Zycie Warszawy, sierpień 1970 (XXVII/182-207)
1970-08-07 / nr. 187
■2^RANiCA#Z^RANICAlz!^RANiCAlf^^RANICAl!z^GRANICA#Z^RANICĄi Wahania Bangkoku (P) Niedawna nodróż szefa reżimu kambodźańskiego, generała Lon Nola, do stolicy Syjamu była jedna ż serii rozlicznych wizyt. jakie od kilku miesięcy skradała sobie nawzajem przywódcy polityczni Sajgonu. Phnom Penh i Bangkoku. Nikt też nie oczekiwał po tei podróży rewelacyjnych wyników. Wizyta zakończyła się 23 lipca ogłoszeniem bardzo oględnego komunikatu. w którym obie strony — kambodżańska i syjamska — podkreśliły ..zgodność poglądów na liczne punkty” i ..pragnienie braterskiej współpracy”. Nieco więcel światła na wizvte Lon Nola w Bangkoku rzuca wywiad. udzielony w tych dniach przez wicepremiera Syjamu, gen. Charusathiena gazecie „Bangkok Post”. Z wywiadu wynika. że Bangkok i Phnom Penh zawarły ..nółoficialne ustne porozumienie’ upoważniające siły syjamskie dc przekroczenia grarncv Knn’.V'1: w razie bezpośredniego zagrożenia Syjamu przez wojska ludowo-wyzwoleńcze. Nawet i to półoficjalne porozumienie sformułowane jest oględnie i odbiega nieco od życzeń takiego np. saksońskiego generała Ky. którv domaga śie natychmiastowego wysłania woisk syjamskich do Kambodży. Niemniej jednak porozumienie cviamsko-kamhodżańskie otwiera furtkę dla ewentualnej jawnej interwencji zbroinei Syjamu w Kambodży. Wiadomo też. że w Syjamie rozpoczęto już szkolenie pierwszego tysiaca Syiamczvków pochodzenia kambodźańskiego. którzy po 6 tygodniach zostań a wysłani do Kambodży i włóczeni do tamtejszej armii. Ponadto około 2 tys. rekrutów knmbodżańskich przebywa w Syjamie na 16-tvgodniowym przeszkoleniu pod nadzorem instruktorów syjamskich. Co pewien czas rozchodzą sie pogłoski ó projekcie przerzucenia do Kambodży części wojsk syjamskich, walczących przeciwko Narodowemu Frontowi Wyzwolenia w Wietnamie Południowym. I wreszcie nie potwierdzone oficjalne doniesienia z początków lipca br. mówią o bombardowaniu pozycji sił wyzwoleńczych na ter5rtorium Kambodży przez lotnictwo syjamskie. ci Nie odrzucając wiec możliwośotwartej interwencji zbrojnej w Kambodży, rząd Syjamu jak dotąd cofa sie przed taka ostatecznością. Wydaje sie. że powściągliwość te da sie wytłumaczyć kilkoma przyczynami. Po pierwsze — wszystkim siłom antykomunistycznym i proamerykańskim na osi Saigon — Bangkok — Phnom Penh wciąż jeszcze zależy na ratowaniu jakichś pozorów neutralności J’"'rv'hodż" skiego reżimu Lon Nola. Po drugie — interwencja zbrojna w Kambodży wymagałaby decyzji politycznej, która nie ma icdnnmvsinego poparcia ministrów w rządzie syjamskim. Po trzecie wreszcie — Sv‘ara nrzechodzi o- i beonie okres recesji gospodarczej w związku z tvm zrozumiany stale sie brak entuzjazmu dla nokrvcia kosztów wysłania korpusu ekspedycyjnego do Kambodży I chyba właśnie tutaj leży pogrzebany przvslawiowv nies Przypomnimy afere. która w czerwcu br. narobiła wiele nieprzyjemnego hałasuj w Waszyngtonie. Ranort senackiej komisi: Svmingtona ulawnih że rząd US« po prostu kupił sobie udział Syjamu w awanturze wietnamskiei ho mię finansując wysłanie 11-tyct Bił nych do Wietnamu południowego. Nałeżv domyślać sie. że oheone wahania Bangkoku sa natury nie tv!e politycznej, co merkantylnej. A nuż przy odrobinif cierpliwości uda sie ubić dobry interes również na Kambodży? fns) Kolejny dzień procesu Mansona Wznowiono przesłuchania świadków WASZYNGTON (PAP). Burza wywołana przez niewczesne stwierdzenie prezydenta Nixona, iż Manson jest winny pośrednio lub bezpośrednio fi morderstw powoli przycicha, Zanim przystąpiono do przesłuchiwania Kasabian, sąd odrzucił wniosek o przerwanie procesu złożony tym razem przez P. Fitzgeralda — obrońcę Patricii Krenwinkel. Adwokat złożył swój wniosek w związku z pokazaniem we wtorek przez Mansona członkom ławy przysięgłych gazety z wielkim tytułem „Nixon mówi — Manson jest