Zycie Warszawy, maj 1971 (XXVIII/104-129)
1971-05-16 / nr. 117
Zakończenie zjazdu KP Słowacji ]. Lenart ponownie I sekretarzem Przemówienie G. Husaka w Bratysławie BRATYSŁAWA (PAP). Zjazd KPS, który rozpoczął się 13 bm. w Bratysławie zakończył w sobotę obrady. W dyskusji wzięło udział 35 delegatów, poruszając aktualne problemy życia politycznego, gospodarczego i społecznego Słowacji. Podsumowując dyskusję, I sekretarz KC KPS J. Lenart powiedział m.in., że zaaprobowano w niej marksistowsko-leninowską linię polityczną Komitetu Centralnego, obraną w kwietniu 1969 r. Dyskusja potwierdziła, że przywiązuje się wielką wagę do zasad proletariackiego internacjonalizmu, do ścisłej współpracy z bratnimi partiami komunistycznymi oraz z państwami wspólnoty socjalistycznej, a zwłaszcza ze Zw. Radzieckim. J. Lenart podkreślił, że w dyskusji uwidoczniła się całkowita jedność nie tylko w oceliie minionego okresu, ale i w dążeniu do nieedopuszczenia, by powtórzyły się stare błędy. W związku z tym mówca wezwał do przestrzegania w organach i Organizacjach partyjnych norm leninowskich* zasad demokratycznego centralizmu, wewnątrzpartyjnej demokracji i kolektywnego kierownictwa. Wyrażono także gotowość wykonania zadań, które wytyczy zbliżający się XIV £;jazd KPCz. Zjazd KPS «Chwalił następnie rezolucji? i wybrał Komitet Centralny, który na swoim posiedzehitt powołał Prezydium KC KPS, sekretariat i Centralną Komisję Kbntrolno-Rewizyjiią. Do prezydiüin kć KPS Weszli L. Abraham, P; Colotka, II. Diurkovicz, j. Jahik* O. klokócz* J. Lenart, Helena Litvajova, L. Pezlar, Gezjza Szłapka, V. Deziar, V. Vaczok i B. Trävhiczek. Na Członków sekretariatu kC KPS zOstałi wybrani: J. Janik, J. Lehatt, L. Pezlar, V. Vaczök i B. Ttävhifczek. PierWSżynt sekretarzem ponownie został J. Lenart* a sekretarzami J. Janik, L* paziär i V. Vaczok. Na przewodniczącego Centralnej Komisji Kontrolno-ReWizyjnej wylbtfätio ponownie V. Szałgovicza. Zjazd KPS ufchwarił rezolucję* która stwierdza, że antysocjalistycznym i praWicowo-oportuilisty- 425 okrążeń wokół Ziemi „Salut” kontynuuje lot MOSKWA (PAP) Radziecka naukowa stacja orbitalna „Salut" znajdująca się od 19 kwietnia br. na orbicie okołoziemskiej, dokonała w sobotę do godz. 13. czasu moskiewskiego 425 okrążeń wokół Ziern Wszystkie systemy 1 agregaty obiektu kosmicznego znajdują się w doskonałym stanie. Temperaluz tura i ciśnienie w pomieszczeniach aparaturą natikową utrzymują się w granicach normy. Ze stacją utrzymywana jest regularna łączność radiowa. Ośrodek koordynacyjno-obliczeniowy kontynuuje opracowywanie otrzymywanych ze stacji informacji.im cznym siłom udało się w latach 1968—1969 zakłócić bieg budowy socjalizmu w Czechosłowacji. W wyiiiku wkroczenia wojsk radzieckich — stwierdza dalej rezolucja — powstały warunki do zjednoczenia sił marksistowsko-leninowskich w partii i społeczeństwie, oraz do zlikwidowania następstw kryzysu, do dalszego wszechstronnego rozwoju Słowacji w ramach jednej Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej jako trwałego ogniwa obozu socjalistycznego. Zjazd KP Słowacji — czytamy w rezolucji — jednomyślnie popiera dokument pt. „Nauki