szybsza, im niższy przy tym iest poziom cen. W dążeniu do Umiarkowanego wzrostu kosztów u. trzymania, wskaźnik zwyżki cen ukształtował się w półroczu br. na poziomie 13 i proc., a więc poniżej plaiu. Natomiast przychody ludności przerastały plan. Wypłaty wynagrodzeń — o 22 proc., a przeciętne wynagrodzenie miesięczne o 21,5 proc Skojarzmy te dane z jeszcze jedną wielkością: produkcja sprzedana przemysłu w I półroczu br. w cenach bieżących była tylko o 19 proc. większa niż w roku poprzednim Tak więc o ile stopniowy wzrost produkcji rynkowej wpływał na poprawę sytuacji rynkowej, o tyle presja płacowa, przy ograniczonym wzroście wskaźnika cen, oddziałuje w stronę przeciwną. Oto układy, zależności i uwarunkowania, w których szukać należy odpowiedzi na pytanie, od czego zależy dalsze równoważenie rynku Poprawa następować będzie w miarę wzrostu dostaw rynkowych, ale też zależeć będzie od równoważenia złotówek w obiegu, wartością towarów, a piać — wydajnością, ilością I jakością pracy. ANDRZEJ LESZCZYŃSKI Przez pryzmat rynku 175 dni pracy na orbicie okołoziemskiej MOSKWA (PAP). Już 175 dni trwa praca na orbicie okołoziemskiej trzech radzieckich kosmonautów — Leonida Klzima, Władimira Sołowiowa i Olega Alkowi. We wtorek na pokładzie zespołu orbitalnego skontrolowano funkcjonowanie oraz przygotowanie aparatury naukowej do pracy, przeprowadzono eksperymenty astrofizyczne i techniczne, a także sprzątano pomieszczenia stacji. Lot zespołu orbitalnego „Salut-7-pSojuz T-ll" przebiega normalnie. Spotkanie Fidela Castra z polską młodzieżą HAWANA (PAP). Korespondent PAP. Ryszard Rymaszewski nadaje. 1 sekretarz KC Komunistycznej Partii Kuby. przewodniczący Rady Państwa Rady Ministrów Kuby, Fidel Caf stro spotkał się 30 lipca w Pałacu Rewolucji w Hawanie oolską młodzieżą — uczestnikat mi II brvgadv im Carlosa Roioffa-Miałowskiego kończącymi x>nad miesięczny pobyt na Kuhic Długotrwała i bezpośrednia rozmowa kubańskich przywódców z młodzieżą polską przebiegała w bardzo serdecznej atmosferze. F. Castro interesował się orzebiegiem podróży brygady im. Carlosa Roloffa-Miałowskiego po Kubie oraz problemami życia młodzieży w Polsce. 31 lipca w póżr.ych godzinach wieczornych grupa młodzieży polskiej powróciła do kraju. " "(Ó pobycie brygady na Kubie str. 7). Mimo protestów „wart pokoju” w RFN „Pershingi” jadą no stanowiska pod osłona nocy BONN (PAP). 36 rakiet „Pershing II”, a więc trzecia część ze 108 przeznaczonych do instalacji w RFN amerykańskich rakiet jądrowych pierwszego uderzenia, zostało już rozmieszczonych na pozycjach w bazach wojskowych w USA w południowo-zachodniej części Republiki Federalnej. 27 rakiet — jak pisze tygodnik „Der Spiegel" znajduje się w Muttangen, a 9 w okolicach Ileilsbronn. Po zainstalowaniu na ziemi zachodnioniemieckiej pierwszych „Pershingów” zza oceanu do RFN pośpiesznie sprowadza się coraz to nowe śmiercionośne rakiety. Obsługuje „Pershingi” 56 amerykańska brygada artylerii potowej, która w lipcu przeprowadziła ćwiczenia dotyczące metod ich stosowania. „Potężne ciągniki, skonstruowane specjalnie w tym celu (DOKOŃCZENIE NA STR. 7) Dziś w numerze: Treści Deklaracji „O co walczymy, dokąd zmierzamy” sq tematem rozmowy Anny Pawłowskiej i kierownikiem Wydziału Ideologicznego KC PZPR Władysławem Lorancem. Tytuł rozmnw\ SPOŁECZNA PREZENTACH WOLI I DĄŻEŃ PARTII (str. 3) Jaką drogę wybrać c a wyjścia z impasu w przemyśle motoryzacyjnym? — na to pytanie poszukuje odpowiedzi (str. 3) Andrze| Koźmiński w artykule pt. CO DALEJ Z POLSKĄ MOTORYZACJA i Na str. 4 zamieszczamy zestaw materiałów pod wspólnym tytułem TRYBUNA CZYTELNIKÓW Dlaczego komuniści odeszli z rzqdu? Pisze o tym na str. 6 Marek Jaworski w korespondencji z Paryża ot. FRANCUSKIE PRZESILENIE O budownictwie w NRD pisze na str 6 Marek Szymański w artykule Z ŻELAZNĄ KONSEKWENCJĄ