winny”. Adwokat Fitzgerald uważa, że akt ten stanowi zagrożenie dla trzech współoskarżonych Mansona — Atkins, Krenwinkel i van Houten. Sędzia odrzucił jednak wniosek i polecił kontynuować rozprawę. Po odrzuceniu wniosku trzy oskarżone, Krenwinkel, Atkins i Van Houten podniosły się z miejsc i zaczęły wołać chórem: „Jeśli prezydent myśli, że jesteśmy winne, dlaczego kontynuuje się proces”. Kiedy wznowiono przesłuchania Kasabian, obrońcy w dalszym ciągu pytali ją o używanie narkotyków. .Tak wiadomo, wcześniej podała ona, że używała tylko LSD. Obrońca Mansona adwokat I. Kanarek zaczął wypytywać ją, czy używała też innych narkotyków. W związku z czym przyznała ona wreszcie: „Paliłam marihuanę, jeśli pan chce uważać ją za narkotyk”. Nastąpiło więc pytanie, jak często używała tego narkotyku, na co odpowiedziała ona: „Wiele, wiele razy. Nie liczyłam tego”. „Może setki?” — kontynuował Kanarek na co padła odpowiedź „może”. Kolejne pytanie brzmiało: ,,Bye może tysiące”?, zaś odpowiedź „możliwe”. Adwokaci obrony próbowali też w dalszym ciągu dowiedzieć się, dlaczego Kasabiztn nie zawiadomiła policji o zbrodniach, które widziała, zaś w wypadku morderstwa w willi Polańskich — dlaczego nie wszczęła alarmu, kiedy widziała jak Watson zabił w samochodzie Parenta. Odpowiedziała ona, że ba ła się to zrobić. Adwokaci próbowali też wykazać, że Kasabian świadomie zamierzała zapewnić sobie alibi podając, przy różnych okazjach, że opuściła Kalifornię (i sierpnia ub. roku, tzn. na 3 dni przed pierwszym morderstwem. Adwokat Mansona — I. Kanarek zażądał ’ powołania na świadka prezydenta Nixona, aby wyjaśnił on — jak stwierdził Kanarek — „ukryte motywy polityczne”. Prokurator nie zgodził się jednak na żądanie obrony. (A) Na Bliskim Wschodzie (DOKOŃCZENIE ZE STR. 1) KAIR (PAP). W nocy z środy na czwartek trwały w Ammanie walki między komandosami dwóch organizacji palestyńskich, Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny i A- rabskiej Organizacji Palestyńskiej, O godzinie 22 czasu lokalnego w środę około 60 komandosów Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny zaatakowało siedzibę Arabskiej Organizacji Palestyńskiej W ammańs ki ej dzielnicy Wadi Al-Nasr Jordańczycy ostrzelali pozycje izraelskie KAIR (PAP). Jordański rzecznik wojskowy oznajmił, że w czwartek o godzinie 9.10 ‘ czasu lokalnego Jordańczycy ostrzelali z moździerzy pozycje izraelskie na okupowanych syryjskich wzgórzach Golan. Była to odpowiedź na izraelską prowokację. Wymiana ognia trwała 15 minut. Rzecznik dodał, iż strona jordańska nie poniosła żadnych strat w ludziach, ani w sprzęcie. Odparcie agresorów KAIR (PAP). W czwartek egipska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła nad Kanałem Sueskim izraelski samolot typu Skyhawk. Rzecznik wojskowy ZRA oznajmił, iż rano 30 samolotów izraelskich usiłowało zaatakować pozycje egipskie w Suezie oraz w północnej części strefy Kanału Sueskiego. Nieprzyjacielskie samoloty zostały zmuszone do odwrotu przez obronę przeciwlotnicza ZRA. Amerykansko-hiszpańskie porozumienie o bazach WASZYNGTON (PAP). W czwartek podpisane zostało porozumienie, przedłużające na okres dalszych 5 lat możność korzystania przez St. Zjednoczone z baz wojskowych na terytorium Hiszpanii. St. Zjednoczone zobowiązały się udzielić Hiszpanii pomocy wojskowej w wys. ok. 150 min dolarów, m. in. w postaci samolotów bojowych „Phantom”. Przewiduje się, że porozumienie wywoła burzliwą reakcję w Kongresie. Powódź w Pakistanie zniszczyła 78 tys. budynków DELHI (PAP). Sytuacja powodziowa we wschodnim Pakistanie znacznie pogorszyła się. W stolicy prowincji Dalece powódź zniszczyła 78.352 budynki. W mieście utworzono 45 obozów, w których pod namiotami zamieszkali pozbawieni dachu nad głową mieszkańcy. Zorganizowano specjalne punkty sanitarne, gdzie prowadzi się szczenienia w celu zapobieżenia