płynące z kryzysu jaki powstał w komunistycznej partii i społeczeństwie Czechosłowacji po XIII Zjeździć KPCz” i rezolucję dotyczącą aktualnych problemów jedności partyjnej, uchwalone na grudniowym plenum KC KPCz w roku 1970. i W celu dalszego rozwoju partii społeczeństwa socjalistycznego Zjazd uważa za konieczne umacnianie nadal jedności partii i usprawniania jej pracy politycznej, organizacyjnej i ideologicznej. Zjazd uważa za konieczne pogłębienie kierowniczej roli partii we wszystkich dziedzinach życia społeczeństwa, za jeden z niezmiennych warunków pomyślnego zbudowania socjalizmu. Rezolucja wzywa, aby wszechstronnie rozszerzać stosunki między Czechosłowacją i Zw. Radzieckim i innymi krajami socjalistycznymi, między KPCz i KPZR oraz międzynarodowymi ruchami komunistycznymi. Rezolucja stwierdza konieczność prowadzenia jeszcze aktywniejszej walki z prawicowym oportunizmern, polityką odwetu, kosmopolityzmu i Wszelkimi innymi przejawami antykotnuniżmu. (W) Przgmówienie G. Husaka PRAGA (PAP). Jak już informowaliśmy, w piąte.k na Zjeździe KP Słowacji w Bratysławie zabrał głos X sekr. KC KPCz G. Husak. Komuniści Słowacji — powiedział on — zdecydowanie popierają linię polityczną i kurs polityczny KC KPZR. G. Husak szczególnie wysoko ocenił pracę dokonaną przez KPS, wszystkich jej członków — wiernych nauce marksistowsko-leninowskiej w skomplikowanym roku 1968 i \v latafch następnych, zmierzająca do konsolidacji na Słowacji jak też i ogromny wkład w sprawę konsolidacji w całej Czechosłowacji. Następnie G. Husak podkreślił, że w chwili obecnej rzeczywiście zdecydowana większość ludzi w CSRS, i to nie tylko komunistów, rozumie, że warunkiem wolności narodów CSRS, istnienia i spokojnego życia Czechosłowacji a także warunkiem rozwoju ustroju socjalistycznego, jeśt sojusz, braterstwo i współpraca z ZSRR oraz z innymi państwami socjalistycznymi. G. Husak podkreślił, źe Słowacja jest dobitnym przykładem, jak ustrój socjalistyczny przeobraża kraj. Słowacja jest Wizytówką gospodarczą i społeczną tego, czego może dokonać socjalizm, do czego zdolny jest naród kierowany przez partię kroczącą drogą marksistowsko-leninowską. W dalszym ciągu G. Husak mówił o kwestii narodowościowej, która również została rozwiązana w Czechosłowacji. Kwestia stosunków między naszymi naroda mi — stwierdził — została rozwiązana na drodze federacji. Jest to zwycięstwo, które umacnia nasze państwo i podnosi jego autorytet. Różnorodni refórmiści pocieszają się. że po naszym zjeździć nastąpi znówu jakiś okres liberalizmu itd. Jeśli mają oni na myśli wolność człowieka pracy, rozszerzenie demokracji socjalistycznej. to rzeczywiście taką właśnie politykę będziemy prowadzić. Lecz jeśli rozumieją pod tym swobodę dla tendencji drobnoburżuazyj nych, swobodę działania w celu nowej dezintegracji społeczeństwa. swobodę dla nowej kontrrewolucji, to niech nikt nie żywi żadnych /łudzeń — podkreślił I sekretarz KC KPCz. (B) Północno-wschodni Pakistan pod kontrola armii KARACZI (PAP) Agencja Associated «Press of Pakistan poinformowała, że armia opänowala całkowicie główne szlaki przejściowe prowadzące przez północno-wschodnią