Trybuna Ludu, wrzesień 1970 (XXII/243-272)
1970-09-18 / nr. 260
2 TRYBTJNA LUDU PIĄTEK, 18 WRZEŚNIA 1970 R. — NR 26» ----1 im....■■ni_________________________ Spotkanie W. Ułbrichta z ministrami oświaty i szkolnictwa wyższego BEHLIN (PAP). I sekretarz KC SED i przewQdnicząc3r Rady Państwa NRD, Walter Ulbricht oraz premier Willi Stoph przyjęli w Czwartek przebywające w NRD delegacje z okazji 5 konferencji ministrów oświaty, i szkolnictwa wyższego krajów socjalistycznych. Gościom zagranicznym towarzyszyli ^ambasadorowie ich krajów. W czasie rozmowy Walter Ulbricht ideologu wskazał na rosnącą rolę w dalszej budowie socjalizmu i w dalszej walce klasowej z imperializmem, jako warunku rozwoju współpracy między krajami socjalistycznymi w dziedzinie rozwiązywania zadań socjalistycznego wychowania. Cocktail z okazji pobytu na Węgrzech delegacji KC PZPR BUDAPESZT (PAP). W czwartek, z okazji pobytu na Węgrzech delegacji KC PZPR z członkiem Biura Politycznego, sekretarzem KC PZPR — Józefem. Tejchmą, ambasador PRL w Węgierskiej Republice Ludowej — Tadeusz Hanuszek wydał cocktail w siedzibie ambasady Przybyli nań: sekretarz KC WSPPt — Gyorgy Aczel, kierownik Wydziału Nauki i Kultury KC WSPR — Miklas Orarl, zastępca kierownika Wydziału Zagranicznego KC WSPR — Laszło Perjosi, działacze polityczni i społeczni dyrektorzy instytutów Węgierskiej Akademii Nauk. przedstawiciele świata nauki i kultury, pracownicy Komitetu Centralnego WSPR. Przyjęcie upłynęło w serdecznej atmosferze. Przyjęcie w ambasadzie Chile > Z okazji święta narodowego Chiio ambasador tego kraiu w fmsc e. "TuTia u~T, c ha va r r i El orzą wydał przyjęci« w salacif~Tmbae-ady w Warszawie, Na przyjęcia przybyli: min ster Spraw Zagranicznych Stefan Jędrycbówski, Członkowie kierownictw szeregu resortów, przedstawiciele świata nauki i kultury, dziennikarze. Obecni byli szefowie i członkowie przedstawicielstw’ dyplomatycznych akredytowani w Polecę. (PAP) PAP — członkiem Tümgejsldeg« Stowarzyszenia Agencji Prasowych , RIEDES (PAP). W zw;ą2ku z orwa r c\e m — M ied ży na rodowego Centrum Prasowej??* w dniu 17 JŁ3łi_PPradowaTh—W tyni rn1 Scie gromad zenie Ogólne EurópejąkiegO ^ITTńTTfzys z en ią_ ‘ Agrnćn -f/asPWfir^(ÄKATC Organizacja ta7 istniejąca od 1337 r.. zrzeszała dotąd ggene'e z 17 państw E’jrony. w toku posiedzenia .liczba członków AEAP zwiększyła się o fi następnych agon cii. które zgłosiły *wói akcfts do tego stowarzyszęniś. Śą to następujące agencie ? krajów socjalistycznych: ADN NRD. PTA z Bułgarii. CTK z Cze- z choSłówacii. MTT z Węgier. TA$$ ze Związku Psdzieckiegó ora? a. JEras.tLP- a ■ rebreżentowana w Wiedniu z teł ókszii W«* Z:?stępce redaktora naczelnego PAP. Janusza Reszkowskieró. W rezultacie wiedeńskich obrad AP'AP stała sie związkiem rzeczywiście ogólnoeuropejskim, skupiając agencje prasowe działające, zarówno w krajach kapitalistycznych. jak i socjalistycznych. Reprezentowani w Wiedniu członkowie kierownictwa agencji feuropejSkich zostali podjęci obiadem przez kanclerza Austrii, Bruno Kreisky’ego, Zaciekłe walki w Jordanii (Dok. 2t itr. 1) Damaszku i Bagdadzie, by partyzanci stawiali opór wojskom jordańskim „aż do ostatniej kropli krwi”. Agencja brance Presse przypómina, że na północy Jordanii stacjonuje 12,000 żołnierzy irackich, którzy Mają swe bazy w rejow e miasta Irbid. W ostatnich dniach zaobserwowano marsz tych jednostek, iv kierunku lotniska wojskowego Mafrak, co obserwatorów’ politycznych skłania do przypuszczeń, iż IraRczyey mogą ewakuować swe oddziały z Jordanii. Syryjski sprzęt dla komandosów? W Jordanii stacjonuje także 2.000 Syryjczyków w pobliżu granicy jórdaósko-syryjskiej. W ostatnich godzinach, według niepotwierdzonych informacji, Syria miała przerzucić na południk sprzęt i zaopatrzenie dla komandosów. Posiłki te zostały jednak zablokowane przez ari*ni§ jordańsk$. AFP pisse, że Palestyński Ruch Oporu liczy około 50 tys. uzbrojonych ludzi. Jednakże tylko Armia WyiwOlenią Palestyny posiada ciężki sprzęt. Jej jednostki są podporządkowane dowództwu poszczególnych krajów jak ZR A, Irak i Syria. arabskich, Dotychczas tylko władze w Bagdadzie zezwoliły 1.2C0 żołnierzom palestyńskim współdziała jącym z kontyngentem irackim do wzięcia urizialu