epidemii. Prezydent Pakistanu, Yahia Khan przybył na tereny dotknięte klęską żywiołową. (P) Bomby na strefę zdemilitaryzowaną D. Bruce: — Utrzymanie dotychczasowego stanowiska USA Zwiadowcze loty nad terytorium DRW PARYŻ (PAP). Amerykanie wznowili bombardowanie i ostrzeliwanie strefy źdemilitaryzowanej. Delegacja B8W rozpowszechniły w Paryżu dokumenty, z których wynika iż w lipeu br. lotnictwo amerykańskie dokonało 104 nalotów na prowincje Quang Bkih oraz okolice Vinh Linh w północnej części strefy zdcmilitaryzowancj. W tym samym czasie dokonano 1000 lotów zwiadowczych nad terytorium DRW. Pięć amerykańskich samolotów rekonesansowych bez pilota zostało zestrzelonych. LONDYN (PAP). Jak zakomunikowało radio Hanoi, artyleria przeciwlotnicza DRW zestrzeliła w czwartek nad prowincją Hoa Binh amerykański samolot bez pilota. Dotychczas Amerykanie stracili nad terytorium DRW 3.359 samolotów. Wietnamscy parlamentarzyści w Moskwie MOSKWA (PAP). Delegacja Zgromadzenia Narodowego DRW na czele z Hoang Van Hoanem członkiem Biura Politycznego KC PP Wietnamu, wiceprzewodniczącym stałego komitetu Zgromadzenia Narodowego, złożyła w czwartek na Kremlu wizytę przewodniczącym obu izb Rady Najwyższe. ZSRR —■ J. Nasriddinowej i A. Szitikowowi. Podczas rozmowy członkowie delegacji podziękowali Związkowi Radzieckiemu za poparcie i pomoc dla narodu wietnamskiego w jegc sprawiedliwej walce Kolejne posiedzenie konferencji paryskiej PARYŻ (PAP). W gmachu konferencji międzynarodowych na Avenue Kleeberg odbyło \się w czwartek 78 posiedzenie plenarne uczestników czterostronnej konferencji w sprawie Wietnamu. „Nie będzie nowego etapu../ PARYŻ (PAP). W czwartek rano, opuszczając ambasadę USA przed , udaniem się na posiedzenie konferencji w sprawie Wietnamu, gdzie po raz pierwszy pełnić będzie funkcję szefa delegacji amerykańskiej D. Bruce powiedział, iż jego obecność na konferencji „nie otworzy żadnego nowego etapu”, i że dotychczasowe stanowisko USA będzie utrzymane. Szef delegacji DRW Nguyen Minh Vy oświadczył dziennikarzom zgromadzonym przed budynkiem, gdzie oćlbywa się konferencja, iż wojna lub pokój w Indoehinach zależy wyłącznie od administracji Nixona. Podkreślił on, że jeśliby St. Zjednoczone naprawdę chciały pokojowego uregulowania problemu wietnamskiego, delegacja DRW ze swej strony jest gotowa do takich rozmów na podstawie dziesięciopunktowcgo planu, ogłoszonego przez Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu Południowi* sro MOSKWA (PAP). Komentator polityczny „Prawdy“ J Żuków pisze. Amerykańskie instancje rządowe starają się przedstawić mianowanie szefem delegacji amerykańskiej na paryskie; konferencji w sprawie Wietnamu sędziwego Davida Bruce‘a jako wyraz dobrej woli St. Zjednoczonych pokojowego uregulowania problemu wietnamskiego do Podkreślając, że Bruce udał się Paryża przez Saigon, gdzie marionetkowy prezydent Thieu udzieli! mu „porad” autor przytacza wypowiedzi prezydenta Nixona i Thieu, z których wynika, że w Sajgonie* i w Waszyngtonie planuje się uwiecznienie okupnoii amerykańskie, w Wietnamie Ptd. Stanowisko Thieu — pisze Żuków — jest stanowiskiem amerykańskich generałów w Sajgonie, stanowiskiem Pentagonu i Białego Domu. Nixon udzielił 30 lipca na ten tema* zupełnie wyraźnych wyjaśnień. Żuków cytuje następnie wypowiedzi prasy amerykańskiej, stwierdzającej, że stanowisko USA na rozmowach w sprawie Wietnamu jest obecnie jeszcze bardziej nieustępliwie i pisze: Pocóż więc niepokojono sędziwego ambasadora Bruce’a, wysyłając go w daleką podróż? Czy nie zrozumiano dotychczas w Waszyngtonie, że ambasadorowi Bruce’owi nie uda się tego przy stole rokowań, narzucić czego nie udało się osiągnąć Pentagonowi w długoletniej krwawej wojnie w Indochinach? W czym więc pqkladaja nadzieje generałowie amerykańscy? Czas najwyższy, by zrozumieli oni. że ani nieludzkie akr -o ich wojsk w południowym