granicę Pakistanu Wschodniego w okolicach Sylhet i sąsiadujących z nim regionów. Armia pakistańska köntrolüje — stwierdza agencja APP — wszystkie największe miasta w rejonie północno - wschodnim Pakistahti Wschodniego. (P) DELHI (P). Jak donosi Z Delhi agencja Reutera, Indie oskarżyły 15 bm. Pakistan o umyślne zmuszenie 2 min swych obywateli do ucieczki na terytorium Indii. Rząd indyjski w nocie do władz pakistańskich, domaga się położenia kresu prowadzonej przez flimię pakistańską kampanii terroru wobec uchodźców. (P) Chilijska misja w Europie wschodniej MEKSYK (PAP) W sobotę oficjalna chilijska misja polityczna i handlowa, której przewodniczy min. spraw zagr. Chile C. Almeyda udała się w podróż do 8 europejskich krajów socjalistycznych. Min. C. Aiłmeyda przeprowadzi rozmowy polityczne z przywódcami socjalistycznych państw Europy wschodniej. Eksperci natomiast zbadają możliwości nawiązania i rozszerzenia stosunków handlowych z odwiedzanymi krajami. Delegacja chilijska — doda] rzeezrtik — przedstawi licźne oferty dotycżące eksportu bogactw mineralnych, m. in. miedzi, a także owoców, win, celulOży itp. Strona chilijska zainteresowana jest importem maszyn i kompletnych urządzeń, arykiiłahii przemysłu chemicznego i färihdceutyczhego oraz wyposażeniem portów rybackich. (B) Po akcji „Tupamaros” Stan wojny w Urugwaju ju MEKSYK (PAP). Rząd Urugwapostanowił w sobotę ogłosić „stan wojny*’ w związku z jedenastym już uprowadzeniem, którego dokonali partyzanci ,*Tupamaros”. Jak Już donosiliśmy, ich ostatnią ofiafą jest były minister bogaty przemysłowiec Carlos Dai vie. Jest on czwarta uprowadzoną osobą, przetrzymywaną obecnie przez partyzantów; Nigdy jeszcze nie mieli oni w swym ręku tak wielu zakładników. Minister spraw wewnętrznych Carbajal w przemówieniu wygłoszonym przez telewizję, zapowiedział pełną mobilizację sił bezpieczeństwa i podjęcie Odpowiednich kroków w celu wykrycia kryjówek partyzantów. (P) Trzeci dzień obrad ŚRP Aktywny udział delegacji polskiej BUDAPESZT (PAP). 15 bm. W trzecim dniu obrad zgromadzenia SRP — donosi korespondent PAP, red. A. Czerkawski — odbyły się posiedzenia komisji omawiających sprawy Ińdochin, Bliskiego Wschodu, zagadnienia bezpieczeństwa europejskiego, rozbrojenia, walki z kolonializmem i rasizmem oraz neokolonializmem. We Wszystkich komisjach brali czynny udział członkowie polskiej delegacji. W sobotę odbywały się także spotkania środowiskowe a m.in. parlamentarzystów, działaczy związków zawodowych, chłopów i młodzieży. W spotkaniu chłopów uczestniczył przewodniczący polskiej delegacji J. Ozga-Michalski, w spotkaniu działaczy związkowych całego świata zaś pos. Stanisława Swiderska. W czasie obrad komisji omawiającej problem Ihdochin wystąpiła pisarka polska Monika Warneńska, która zdemaskowała zbrodnie amerykańskie popełnione w Wietnamie. Po syjonistycznych prowokacjach Konferencja w londyńskiej ambasadzie ZSRR LONDYN (PAP). W Londynie odbyła się w piątek konferencja prasowa w ambasadzie Związku Radzieckiego; Przedstawiciel radzieckiej placówki dyplomatycznej udostępnił dziennikarzom teczkę z dokumentami znalezioną w oddziale konsularnym ambasady