w wałkach. Partyzanci nie przyjęli warunków prem. Dauda PARYŻ (PAP). Z ostatnich doniesień agencyjnych wynika, że komandosi palestyńscy odrzucili apel premiera Dauda. Ich rozgłośnie wzywają wszystkich partyzantów, by nie podporządkowywali się wezwaniom premiera i nie wycofywali na linię wstrzymania ognia z Izraelem. W czwartek późnym wieczorem gwałtowne walki toczyły się w dalszym ciągu w Amrnanie i jak wynika z fragmentarycznych doniesień żądna ze stron nie uzyskała zdecydowanej przewagi. Generał Madżali twierdzi, że na jego stronę przeszło kilkudziesięciu partyzantów, Palestyńczycy natomiast ogłosili komunikat o zniszczeniu dwóch czołgów jordańskich. Trzeci czołg przeszedł na stronę komandosów. Wydaje się. że armii jordańśkiej Die udało się opanować miasta Irbid. W czwartek wieczorem dowództwo komandosów mianowało trzech własnym gubernatorów ,,strefy wyzwó:óh.cj’\ która obejmuje półńócną część J Ordami. Równocześnie zaobserwowano ruchy Olbrzymiej kolumny päncei’hö-zmotoryzowanej, którą dowództwo jordańsk.e ściągnęło ^ frontu walki z Izraelom, przerzucać .;ją w -kierunku. Am menu', progi dojazdowe do stoli ćy są jednak opanowane przez powstańców i kolumna posuwa się bardzo wolno. Nieznany los zakładników Nadal nie jest znany las 54 zakładników z trzech uprowadzonych samolotów, zostali przewiezieni do którzy Amman u. Ponieważ pociski moździerzowe zniszczyły ezęśeiówo hotel „International”, w którym przez pewien czas przebywała inna grupa pasażerów z, porwanych maszyn, zaczęto żywić obawy co dó losu zakładników. Rozeszły się też pogłoski, że ekstremiści z Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny mogą targnąć się na ich życie. W czwartek późnym wieczorem sekretarz prasowy Białego Domu Ziegler oświadczy! w Chicago, że „ci, którzy przetrzymują amerykańskich Obywateli jako zakladmków, będą Odpowiedzialni za ich bezpieczeństwo”. Nie wykluczył on możliwości interwencji zbrojnej Stanów Zjednoczonych w Jordanii. Ziegler stwierdził, że w czwartek wczesnym rankiem obudzono prezydenta Nixon*, by jego doradca dó spraw bezpieczeństwa Kissinger mógł mu przekazać ostatnie doniesienia z Jordanii. Do Waszyngtonu zwołano specjalna ..grupę działania’* złożona z doradców dó spraw bezpieczeństwa i obrony. Jej posiedzenie trwało 9Ó minut i odbywało się pOd przewodnictwem Kissingftra. Dyskutowano m. in. „możliwość przemieszczenia amerykańskich sił morskich na Morzu Śródziemnym”. Rzecznik Departamentu Stanu MeCloskey oświadczył w czwartek wieczorem dziennikarzom, że również nie móże wykluczyć ewentualnej interwencji zbrojnej USA. Nadzwyczajne posiedzenie Liai Arabskiej W czwartek wieczorem do Ammann odleciał szef sztabu armii egipskiej, gen Sadek, który wiezie orędzie prezydenta Nasćra, przewodniczącego Libijskiej Rady Rewolucyjnej, Kadafiego oraz przewodniczącego Sudańskicj Rady Rewolucyjnej, Nimoirięgo dc króle Husajna i Jasera Arafata. Równocześnie w kairskiej siedzibie Ligi Arabskiej rozpoczęło się nadzwyczajne posiedzenie, poświęcone sytuacji w Jordanii. Przewodniczy mu sekretarz generalny ligi, Hasuna, Uwaga Obserwatorów politycznych zwrócona jest także na poczynania Stanów Zjednoczonych. W czwartek wieczorem amerykański sekretarz obrony, Melvin Laird oświadczył w Waszyngtonie, że USA gotowe są do przewiezienia poza obszar obywateli amerykańskich, Jordanii] którzy znajdują się w tym kraju. Dc tego celu mają być wykorzystane maszyny transportowe z bazy wojskowej w A da nie (Turcja). Laird dodał, że pewna liczba Amerykanów znajdujących sie w Jordanii, odniosła rany w wyniku eksplozji pocisków. Zapowiedź małego szczytu arabskiego KAIR (PAP). Agencja MENA donosi t Trypolisu. że w najbliższych dniach odbędzie się w tym mieście ważne spotkanie miedzy prezydentami ZRA — Naserem, Libii — Kadafim i Sudanu — Nimeirim. Spotkanie ma przedyskutować sytuacje w Jordanii oraz poszukiwać najlepszych środków współpracy między Palestyńczykami a władzami jordańskimi, HAiFA TFI 4W7VV 7 DA ÜBAM 'rbi> DAMASZEK SYRIA AAVtUV worze IZRAELI“"“ f- .4 krthr O-3RAK ARABIA SAUDYJSKA Tzrznił bk u po warte órzez Jzrcęt Sytuacja na Bliskim Wschodzi Sprawa pomocy USA dla Izraela • Plan Rogersa Przemówienie prezydenta Nasera KAIR (PAP). Podczas-spotkania