Wietnamie, ani dokonj^wane przez te wojska zbrodnie w My Lai, ani „tygrysie klatki” dla więźniów, ani próby zmuszenia „Azjatów dr> walki przeciw Azjatom”, ani rozszerzenie wojny na cały Półwysep Indochiński — nie przyniosą im zwycięstwa. Oświadczenie MSZ DRW HANOI (PAP). Agencja Wyzwolenie donosi z Wietnamu p.d. że Ministerstwo Spraw Zagranicznych TRIt Republiki Wietnamu Płd. ogłosiło oświadczenie, kategorycznie potępiające wzmożenie agresywnej polityki USA wobec narodu koreańskiego. Imperialiści amerykańscy czytamy w oświadczeniu — kontynuując okuoacię terytorium Korei Południowej i wzmagając prowokacje militarne przeciwko KRL-D udzielają wszechstronnego poparcia marionetkowej administracji w celu przekształcenia jej w powolne sobie narzędzie dławienia ruchu patriotycznego Korei Południowej. Równocześnie — czytamy w oświadczeniu — St. Zjednoczone przyczyniają się do coraz głębszego przenikania wpływów Japonii do gospodarki południowokoreańskiej, starają się zaangażować militaryzm japoński w umacnianie mPit^rnf»! potpgi marionetkowej kliki Pak Dżong Hyi. ' Ludność i Tymczasowy Rząd Rewolucyjny Republiki Wietna-mu Południowego — podkreśla oświadczenie — całkowicie popiera stanowisko rządu KRL-D zawarte w oświadczeniu MSZ tego państwa z 2B lipca br., domagające się bezzwłocznego zaprzestania agresywnych machinacji wobec narodu koreańskiego bezzwiocznego wycofania wszysti kich wojsk amerykańskich z Korei Południowej. Walki w rejonie Krek HANOI (PAP). Rzecznik dowództwa wojsk sajgońskich Kambodży, gdzie przebywa jeszw cze około 17 tysięcy żołnierzy sajgońskich, oświadczył w czwar tek, iż od tygodnia miasto Kre* i jego okolice są nieustannie ostrzeliwane przez oddziały patriotyczne. Oddziały te wystrzeliły w środę wieczorem około 5( pocisków moździerzowych 82 mm na pozycje żołnierzy sajgońskich w tym rejonie. Na południe od Takep dosz’r do bardzo gwałtownych walk między siłami patriotycznymi a oddziałami 9 dywizji piechoty sajgońskiej, której straty wyniosły 8 zabitych i kilku rannych. (Pi M. Brosio przeciwny europejskiemu sums quo BRUKSELA (PAP). Opublikowano tu przemówienie, jakie wygłosił w środę na zebraniu oficerów rezerwy wojsk NATO sekretarz generalny tei organzacji. M. Brosio. Wysunął on raz leszcze zastrzeżenia wobec propozycji państw Układu Warszawskiego na temat zwołania ogólnoeuropejskiej konferencji bezpieczeństwa. Oświadczył. że państwa NATO studiują obecnie te propozveie uchwalone w Budapeszcie i ustalaia wspóly ne stanowisko. Oznajmił że tego rodzaiu konferencja musi być połączoną z dvskusja nad rozwiązaniem innych- ..spornych zagadnień międzynarodowych”, że nie powinna ona prowadzić dr osłabienia NATO. Dał przy tym do zrozumienia, że jest przeciwny uznaniu status quo. (P) J. Broz-Tito na uroczystościach 38-lecia ZKJ BELGRAD (PAP). W czwartek przybył do Titogradu przewodniczący ZKJ. prezydent Jugosławii J. Broz Tito. Tito weźmie udział w rozpoczynających się w piątek uroczystościach z okazji 30 rocznicy Związku Komunistów Jugosławii na rejon Czarnogóry. Boki, Sandzaku oraz Kosowa-Metohiji. Uroczystości odbędą się w Żablaku pod Durmitorem, gdzie obradowała nielegalnie w dniach 7—9 sierpnia — 30 lat temu konferencja, w której uczestniczył Tito iako sekretarz generalny KPJ (od roku 1952 ZKJ). (P) CHUjski minister za nawiązaniom stosunków dyplomatycznych z Kubą MEKSYK (PAP). Min. spraw zagranicznych Chile, G. Valdes, potępił gospodarcze i polityczne sankcje nałożone przez organizacje państw amerykańskich na Ku-Zabierając głos w obecności korespondentów prasowych w Bogocie dokąd przybył w celu wzięcia udziału w uroczystości objęcia denta władzy przez nowego prezyKolumbii, Valdes powiedział że państwa łacińsko-amerykańskie powinny ustanowić stosunki dyplomatyczne z rządem rewolucyjnym Kuby. (P) Francuska próba nuklearna PARYŻ (PAP). Francja doicona. ia w