ZSRR po prowokacyjnym ataku chuligańskim grupy syjonistycznej 13 maja. Materiały te demaskują szerokie powiązania z ambasadą izraelską w Londynie miejscowych organizacji syjonistycznych dokonujących antyradzieckich prowokacji. Teczka należała do A. Freemana, przywódcy chuligańskiej, grunv Część dokumentów miała nadruk „tajne“. Jak wynika ze znalezionych materiałów działalość syjonistów, dokonujących prowokacyjnych najść na radzieckie instytucje w Londynie, kierowana jest i finansowana przez pracowników ambasady izraelskiej w stolicy W. Brytanii. (A) Postęp w rozmowach (ML — Syjam LONDYN (PAP) Jak informuje agencja Reutera z Bangkoku, syjamski min. spraw zagr. T. Khoman oświadczył, że jego kraj dąży do poprawy stosunków z ChRL. Minister dodał, że za pośrednictwem kraju trzeciego zostały nawiązane kontakty Syjamu z Chinami i że osiągnięto pewien poster». Khoinah zakomunikował, że jego rząd zakazał rozgłośniom państwowym kontynuowania propagandy przeciwko Chinom, aby uniknąć zadrażnień. fB) Oświadczenie »rezydenta Filipin LONDYN (PAP). Jak donosi z Manili agencja Reutera, prezydent Filipin F. Marcos oświadczył, że Filipihy rozpatrzą sprawę nawiązania stosürikötV dyplomatycznych 7, ChRL. (P) Laos, Kambodża i Wietnam celem nalotów amerykańskich Pokazowy proces w bazie USA w Quantico z PARYŻ (PAP). AFP podaje Sajgonu, że amerykańskie bombowce strategiczne „B-52” przeprowadziły w piątek naloty na 3 kraje Półwyspu Indochińskiego. Bombardowały one Laos, domniemane pozycje sił wyzwoleńczych w Kambodży i w południowym Wietnamie. W Wietnamie samoloty amerykańskie bombardowały okolice prowincji Quang Tri położone po południowej stronie w pobliżu strefy zdemilitaryzowanej, 11 km na północny zachód od Cam Lo. (P) WASZYNGTON (PAP). Dowództwo amerykańskiej piechoty morskiej, tzw. „Marine Corps”, postanowiło przekazać trybunałowi wojennemu sprawę sierż. i Sweeneya pod zarzutem „dezercji udzielenia pomocy wrogowi w okresie, kiedy znajdował się w niewoli w Wietnamie”. Proces odbyć się ina w bazie wojskowej w Quantico (stan Wirginia). Sweeney oskarżony jest o to, że znajdując się w niewoli w Wietnamie południowym składał przez radio oświadczenia „nielojalne wobec USA” i działające „na korzyść wroga St. Zjednoczonych”, Grozi mu dożywotnie więzienie. Według doniesień agencji AP, Sweeney latem ub. r. zjawił się w Sztokholmie, gdzie oświadczył, że półtora roku temu dowódca kompanii, w której słitżył w Wietnamie, strzelił do niego rannego pozostawił w dżungli na i pewną śmierć. Po Czterech dniach znalazł go patrol wywiadowczy wojsk wyzwoleńczych Wietnamu południowego, który zabrał go do swego obozu i udzielił pomocy lekarskiej. Sweeney oskarżony jest o dezercję ze swej kompanii walczącej w prowincji Quang Tri oraz o opuszczenie bazy w Quantico — już po powrocie do USA — bez pozwolenia dowództwa. Po powrocie ze Sztokholmu Sweeney został aresztowany i osadzony w więzieniu w bazie Quantico. Powszechnie uważa się, iż postawienie go przed trybunałem wojskowym ma na celu umocnienie dyscypliny w wojskach USA w Wietnamie południowym, gdzie, według relacji prasy skiej, coraz częstsze są amerykańwypadki dezercji