z delegacją adwokatów sudańskich, którzy w drodze do Algieru na konferencję adwokatów arabskich zatrzymali sie w Kairze, prezyden! Naser omówił aktualną sytuację polityczną na Bliskim Wschodzie. Według czwartkowego „Al Ahram”. prezydent oświadczył, że ZRA nie była zdziwiona ostatnimi decyzjami rządu amerykańskiego w sprawie udzielenia Izraelowi pomocy finansowej oraz militarnej, nawet w czasie trwania zawieszenia ognia. Prezydent powiedział, iż zdaje sobie sprawę, że to. co zostało wzięte*przy użyciu siły, nie może być odebrane w inny sposób. Prezydent wyjaśnił motywy, które kierowały ZRA w związku z przyjęciem tzw. planu Rogersa. Po pierwsze, zdaniem ZRA, plan Rogersa był niczym innym jak planem wcielenia w życie rezolucji Rady T/c.zoieczeństwa z 22 listopada 1367 r. Z drugiej strony ZRA nie chciała dać Stanom Zjednoczonym i Izraelowi okazji do oskarżeń, że nie pragnie ona poszukiwań pokojowego rozwiązania kryzysu bliskowschodniego. Prezydent stwierdził jednak, że ZRA nie miała żadnych złudzeń, jeśli chodzi o szanse powodzenia planu Rogersa. Prezydent przedstawił także sytuację na froncie wschodnim z Izraelem. Skrytykował on bierną rolę, jaką odegrały oddziały irackie stacjonujące na terytorium Jordanii. KAIR (PAP). Dziennik „Al Ahram” pisze w numerze czwartkowym. że Izrael dokonał we wtorek nowego pogwałcenia porozumienia o przerwaniu ognia w strefie Kanału Sueskiego. usiłując przeprowadzić loty zwiadowcze nad pozycjami egipskimi. Terror izraelskich okupantów Procesy przeciwko ofiarom łapanek LONDYN (PAP). Władze Izraelskie zorganizowały na okupowanych represyjne terenach procesy sądowe przeciwko grupie osóh aresztowanych w ubiegła soboty i niedzielę. Jak wiadomo, wojska Tel Awiwu p rz ep ro wadził v w tych dniach masowe łapanki na Arabów palestyńskich nych o udział w ruchu podejrzaoporu. Ogółem aresztowano 450 osób. w tym śń kobiet. Pod naciskiem światowej opinii-.publicznej część aresztowanych zwolniono, ale na. dal W' więzieniach przebywa przeszło 200 osób. We środę rozpoczął się proces 4 partyzantów arabskich z Gazy. Jak podaje korespondent Reutera, grozi im kara śmierci. Podobne procesy toczą się na terenach zagrabionych Jordanii. Udaremniona próbę porwania samolotu ZRA na KAIR (PAP). W nocy z środy czwartek usiłowano uprowadzić s nolot linii lotniczych ZRA z 46 osobami m pokładzie. Samolot ten znajdował się w obszarze powietrznym Egiptu. Próba została udaremniona przez agentów bezpieczeństwa, znajdujących się na pokładzie samolotu. Propozycje TRR Wietnamu PM. (Dok. ze str. 1) tych wojsk przed 30 czerwca 1971 roku, suy wyzwoleńcze zaprzestaną a laków przeciwko nim, a strony natychmiast przystąpią do rozmów na temat zagwarantowania bezpieczeństwa wycofujący cii się poza Wietnam wojsk i na temat zwolnienia jeńców wojennych. 1RRRWP stwierdza, że Kwestia wietnamskich sił zbrojnych znajdujących się na terenie Wietnamu południowego zostanie uregulowana przez same stilony wietnamskie. Przywrócenie prawdziwego pokoju w Wietnamie Południowym stwarza konieczność utworzenia w Sajgonie nowego rząau beż ii.niema (prezydenta. Thieu, Ky i wiceprezydenta i premiera reżimu sajgonskiego). rządu, który opowiedziałby się za pokojem, niezależnością i neutralnością oraz przywróceniem swobód demokratycznych. TKKRWF wyraża gotowość przystąpienia do r o zmów w sprawie powołania takiego rządu. Ludność południowowietnamska sama zadecyduje o ustroju Wietnamu Południowego w drodze powszechnych. prawdziwie wolnych i demokratycznych wyborow Organizacja takich wyborów wymaga powołania tymczasowegc rząuu na bazie szerokiej koalicji, W skład koalicyjnego rządu mogłyby wejść: — osobistości wchodzące skład TRRRWP; — osobistości wchodzące w1 skład obecnej administracji sajgońskiej, w.. powiadające się za pokojem, n.epodległoscią. neutralnością i demokracją; —- osobistości reprezentujące różne siły i tendencje, wypowiadające się za pokojem, niepodleg łoscią, neutralnością i demokracją, łącznie z tymi. które ze względów politycznych musza przebyw-ać za granicą. Omawiając zadania tego rządu w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej pani Thi Binh podkreśliła, że zagwarantowałby on ludności swobody demokratyczne i zakazał