czwartek kolejnego eksperymentalnego wybuchu nuklearnego w rejonie wyspy Mururoa, kończąc nim serię 8 eksplozji dokonanych w lecie br. (W) „Die Weit": „Porozumienie z Polską coraz popularniejsze w NRF Zmiany w polityce GDU? (Od stałego korespondenta) Bonn, 6 sierpnia Mnożą się ostatnio oznaki, te idea zapoczątkowania normalizacji stosunków z Polską zyskuje na popularności nie tylko w kręgach SPD, lecz także wśród szerszych kół parlamentarnych oraz opinii publicznej NRF. Jako znamienny w tym względzie przyjęto w Niemczech zachodnich artykuł poświęcony problemom stosunków Warszawa—Bonn, zamieszczony w czwartkowej „Die Welt”. Ten sprzymierzony z CDU i specjalizujący się dotąd w napaściach na politykę wschodnią Brandta dziennik nawiązuje tym razem rzeczowo i spokojnie do zakończonej właśnie podróży do Polski dwóch deputowanych CDU: Bismarcka i Muellera-Hermana. „Die Welt” uwypukla złożone po powrocie z Polski oświadczenie tych parlamentarzystów, ze w społeczeństwie zachodnioniemieckim „istnieje szczere życzenie porozumienia” z Polską. Rozpatrując możliwości zawarcia układu o podstawach normalizacji stosunków, hamburśki dziennik liczy się z rychłym jego parafowaniem, a nawet prorokuje, że „nie będzie żadnych poważnych trudności” przy ratyfikacji tego układu w Bundestagu. Tego rodzaju przepowiednia, wypowiedziana przez „Die Welt” — dowodzi — zdaniem obserwatorów w Bonn — że w chadeckiej opozycji zyskują na wpływach te grupy, które domagają się korektUr stanowiska CDU wobec Polski. Tego samego zdania jest wpływowa „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Dziennik ten twierdzi, że „gotowość frakcji parlamentarnej CDU do zaakceptowania porozumienia z Warszawą poważnie wzrosła”. Tygodnik „Die Zeit” wypowiada nawet opinię, że „w CDU dominuje gotowość dopomożenia przy ratyfikacji układu z Polską w Bundestagu”. Sygnały przemian w poglądach chadecji są tylko jednym z elementów wzrostu ogólnego zainteresowania problematyką polską — jakie się w NRF ostatnio obserwuje. Z niemałym oddźwiękiem w prasie, a także w społeczeństwie NRF spotkała się wizyta premiera Północnej Nadrenii-Westfalii, socjaldemokraty Kuehna w Polsce, Kuehn . wyraził po powrocie zainteresowanie możliwościami współpracy między Śląskiem a Zagłębiem Ruhry w zakresie górnictwa węglowego. Magazyn „Stern” zapoczątkował cykl reportaży swego wysłannika. Ericha Kuby, pt. „Sąsiad Polska”. „Pojęcie: byłe tereny niemieckie jest zapewne jeszcze użyteczne dla podręcznika historii, ale nie oznacza już niczego, co miałoby jakiekolwiek znaczenie dla współczesności” — pisze Kuby o polskich ziemiach zachodnich. Godny uwagi jest fakt, że cała tzw. wielka prasa NRF reklamuje w czwartek tę publikację przy pomocy całokolumnowych anonsów ozdobionych polskim godłem państwowym. Ze swej strony „Neue Rhein Zeitung” podejmuje problem Polonii w NRF. Pismo to obszernie i życzliwie relacjonuje o działalności Związku Polaków „Zgoda”, który w przeszłości z powodu pielęgnowania więzi z krajem był w NRF wielokrotnie przedmiotem nagonek i napaści RYSZARD DRF.CKI Interesujący projekt radzieckich specjalistów Kombinat ochrony przyrody Miasto Zaporoże — ważnj ośrodek przemysłowy ZSRF — zużywa w ciągu dobj 1.850.000 ton najróżniejszych substancji. Pozostają przy tym odpadki, nie tylko nie użyteczne. ale wręcz szkodliwe Sytuacja jest typowa ćKa całej naszej przemysłowej cywilizacji. Dodajmy, że zaczyna to już być sytuacja alarmu jaca. Radzieccy specjaliści opracowali dla miasta Zaporoże rewelacyjny projekt unieszkodliwienia odpadków i odzyskiwania z nich wielu cennych substancji. Projekt przewiduje budowę jednego wspólnego „kombinatu ochrony przyrody” dla wszystkich zakładów przemysłowych miasta. Zamiast oddzielnych oczyszczalni ścieków, filtrów itp. Pomysł uczonych powstał z prostej obserwacji: przecież w przyrodzie nie występują agresywne