i odmowy wykonywania rozkazów, (pl Potppienie nacjonalizmu i szowinizmu Obrady komitetów centralnych związków komunistów w Jugosławii Serbii, Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny. Prowadzono na nich debatę na temat aktualnych zagadnień cji politycznej w kraju sytuapoświęcając wiele uwagi krytyce występujących w poszczególnych republikach zjawisk nacjonalizmu i szowinizmu. Szczególną uwagę poświęcono temu problemowi w Serbii i Chnrwapii. Sekretarz KC ZK Serbii, L, Perowicz powiedziała, m. in., że w każdym środowisku trzeba dokonać analizy treści ideowej i politycznej nacjonalizmu, dodając, że „jest nieco prawdy iż nacjonalizm wielkoserbski, podsycany jest dziś przez nacjonalizm w innych środowiskach, jak też przez nastroje antyserbskie”. Nacjonalizm wielkoserbski buduje swą pozycję m. in. na rozpowszechnianiu nastrojów antychorwackicli podobnie, jak nacjonalizm chorwacki, opiera swe pozycje na szerzeniu nastrojów nieprzychylnych narodowi serbskiemu, identyfikując go z hegemonizmem, uprzywilejowaną pozycją i centralizmem. W drugim dniu posiedzenia KC ZK Chorwacji, zagadnienia nacjonalizmu znalazły się w centrum uwagi licznych dyskutantów. Atakowano tam niektórych intelektualistów występujących z pozycji szowinistycznych. B. wiele krytycznych uwag skierowano pod adresem „Macierzy Chorwackiej” — organizacji kulturalnej Chorwacji oraz „Proswety” — organizacji kulturalnej Serbów zamieszkałych w Chorwacji. Zastępca sekretarza KC ZK Chorwacji Dragosavac mówił m. in. o próbach tworzenia organizacji równorzędnych Związkowi Komunistów, z wyraźnymi cechami partii politycznych i swymi programami. Jeden z dyskutantów, C; Grbic, podkreślił, że nie podziela opinii tych, którzy uważają, że różne ekscesy o charakterze nacjonalistycznym są pojedynczymi incydentami. Niepokoi to, że nacjonalizm wślizguje się nawet w szeregi Związku Komunistów, wywołując określoną nieufność. dy Przewodniczący Związkowej RaWykonawczej Chorwacji, D. liaraniija podkreślił, że z „ustaszowskimi” szowinistycznymi i separatystycznymi hasłami „Serbowie do Serbii” nie trzeba polemizować, lecz tych, którzy je głoszą trzeba karać. Organy śledcze podejmują już w tej dziedzinie określone kroki; (B) BELGRAD (PAP) W piątek obradowały komitety centralne związków komunistów Minister E. Zawada tv Waszyngtonie WASZYNGTON (PAP) D0 Waszyngtonu przybył 13 bm. min. przemysłu chemicznego, E. Zawada wraz z grupą ekspertów. 14 bm. min. Zawada został przyjęty przez sekretarza stanu d/s wewnętrznych, R. Mortona. Następnie polska delegacja przeprowadziła rozmowy robocze grupą ekspertów z biura kopalń, 7 urzędu do spraw utylizacji węgla oraz instytutu siarki. Po przeprowadzeniu rozmów w Waszyngtonie min. Zawada wra? z towarzyszącymi mu osobami wyjechał na wystawę petroche' miczną w Tulsa (w stanie Oklahoma). (P) ;;>ZA GRANICĄ Propagandowy manewr opozycji Strauss i Heck za rozpisaniem nowych wyborów do Bundestagu BONN (PAP). Korespondent PAP, red. Z. Kustosik pisze: W czwartek F* J. Strauss, a w piątek B. Heck wypowiedzieli się za rozpisaniem nowych wyborów do Bundestagu. Sekretarz generalny CDÜ napisał w ostatnim numerze „Deutschland — Union- Dienst”, że odejście min. finansów A. Moellera spowodowało ostry kryzys, z którego jedyną pewną drogą wyjścia jest rozpisanie nowych wyborów. B. tykule, Heck stwierdził w swym arże wśród społeczeństwa rośnie przekonanie, iż obecny rząd federalny znalazł się w ślepej uliczce. Rozwiązaniem sytuacji byłoby — zdaniem Hecka — wezwanie narodu do jasnego wypowiedzenia się w sprawie dalszego rozwoju sytuacji w kraju. Przeprowadzone przez instytut Wickerta badania opinii publicznej wykazały, że prawic 3/4 ankietowanych wypowiedziało się przeciwko nowym Wyborom do Bundestagu. 72 proc. uczestników ankiety odrzuciło wniosek opozycji, 20 proc. poparło go, a 8 proc. nie miało w tej sprawie własnego zdania. Przeciwnicy rozpisania nowych wyborów uważają, że wybory wprowadzają zbyt dużo zamieszania, a poza tym obecny rząd w dalszym ciągu miałby duże szanse na ponowne zwycięstwo. „Stuttgarter Zeitung“ pisze, że wysunięte przez Straussa i Hecka żądanie nowych wyborów jest wybitnie propagandowym chwytem obliczonym ńa dalsze osłaz bienie koalicji rządowej. Zgodnie konstytucją, nie mą żadnych podstaw do podjęcia takiego kroku. Paragraf 67 konstytucji zächodnioniemieckiej głosi, że najpierw Bundestag musiałby wyrazić wotum nieufności dla kanclerza, o czym jak wiadomo, w obecnej sytuacji nie może być mowy. Ponadto gdyby nawet doszło do wyrażenia przez większość w Bun destagu wotum nieufności dla kanclerza, to musi ona zaproponować prezydentowi kandydata na nowego kanclerza. Jednak i w tej sytuacji opozycja nie miałaby żadnych szans, bowiem nie kanclerz, a Bundestag decyduje również o rozpisaniu nowych wyborów. (P) Tydzień w EWG Cień zza oceanu (Od naszego korespondenta) Bruksela, 15 maja (P) Skończył się wreszcie w EWG tydzień „białych nocy”, „maratonów”, obrad trwających do rana. Poprawiono pękające szwy, załatano doraźnie najgłębsze dziury i na otarcie łez poczęstowano bardzo już zaniepokojonych wspólnoeuropejczyków dawno oczekiwanym ciasteczkiem: postępem w rokowaniach z W. Brytanią. Nie jest to jeszcze wynik decydujący. Wiele zależy od spotkania Pompidou-Heath i od przekształcenia ogólnego kompromisów w konkretne liczby i daty, ale osiągnięto rzecz najważniejszą — porozumienie polityczne Wszystkie dotychczasowe przeszkody techniczne w rodzaju problemów importu masła i cukru, roli funta szterlinga, udziału finansowego itd., były w gruncie rzeczy rekwizytami, które obie strony wysuwały na scenę lub Obrady komisji EWG w Berlinie Zachodnim Protest NRD BERLIN (PAP). Agencja ADN podała komunikat, w którym zawarty jest protest przeciwko zwołaniu w Berlinie Zach. od 17 do 19 maja posiedzenia Specjalnej Komisji Rolnej EWG. Komunikat głosi: staraniem rządu NRF od 17 do 19 bm. w Berlinie Zachodnim obradować ma Specjalna Komisja Rolna EWG. Poprzez to zaproszenie do Berlina Zach., do którego NRF nie ma żadnych kompetencji, bońskie koła rządzące podjęły próbę wciągnięcia krajów członkowskich organizacji zachodnioeuropejskiej w krąg aneksjonistycznej polityki NRF przeciwko samodzielnej jednostce polityczne1 Kompetentne organy NRD zwróciły się z żądaniem, aby został położony kres