wszelkich prześladowań i represji które współpracowały wobec osób z jedna lub drugą strona oraz prowadziłby politykę dobrego sąsiedztwa z Królestwem Laosu i Królestwem Kambodży, jak również nawiązał stosunki dyplomatyczne ze wszystkimi krajami, łącznie ze Stanami Zjednoczonymi. Dla osiągnięcia pokojowego rozwiązania problemu południowowietnamskiego Tymczasowy Rząd Rewolucyjny gotów jest natychmiast nawiązać kontakty ze wszystkimi sitami i osobistościami, łącznie z tymi, które wchodzą w skład obecnej administracji sajgońskiej, z wyjątkiem Thieu, Ky i 'Khiema. Przewodniczący delegacji Demokratycznej Republiki Wietnamu minister Xuan Thuy udzielił pełnego i całkowitego poparcia inicjatywie Tymczasowego Rewólucyjnego Rządu Republiki Wietnamu Południowego. x\Ta konferencji prasowej, odbytej po 84 posiedzeniu, rzecznik prasowy delegacji DRW zapytany czy minister Xuan Thuy spotka! się z przewodniczącym delegacji amerykańskiej Davidem Bruce’em. oświadczył, że dotychczas do spotkania tego. poza oficjalnymi posiedzeń spotkaniami w trakcie konferencji paryskiej, nić doszło. 5 tys. żołnierzy armii Lon Nola w okrążeniu LONDYN (PAP). Jak wynika z doniesień z Phnom Penh, żołnierze generała Lon Nola w dalszym ciągu są otoczeni w rejonie drogi nr 6 łączącej stolicę Kambodży z miastem Kampong Thom. Od momentu załamania się ofensywy, którą siły rządowe bezskutecznie podjęły przed tygodniem, patrioci utrzymują w „ogniowym szachu“ to ugrupowanie, liczące około 5 tys. żołnierzy. Rzecznik kambodżański podał w Phnom Penh, że partyzanci po raz oierwszy w ciągu 6-miesięcznel woiny kambodżańskiei użyli ciężkiej artylerii i zmasowanym ogniem ..przykryli’* całe ugrupowanie na odcinku głównej drogi położonym na północ od stolicy. Sytuacja otoczonych wojsk pobliżu wsi Taing Kouk jest cow raz cięższa. Dowództwo sił generała Lon Nola jest poważnie zaniepokojone atakiem artylerii sił wiernych księciu Sihanoukowj zwłaszcza, że samo dysponuje lekkimi działami. słów rzecznika, Jak wynikało ze konwój rządowy usiłuje się obecnie przebić do Kampong Thom. ..Musimy dostać sie dó Kampong Thom za wszelka cene” — podkreślił rzecznik w Phnom Penh. Tl Boński minister oświaty i nauki odlecieł do Moskwy BONN (PAP). W czwartek przed południem odleciał do Moskwy na czela kilkuosobowej delegacji, minister Oświaty i Nauki NRF Hans Leussine* Delegacja przebywać będzie 12 dni w Związku Radzieckim. Przeprowadzi ona z rządem r^> dzieckim rozmowy na temat intensyfikacji stosunków w dziadzinie naukowo-technicznej- Na Kongresie Socjologów w Warnie Wkład Lenina w rozwój nauk społecznych WARNA (PAP). Specjalny Gawroń" informuje z Warny: ~ ważnym elementem czwart- Kowych obrad VII Swiatowegłą Kongresu Socjologicznego była sesja leninowska poświęcona dyskusji nad wkładem Lenina w dzieło rozwoju teorii i praktyki nauk społecz-l nych, a w szczególności socjologicznych. W sesji uczestni' czylo kilkuset socjologów zarówno z krajów socjalistycznych, kapitalistycznj'ch, jak i krajów rozwijających się,. Przygotowano łącznie 40 wystąpień. Zwraca uwagę bardzo óktywne uczestnictwo uczonych z krajów socjalistycznych, w tym socjologów z Polski. Znalazło -tó wyraz ih.in. w sesji pienarnój, w której na 8 głównych referatów, 4 opräcowali uczeni z krajów socja-listycżnych, przy czym wystąpienia prof. Rumianeewa ze Zw. Radzieckiego i prof. Halina z NRD. wg opinii krążących w kuluarac]’ kongresu, stanowią ważny wkłać w rozwój socjologii marksistowskiej. Znamienne jest również, że na ok. 3500 uczestników, 1300 reprezentuje kraje obozu socjalistycznego / Prof. Władysław Markiewicz ~ przewodniczący na'szej delegacji, którego przedsTawiciel PAP poprosił przerwie obrad o krótką ocew nę dotychczasowego przebiegu kongresu oraz udziału w nirr polskich socjologów powiedział. „Chciałbym podkreślić, że skusją na kongresie przebiegów rzeTzowel Lnaukowei atmosferze. Pólacy są bardzo aktywni. Przygotowaliśmy 60 wystąpień i uczesmiczymy prawie we wszystkich komitetach i grupach roboczych * I W grupie roboczej na temat „Przyszłość społeczeństw a planowani.:; per';- p e k v y w i o z ne" referat oprać owali“ pf ofTtJaxi Szczepänski, dr Andrzej Siciński -U^clr Jan SŁrzeiełfki. w komisji socjologii prawa wystąpił doc Adanf Podgórecki, zaś socjologii medycyny -—'““dr Magdalena Sokołowska. W dyskusji na temat sociologij.