substancje odpadkowe w ilościach, które by jej zagrażały jako całości. Jeśli zatem zmieszać wszystkie takie substancje z wielu fabrvk — to być może powstały konglomerat także bedzie neutralnv? Wykonano eksperyment. Wyniki jego byłv sensacyjne: mieszanina kilkudziesięciu niebywale agresywnych kwasów i zasad okazała się nie tylko neutralna, ale wręcz pożyteczna: na wydzielonych z niej substancjach stałych z powodzeniem zakwitały rośliny, w substancjach ciekłych mogły żyć morskie zwierzęta, zaś część gazowa nie zatruwała atmosfery. Obecnie trwałą prace nad wprowadzeniem w życie projektu kombinatu. Działa zespól specjalistów z laureatem nagródv państwowej ZSRR, inż. A. W. Nagornym na czele, przygotowując ostateczna wersję, którą oceni Akademia Nauk. Dotychczasowe opracowania przewidują budowę podziemnego tunelu (na głębokości 100 m) o długości 7 km i średnicy 12 m. Tunel, zabetonowany i wyłożony szkłem, ma być połączony z 28 punktami przyjmowania odpadków. Do niego, również bezpośrednio, skieruje się dymy i gazy z kominów fabrycznych. Z kolei gazy powstające w wyniku procesów neutralizacyjnych zostaną wy. rzucone specjalnymi wyciągami c długości 7,5 km poza miasto Ponieważ będą one miały — jak wynika z obliczeń — temperatury około 40 stopni C, ich ciepło zostanie wykorzystane, przynosząc rocznie oszczędność 74 tys. ton węgla. W dodatku wyrzucane gazy będą 100—1000 razy czystsze od tych, które dotychczas opuszczają filtry zainstalowane na kominach zakładów przemysłowych. Również powstałe w kombinacie substancje stałe znajdą liczne zastosowania, Nad Renem bez zmian? Problemy nie tylko FDP (P) Jak wiadomo, moc łańcucha określa jego najsłabsze ogniwo. To jest powodem, dla którego uwaga obserwatorów bońskich skupia się w ostatnim czasie na wydarzeniach zachodzących w FDP, lub mogących wpływać na rozwój sytuacji w tej partii. Niektóre dzienniki, szczególnie sprun gerow'ska „Die Welt”, przedstawiają sprawy w taki sposób, jak gdyby proces rozpadu FDP już się rozpoczął, a co za tym idzie — na dalekim horyzoncie zarysowywały się znaki zapytania dotyczące trwałości koalicyjnego rządu Brandta. W podobnym naświetlaniu spraw należy oczywiście widzieć jedną z form walki prowadzonej przeciwko rządów; przez konglomerat różnych sił związanych wspólnym mianownikiem nacjonalizmu. Chodzi o takie przedstawianie pozycji rządu Brandta, aby zarówno wśród opinii krajowej, jak i zagranicznej, posiać wątpliwość, czy przewodniczący SPD jest właściwym partnerem do rozmów, skoro miesiące istnienia jego gabinetu są — być może — policzone. Ten aspekt wewnątrzpolitycznej dywersji trzeba mieć przed oczyma, gdy przystępuje się do komentowania kierunku wydarzeń zachodzących ostatnio w partii zachodnioniemieckich liberałów. FDP jest trzecia od czasu Wiosny Ludów liberalna partia w Niemczech, jeśli nie liczyć Liberalno-Demokratyczne i Partu Niemiec, istniejącej w NRD. Wszystkie trzy partie — łącznic z FDP — posiadały te sama ceche: w ich łonie krzyżowały sic dwa nurtv. liberalno-demokratyczny i liberalno-konserwatywny z wyraźna dominacja akcentów nacjonalistycznych. Również obecnie nurt prawicowy stanowi integralna cześć partii i to w takim stopniu. że próba radykalnego wykorzenienia go prowadziłaby do zmiany lei charakteru. Innymi siowy. FDP nie może odciąć się od swei nrawicy bez ryzyka przestania hyć sobą. Żadna też partia niemiecka na przestrzeni ostatnich stu lat nie przeszła tylu rozłamów, tylu konfliktów personalnych, co liberalna. Dotyczy to także FDP. W tym więc sensie ujawniające sie w tej partii rozdźwięki nie są niczym nowym. Mimo to całokształt sytuacji jest dla FDP nowy. Po raz pierwszy w okresie powojennym FDP jest w koalicji socjaldemokratami uchodzącyz mi ciągle w oczach wielu liberałów za nazbyt „czerwonych”. Dotychczasowy wkład liberałów w życie polityczne NRF polegał na okazywaniu pomocy CDU/CSU poprzez udział w rządach chadeckich kanclerzy, względnie na przechodzeniu do opozycji, jednakże bez tworzenia wspólnego frontu z SPD. Utworzenie wspólnego rządu z socjaldemokratami dokonało się pod wpływem kilku czynników, z których dws wydają mi się najważniejsze: — potęgujący sie wśród wyborców' trend do systemu dwupartvinego zagrażał i zagraża w coraz większym stopniu obecności Fnp w Bundestagu. nrzv czym CDU/CSU nie tvlko nie miała zamiaru ratować swego długoletniego sojusznika, ale poprzez wysuwanie nrono7vr:i Ttniapv o’*dvn'1-cjl wyborczej dążyła jawnie do wve’iminowania FDP. nausnbszej partii z parlamentu bońskiego; — pod naciskiem dojrzewających kadr radvknlnei organizacji młodzieżowei FDP. Junedemokrnten upatruiących przvczvnv gaśnieoia nozveii i wnlvwów FDP w praw'icowvm kursip iei kierownictwa. dokonały sic nrzed niespełna dwoma latv zmiany we władzach partii a próba przesunięcia wraz z nimi miejsca FDP w wachlarzu sił politycznych NRF z prawicy w kierunku środka W wyniku tego stała się możliwa koalicja liberałów z socjaldemokratami, tym bardziej, że większość SPD zajmowała negatywne stanowisko wobec proponowanej przez CDU/CSU reformy wyborczej. Poligonem doświadczalnym, który przygotował koalicję w Bonn, tworzenie było wcześniejsze uwspólnego rządu SPD—FDP w Nadrenii-Westfalii z premierem Kuehnem na czele. Ponieważ kraj ten reprezentuje 1/3 całej FDP. precedens został przyjęty w partii bez większych oporów. Tym większą jednak wagę przywiązują obecnie obserwatorzy do faktu, że również ostatnie próby osłabienia koalicji SPD-FDP podejmowane są na tym samym' poligonie. W zeszłym tygodniu, socjaldemokratyczny premier Kuehn został wybrany premierem rządu Nadrenii-Westfalii większością tylko jednego głosu. Na 200 głosów otrzymał 101. Cztęrech deputowanych FDP wstrzymało się od głosu. Znaczy to, że odtąd socjaldemokraci nie mogą liczyć na pełne poparcie swego liberalnego partnera w tym landzie. Niektórzy komentatorzy chcieliby w tym widzieć zapowiedź przyszłego rozwoju wydarzeń w Bonn. Wystarczy, by tylko kilku deputowanych FDP zmieniło front. Historia ma swoją genezę. Prawe skrzydło FDP odsunięte od władzy pozostało jednak w partii, wyczekując odpowiedniego momentu dla zaktywizowania się. Reprezentowało ono pogląd, potwierdzony częściowo przez ostatnie wybory do trzech landtagów. że tradycyjna klientela wyborcza partii nie uhonorowała przesunięcia jej linii politycznej w stronę centrum. Ponieważ w najbliższym półroczu odbędą się wybory do dalszych parlamentów krajowych — ogólnie przewiduje się, że FDP poniesie klęskę w listopadowych wyborach w Bawarii i w Hesji — prawica poczęła zajmować pozycje wyjściowe do zepchnięcia partii na prawo i zahamowania rządu Brandta, przede wszystkim w jego wschodniej polityce. Wedle niektórych, me należy wykluczać, że celem faktveznym stało sie rozbicie koalicji z SPD i powrót prawego skrzydła FDP do koalicji z CDU/CSU, Organizacyjnie ooeracia wysiadała nastenuiaeo: naioierw ukonstytuował sie zalaźek urawicowei onozveii nort nazwa Hohensyburser Kreis, który nasteonie przekształcił sie w ..Narodowo-I.iberaina Akcie” (NLA). tworzącą swe oddziały na terenie calei NRF. Na czele .Akcii” stanął nrawienwy noseł do Bundestagu Zoelmann. Nowa organizaeia. które’ bazą wyjściowa iest Nadrenia-Westfaiia. rormalnie określa się iako ..uonaduartvina”. W istocie działa ona tvlko wewnątrz FDP i wyłącznie w oparciu o lokalne organizacje FDP. głównie te, które wvstemiia przeciwko polityce wschodniej kanclerza Brandta. O celach przywódców NLA świadczy wymownie wywiad udzielony przez Zogimanna na tydzień przed wyjazdem min. Scheela na rozmowy do Moskwy. Kolega nartvinv ministra spraw zagranicznych oświadcza coram ponulo. że minister nie reprezentuje większości partii i że sytuacja dojrzała. bv usunąć go ze stanowiska przewodniczącego