-pra>cy i organizacji wystąpił z refe- Tätern ćfr lUażiinlórz Doktor, a prof. Jerzy Wiatr oraz grupa polskich scfcTJöT'ögÖw w ojs k o wy cli czynnie'” uczestniczyła w jajrąpąch komisji problemowej ..Armia a sPOłećzeństwo”..JZ dużym zainteresowaniem spotkał się wykład Kazimierza Żygulskiego na temat s o c j ol og i i "wolnego czasu. Warto dodać, że wielu polskich uczonych znajduje się poszczególnych w kierownictwach grup problemowych. Bardzo interesujący przebieg miała dyskusja na temat: „Zarządzanie jako procesjjoli; tyczny”, roiski uczony prof Stanisław Widerszpil polemizliwaf skutecznie z liczonym zTTSA — prof. Normandem Tirnnatrmem o problemach funkcjonowania demokracji. Doc. Włodzimierz Wesołowski wywołał'ożywioną dyskusję swoim referatem na temat planowania i prognozowania' rozwoju struktur spo- Rcżn.ych. Dyskusja dotyczyła celu planowania zmian struktury społecznej, warunków inicjowania przeobrażeń w życiu społecznym, stylu życia, poziomie technicznym, strukturze zawodowej społeczeństwa itp. Rozmowa Carapkin — Kohl BONN (PAP). Jak donosi agencja DPA. ambasador ZSRR w NRF Siemion Carapkin .spotkał się w’ czwartek z wiceprzewodniczącym CDU i premierem rządu krajowego Nadrenii — Palatynacie dr Helmutem Kohlend. Głównym tematem rozmowy, która trwała poonad 3 godziny, była sprawa układu zawartego w Moskwie miedzv NRF i ZSRR1 oraz problem statusu Berlina zachodniego. Jak przedstawiaj w prasę polską BERLIN (PAP). Nakładem „Wydawnictwa Zachód nioniemieckiego” (Westdeutscher Verlag) ukazała sin? w tych dniach w NRF dwutomowa encyklopedia prasy światowej pt. „Handbuch der Weltpresse”, opracowana przez grupę naukowców pod kierownictwem prof, dr Heńka J. Prakke, dyrektora Instytutu Publicystyki przy Uniwersytecie w Muenster. Pierwszy tom nosi tytuł „Systemy prasowe świata, ich historia i struktura obecna”. Na 65« stronach prezentuje on ponad 20(1 „systemów prasowych świata”. Drugi tom nosi tytuł „Światowy katalog dzienników”. Na 260 stronach zawiera on krótkie dane na temat 7400 dzienników i agencji prasowych całego świata W pierwszym tomie prasa polska jest reprezentowana na J stronach. Monografia składa się z następujących rozdziałów: historia prasy polskiej, jej sytuacja prawna, rozwój poligrafii i wydawnictw, agencje prasowe, charakterystyka dzienników polskich, kształcenie dziennikarzy, charakterystyka radia i telewizji. Cała monografia prasy polskiej jest mieszaniną przestarzałych danych, zaczerpniętych i charakterystyk emigracyjnych 9 nawet hitlerowskich oraz z danych obiektywnvoh opartych c opracowania polskie. W drugim tomie prasa polska jest omawiana na trzech stronach, na których zamieszczono katalog 26 wielkich dzienników i 16 mniejszych. Wymienia się w nim nazwę dziennika, nazw* partii, której organem jest dany dziennik, nazwę wydawnictwa, wysokość nakładu, adres redakcji i nazwisko redaktora naczelnego. JORDÄMIÄ ZY tym razem chodzi już o szeroko rakrojanq — jeżeli nie gensrahq — konfrontację między armią królewską i komandosami palestyńskimi, czy też mamy do czynienia tylko z kolejnym zbrojnym starciem? Odpowiedzi na to pytanie udzielą wydarzenia, W każdym razie sytuacja w Jordanii jest groźna. Niektórzy komentatorzy są zdania, iż kraj pogrąża się w wojnę domowa, Przypomnijmy, że sytuacja w Jordanii jest zaogniona od przeszło roku (w walkach między armią i Palestyńczykami zginęło już wiele setek ludzi), a pogorszyła się jeszcze bardziej po zaakceptowaniu „planu Rogersa” przez króla Husajna. Dalsze zaostrzenie nastąpiło po utworzeniu w Amfnanie rządu wojskowego; organizacje palestyńskie są zdftpja, iż jest on zdecydowanie wrogo nastawiony wobec nich Co leży u podstaw konfliktu żniędzy organizacjami palestyńskimi a kolejnymi rządami królewskimi ? 