FDP. Mimo tej jawnej zapowiedzi „zamachu stanu”, zarząd partii ograniczył się do udzielenia Zoglmannowi tylko nagany. O wykluczeniu nie było mowy. Podobna decyzja mogłaby oznaczać rozbicie grupy parlamentarnej FDP w Bundestagu, a w konsekwencji kryzys rządowy. Oto miara istniejącej sytuacji, Niektórzy publicyści zastanawiają się, skąd NLA wzięła stosunkowo poważne fundusze na rozwijanie swej bazy organizacyjnej, skoro wiadomo, że FDP jest biedna jak mysz kościelna. Jej długi wynoszą blisko 8 milionów marek. Czyżby dawni protektorzy FDP z ciężkiego przemysłu doszli do wniosku, że opłaca się znowu zainwestować w prawicę FDP nieco marek, by za jej pośrednictwem ograniczać swobodę działania rządu Brandta? Podobne myśli mogą być nieobce również niektórym ośrodkom w CDU/CSU, przygotowującym sie na godz. X do szturmu o władze. Na jakąkolwiek konkluzję jest jeszcze za wcześnie. Tym niemniej można zaryzykować pogląd, że proces rozwarstwia nia się FDP będzie się pogłębiał. RYSZARD WOJNA W 25 rocznicę Hiroszimy Apel o zakai broni A TOKIO (PAP). Hiroszima obchodziła w czwartek 25 rocznicę zrzucenia na to miasto amerykańskiej bomby atomowej. Punktualnie o 8.15, tj. o godzinie, w której nastąpiła eksplozja bomby, tłum zebrany na terenie tzw. Parku Pokoju uczcił minutą ciszy pamięć ofiar wybuchu. Park Pokoju znajduje się w miejscu, w którym działanie bomby było najbardziej niszczycielskie. Następnie mer miasta, jak co roku mówił o konieczności zachowania pokoju na święcie. W czasie kiedy wzlatywało w górę 15 tysięcy gołębi, zebrani zaintonowali pieśń „Nigdy więcej Hiroszimy”. Mer, Setsuo Jamada, odczytał listę nowych ofiar bomby atomowej. Wskutek amerykańskiego ataku atomowego w Hiroszimie, zginęło prawdopodobnie około 200 tysięcy ludzi, chociaż oficjalnie liczba ofiar śmiertelnych jest znacznie niższa Na ulicach Hiroszimy doszło tł czwartek do starć policji z demonstrującymi studentami. Demonstranci należący do różnych ugrupowań postępowych zorganizowali kilkugodzinny wiec na terenie miasteczka uniwersyteckiego w Hiroszimie żądając zakazu broni jądrowej, likwidacji amerykańskich baz w Japonii oraz protestując przeciwko podpisaniu amerykańsko-japońskiego układu o bezpieczeństwie. ‘ Po zakończeniu wiecu uczestnicy rozpoczęli marsz ulicami Hiroszimy i wtedy właśnie zostali zaatakowani przez policję, która usiłowała rozbić pochód na mniejsze grupki. Uchwaleniem apelu hiroszimskiego zakończyła się w czwartek hiroszimska część 16 międzynarodowej konferencji na rzecz zakazu broni atomowej i wodorowej. W konferencji zorganizowanej przez ogólnojapońską radę na rzecz zakazu broni atomowej wodorowej wzięło udział około 5 i tys. osób z Japonii i z zagranicy. ki Apel zawiera wezwanie do walo zakazanie broni jądrowej. Uczestnicy konferencji ^yrazili solidarność z narodami Indochin walczącymi przeciwko agresji amerykańskiei. (P) Trening amerykańskich kosmonautów w Bawarii BONN (PAP). Zachodnioniemieckie Ministerstwo Nauki zakomunikowało, że astronauci którzy mają stanowić załogę statku Apoll o-14, odbędą w przyszłym tygodniu trening w Bawarii w pobliżu miasta Noerdling, gdzie znajduje się wielki krater pochodzenia meteorytowego, ieden z największych na świecie. Krater ten jest bardzo podobny do kraterów na Księżyciu. gu podano oficjalnie, że w trenin10—14 który odbędzie się w dniach bm.. wezmą udział astronauci A. Sheoard. F. Mitchell, E. Cernan ł J. Engle. (B) Oficerowie Bundeswehry na francuskim poligonie PARYŻ (PAP). Na francuskim poligonie wojskowym w Bourges odbyły się w środę próby z najnowocześniejszymi pociskami rakietowymi, które wprowadzane są do uzbrojenia francuskich sił zbrojnych. Ćwiczeniom przyglądali się oprócz przedstawicieli dowództwa Armii Francuskiej również eksperci i wyżsi oficerowie Bundeswehry z inspektorem generalnym armii zachodnionieroieckiej ge« nerałem Klennertem. (P)