1 ŁÓWNĄ jego przyczyń^ są różnice w celach politycznych óbu Sił determinujących obraz polityczny JPfdanii, Król Husajn i je-go rząd dążą do likwidacji następstw agresji izraelskiej j przywrócenia integralności terytorialnej Jordanii w granicach sprzed czerwcowego najazdu Izraela. Natomiast palestyńskie organizacje polityczne i wojskowe zmierzają — jak głoszą ich oświadesenia — dó wyzwolenia całej Palestyny z jarzma syjonizmu i utworzenia świeckiego i demokratycznego państwa palestyńskiego, zamieszkałego przez Arabów i Żydów. W związku z tynti sprzeciwiają się politycznemu rozwiązaniu konfliktu w oparciu <5 zasady rezolucji Rady Bezpieczeństwa z 22 listopada 1967 r. (do rezolucji tej odwołuje się również „plan Rogersa”); uchwała ta — jak wiemy — poleca przywrócić stan terytorialny sprzed 5 czerwca 1967 r., a więc zakłada m. in. istńiepie Izraela w granieach sprzed ostatniej iego agresji. Natomiast utworzenie państwa palestyńskiego, lansowanego przez organizaćje fedainów, oznaćzałoby nie tylko likwidację Izraela w jego 0- becnej postaci terytorialnej i politycznej, leez również oderwanie od Jordanii ziem znajdujących się na zachodnim brzegu Jordanu (Cisjordańia)., okupowanych, obecnie przez Izrael. Zostały one przyłączone do Jordanii po wojnie izraelsko-arabskiej Z lat 1948/49 i upadku koncepcji utworzenia na obszarze byłego brytyjskiego mandatu palestyńskiego dwńch państw: izraelskiego i arabskiego (plan taki został sprecyzowany w rezolucji Zgromadzenia Ogólnego NZ z listopada 1947 r.). Zachodni brzog Jordenu jest najbeęatsig eześds Jordanii; stqd przed czerwcowym najazdem Izraela pochodzita większość jordaósklego dochodu narocłowago (produkcja rolna, zabytki ściqgaj<yce wielu turystów, trochę przemysłu). ^ozojtoła, wschodnia część Jordanii to w znacznej części kamienista pustynia lub półpustynia. NNĄ przyczyną napięć w stosunkach Husajn — komandosi palestyńscy jest. nastawienie politycznóspołeczrie szerokich mas Palestyńczyków. Są tó w przytłaczającej większości ludzie wegetujący w skrajnej nędzy- Mieszkają przeważnie w obozach uchodźczych, złożonych z namiotów^, blaszanych bud, Ziemianek i walących się ruder. Nie ma tam często bieżącej wody. światła i minimum urządzeń sanitarnych. Latem ludzi tych pali słońce, a zimą chłaszczą., zimne, wiatry, i śnie-życe. Wielu z nich nieraz musiało opuszczać swe siedziby i uciekać przed izraelskim agresorem i jego aparatem represyjnym. Tak było w latach 194Ó/49, 1956 i 1967. Po czerwcowym najeździe dziesiątki tysięcy uchodźców przycupnęły na wschodnim, nieokupowanym brzegu Jordanu — ale nie na długo. Wypędziły ich stamtąd i popędziły w głąb pustynnej lub półpustynnej części Jordanii izraelskie bomby i pociski artyleryjskie. W tych warunkach rodziła się zapiekła nienawiść Palestyńczyków do syjonistycznego najeźdźcy, jego imperialistycznych protektorów i powiązanej z Zachodem monarchii haszemickiej, z której wywodzi Się Husajn. Nastroje te nierzadko znajdują ujście w ekstremistycznych hasłach i posunięciach m. in w porywaniu samolotów pasażerskich. K RÓL Husajn i jego rząd chcieliby przynajmniej Ograniczyć wpływy organizacji palestyńskich i przywrócić swą kontrolę nad palestyńską częścią ludności Jordanii (z tym Husajn miał kłopoty już przed agresją izraelską). Kroki w tym kierunku podejmowali od dawna, ale — jak. dotychczas. — musieli się cofać pod naciskiem uzbrojonych (ok. 50 tys.) i nieuzbrojonych Palestyńczyków, którzy obecnie stanowią większą część ludności Jordanii. W przeszło półmilionowym Aramanie stanowią oni ok. dwóch trzecich mieszkańców miasta. Palestyńczycy są w Jordanii — jak pisał tunezyjski tygodnik „Jeunć Afrique” — „państwem w państwie, republiką w królestwie”. Sytuację do środy, tzn. dc utworzenia rządu wojskowego. cechowała ostrożność zarówno ze strony Husajna, jak i czołowego przywódcy Palestyńczyków, Jassira Arafata. Oba obozy uświadamiały sobie, że szersza konfrontacja pogrąży kraj — pozostający wciąż w obliczu agresji izraelskiej —w odmętach krwawych walk i dezorganizacji. Jednakże namiętności rozpalały się — i do konfrontacji pchali ekstremiści zarówno ze strony Husajna. jak i Palestyńczyków. Wspomniany wyżej tygodnik „Jeune Afrique" donosi!, że w priypadku większych ustępstw no rzecz Palestyńczyków Husajnowi grozi prtewról „twardych" z kó! dworsko-wojskowych które nawet rozważały możliwoió osa dzenia na tronie jego brata, Hasscna zwolennika ostrego kursu wobec Pa iestyńezykćw, dalszego wrażania Jor danii z Zachodem i zawarcie separa tystycznego porozumienia z Izraelem Husa|n rozpatrywał m. in. możliwość przeprowadzenia (pa likwidacji na stępstw agresji Izraela) referendum w Jordanii i przekształcenia jej w federacyjne państwo jordańsko-palestyńskie. Tymczasem przywódcy organizacji palestyńskich, odrzucając wszelką myśl o zawieszeniu działań wojskowych z Izraelem, żądali, by władze cywilne i wojskowe Jordanii nie przeszkadzały komandosom w kontynuowaniu operacji przeciwko okupantowi (grozi to Jordanii odwetowymi uderzeniami armii izraelskiej, zwłaszcza lotnictwa). Palestyńczycy domagali się też usunięcia rządu i armii jordańskiej luz dzi, których uważają za wrogo nastawionych do ruchu partyzanckiego. W tej sytuacji doszło do objęcia władzy w Ammanie przez rząd wojskowy i wybuchu trwających obecnie walk. Sytuację komplikuje poparcie udzielane Palestyńczykom przez Irak i Syrię. Nie brak również głosów, że możliwa jest amerykańska interwencja. Wydarzenia w królestwie baszemickim poważnie osłabiają arabski front walki przeciwko najazdowi Izraela i zaogniają całą sytuację bliskowschodnią. Podkreślają one jednocześnie pilną potrzćbę rozwiązania problemu uchodźców palestyńskich zgodnie z rezolucjami ONZ (powrót do opuszczonych domostw lub odpowiednie odszkodowanie), co jest jedną z podstawow-ych przesłanek przywrócenia pokoju na Bliskim Wschodzie. JAN URBANIAK H usajn - Palestyńczycy „Parlament stanu wyjątkowego” ukonstytuował się w Bonn BONN (PAP). w czwartek ukonstytuował sie na tajnym posiedzeniu zachödnioniemiecki ..parlament stanu wyjątkowego”, złożony z członków Bundestagu i Bundesratu. Gremium tn zostało utworzone na podstawie paragrafu 53a ustawy o stanie wyjątkowym. którv zostat wprowadzony do konstytucji w okresie rządów „wielkiej koalicji” bońskiej. Odpowiednią ustawa przewiduje. że w wypadku uchwal— nia przez rząd „stanu wewnętrznego lub zewnętrznego zagrożenia”. ten „parlament stanu wyjątkowego” pełnić ma funkcie Bundestagu. Składa sie on z 22 deputowanych do Bundestagu Z 11 przedstawicieli Budesratu, a i iego przewodniczącym Uwe von Hassel (CDU), jest Kaiobecny przewodniczący Bundestagu. ,ZE\ ŚWIATA Spotkani® kombatantów bitwy o Anglię LONDYN (PAP). W 30 roczni* cę zwycięskiego przełomy w bit* wie o Anglię, w której -iotymi zgłoskami zapisali się ooLs-'y piloci, w ambasadzie Pi L w 'jondynie odbyło s„e w czwartek spotkanie kombatantów owej historycznej batalii. Gospodarzem spotkania był ambasador PRL w Wielkiej Brytanii, dr Marian Dobrosielski. Wzięła w nim. udział grupa uczestników bitwy. Stronę brytyjska reprezentowali m. in. główny marszałek lotnictwa John Grandy, wicemarszałek lotnictwa S. D. Hughes. Delegacja woj. krakowskiego w Bułgarii SOFIA (ńAP). D0 dawnej sto. 1 ic y B ulgarii Wed ko T 3’ r now a przvbyła~~ 17 września.. delegacja przedstawicieli .wo. e-. odztv. a Kokowskiego z l sekretarzem KW FZPR Czesławem Domagałą . ńa czele. Delegacja nawiąże pierwsze kontakty między dawnymi stolicami Polski i Bułgarii. Uzbrojeni strażnicy w samolotach francuskich PARYŻ (PAP). JAk don«sf agencja France Presse, w samolotach francuskich linii lotniczych . będą pełnić służbę uzbrojeni strażnicy, którzy starać się będą zapobiec uprowadzaniu samolotów przez piratów powietrznych. Strażnicy ci zostali zrekrutowani wśród wyborowych strzelców policji paryskiej. Pierwsi „strażnicy powietrzni** obejma służbę w samolotach kur. su.jących na międzynarodowych liniach towarzystwa lotniczego „Air France” Po rozmowach delegacji Czerwonego Krzyża NRF w Warszawie BONN (PAP). czący Niemieckiego PrzewodniCzerwonego Krzyża. Walter Bagrątzjiy,__.poinformował w czwartek ministra Spraw Zagranicznych NRF, W'altera Scheda o przebiegu rozmów, jakie odbył w ubiegłym tygodniu w Warszawie z przedstawicielami Polskiego Czerwonego Krzyża, Hitlerowski zbrodniarz dr H. Schumann przed sądem w NEF BONN (PAP). 23 września rozpocznie się przed sąoem przysięgłych _we Frankfurcie nad Menem proces przeciwko poszukiwanemu öd zakończenia \\£jńy. a aresztowanemu dopiero w roku 1966, byłemu lekarzowi, dr Horstowi Srim. mannoyyi. Był on realizatorem hit. lerowskiego programu eutanazji, programu uśmiercania kalek i umysłowo chorych. Akt oskarżenia zarzuca Schumannowi popełnienie morderstwa w przeszło 15 tyS, przypadków. Schumann, jako kierownik tzw, instytutów eutanazji, gdzie realizowano ten program w Grafeneck (Wirtembergia) i w Sonnenstein kolo Pirny (Saksonia) w latach 1940 i 1941 skierował do komór gazowych 13 700 chorych umysłowo. Ponadto w ramach akcji przeprowadzanej w obozach koncentracyjnych pod kryptonimem ,,14 F 13” Schumann w Buchenwaldzie i Oświęcimiu na wiosnę i latem 1341 roku wyselekcjonował przószło 760 więźniów niezdolnych do pracy, którzy następilig zginęli w komorach gazowrych w instytutach kierowanych przez Schumanna. Schumannowi zarzuca się ponadto, że w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu po roku 1942 przeprowadzał na więźniach próby sterylizacji. „Rude Pravo” o polityce wschodniej rządu NRF PRAGA (PAP). Bardziej realistyczna polityka, jaką rząd boński prowadzi obecnie w stosunku do krajów socjalistycznych, nie ma nic wspólnego z sympatiami czy nawet uczuciami miłości do socjalizmu — pisze w czwartkowym numerze dziennika „Rude Pravo” K. Faiks. Klasowa istota polityki rządu bońskiego nie uległa zmianie. Jednakże w Bonn wzięto pod uwagę fakt, że tzw. polityka siły i nieustępliwych konfrontacji w stosunku do wspólnoty krajów socjalistycznych złamała się i że również w przyszłości nie ma ona nadziei na osiągnięcie Sukppsii. lej, „Rude Pravo” zaznacza daże podpisanie układu między ZSRR a NRF stanowiło decydujący przełom w stosunkach NRF do krajów socjalistycznych. Chociaż większość zachodnioniemieckiego społeczeństwa popiera układ ze Związkiem Radzieckim, nie oznacza to jeszcze że układ ten będzie bez trudności ratyfikowany Bundestag i że nastąpi przez normalizacja stosunków z Polską CSRS, NRD i innymi krają; mi socjalistycznymi. Jeżeli ćhódzi o rozmowy CSRS, których oficjalny pocżątćli ? 70stał wyznaczony na październik, to rząd boński podobno zakończył już przygotowani* do nich Na pierwszy rzut oka zdawałoby się, że rozmówy te powinny przejść stosunkowo łatwó, ponieważ, jśk podkreśl* się w Donn, międzr CSRS a NRF nie istnieją żadne problemy terytorialne, a có więcej, rząd boński podobno już przed dwoma lity przejawiał gótowość uznania układu monachijskiego za nieważny. Ponadto eksperci bońskieeo Ministerstwa Spraw Zagranicznych doszli do wniosku, że nie można pominąć faktu, iż układ monachijski nigdy nie żOfśtał ratyfikowany prżez Zgromadzenie NirO- dowe, jak tego wymagała konstytucja CSRS — stwierdza K. Faiks. „Rude Pravo” powołuje się ńa opinię ministra ds. memieckich h. Kramie, Węwńątrżktoregó zdaniem me byłoby rzeczą słuszną nie doceniać podczas rozmów z CSRS „praktycznych trudności przeszkadzających wysiłkom w kierunku osiągnięcia podobnych poglądów, zwłaszcza jeżeli chodzi o prawmy punkt widzenia”. Mimo to Franke podkreślił, że jest przekonany, iż zarówrió CSRS, jak i NRF ..gotow-e są na podstawie nieważności układu monachijskiego osiągnąć porozumienia, które w możliwej dó przyjęcia dla obu stron formie istotnie zwyciężenia prowadziłyby do przedziedzictwa przeszłości i do wytworzenia takiej sytuacji, ażeby między narodami Obu krajów powstały stosunki dobreg0 sąsiedztwa” — zaznacza „Rude Pravo”. „O tym, że rząd naszej republiki przejawia pod tym względem dobrą wolę. nikt w Bonrt nie w-ątpi i nie jest rzeczą przypadku, że prasa żachodnioniemiócka bardzo pozytywnie oceniała ostatnich czasach wszystkie przew mówienia pierwszego sekretarza KC KPCz G. Husaka, prezydenta CSRS Ludvika Svobödy i przewodniczącego rządu federalnego L. Sztrougala, dotyczące stosunków między CSRS a NRF” — pisze dalej dziennik. Największe trudności w unormowaniu stosunków między NRF a krajami socjalistycznymi wynikną, oczywiście, przy rozmowach z NRD, ponieważ stosunki między obydwoma państwami niemieckimi są najbardziej Obciążone „zimną wojną- Oraz barierami wzniesionymi przez poprzednie rządy bońskie. •Jak zażnaczi „Rude Privo”, wydaje sie jednak, że pozytywnv wpływ układu moskiewskiego przejawi się również w stosun. kaeh miedzy obydwoma państwami nieńiieckińli. W ostatnich czasach żażńaeta sie dal- umarmanię miedzs-narodowżgo prestiżu Niemieckiej Republiki PemOkratycżnej i wdrńd żachodnioniemieckieso społeczeństwa eoraz mocniej utrwila sie opinia, że nadszedł już czas. ażeby NRF uznała w całej rozciągłości suwerenność drugie* gó państwa niemieckiego,