bezprawnej działalności NRF w Berlinie Zach. w interesie odprężenia. (P) cofały zależnie od swej woli politycznej. Gdy kryzys walutowy zagroził samej strukturze EWG, stało się jasne, że trzeba robić politykę, a nie bawić się w szczegóły. Najszybciej zrozumieli to Francuzi. Pokazali, że w razie potrzeby potrafią dogadać się nawet z Anglikami bez pośrednictwa nieproszonych adwokatów zza Renu i zza Atlantyku. Jakie będą polityczne skutki rozszerzenia Wspólnoty z „globalnego” punktu widzenia? Z jednej strony pozwoli to wprowadzić do klubu europejskiego nowego partnera, który może stworzyć przeciwwagę wobec potęgi gospodarczej i politycznej NRF. Z drugiej — spodziewają się w Brukseli — wzmocni to blok europejski na tyle, iż Wspólnota będzie miała siły rozpocząć ze St. Zjednoczonymi poważny dialog na temat roli dolara, reformy międzynarodowego systemu walutowego i uporządkowania wzajemnych stosunków handlowych. Sami Amerykanie na razie nie przejawiają chęci podejmowania takich rozmów'. Uważają, iż Europa zawdzięcza sobie samej ostatnie kłopoty. Wysłuchałem znamiennej opinii na ten temat, wygłoszonej przed audytorium belgijskich ekonomistów' przez Paula W. McCrackena, przewodniczącego amerykańskiej Rady Doradców Gospodarczych. Oświadczył, on* że właściwie nie warto roztrząsać, kto spowodował ostatni kryzys, gdyż ważniejsze jest usunięcie jego skutków i odnalezienie przyczyn, Ale zaraz potem dodał, że jednak Europejczycy powinni być „bardziej realistyczni” i powinni doceniać roilę St. Zjednoczonych w gospodarce światowej. Tu mówca wymienił kilka liczb, wysnuwając z nich prosty wniosek: „Dla nas handel z wami jest tylko pew'ną częścią naszych obrotów', gdy dla was są to pozycje decydujące”. Przypomniał także, iż w roku 1970 amerykańskie przedsiębiorstwa uzyskały ze sw'ych inwestycji zagranicznych dochody W' wysokości 7,0 m!d. dolarów, gdy w tym samym roku zyski Wszystkich cudzoziemców z ich inwestycji w USA wynosiły tylko pól miiiarda dolarów. Równie jak zalewu dolarów i kryzysów walutowych, boją się niektórzy przywódcy państw zachodnioeuropejskich zmniejszenia liczby żołnierzy amerykańskich na naszym kontynencie. Waszyngton zręcznie wykorzystuje ten kompleks. Oczywiście zupełnie „przypadkowo” wezwano do USA gen. Goodpastera, naczelnego dowódcę alianckich sił zbrojnych w Europie na konferencję w sprawie kontyngentu wojsk amerykańskich. I najzupełniej „przypadkowo” gen. Goodpaster oświadczył przed wyjazdem, że „W interesie pokoju i bezpieczeństwa St. Zjednoczonych i europejskich sojuszników” przeciwstawi się stanowczo wszelkim propozycjom redukcji liczebnej tych wojsk. Dodał przy tym: „Takie nrolektv prowadzą do zniszczenia NATO ! rozbicia systemu obrony przygotowanego przez tę organizację.” W stosunkach ze St. Zjednoczonymi staje więc dziś Europa zachodnia wobec konieczności gospodarczo-politycznego wyboru: mniej „gorących, drapieżnych” dolarów — ale leż i mniej tale pożądanych żołnierzy amerykańskich. Albo odwrotnie. Belgijski „Le Soir” pisze na ten lemat: „Chodzi o to, aby uznać istnienie tych przeciwieństw i aby zrozuńiieć ciężar, jakim położą się one na Wielkiej Europie ! na Sotuszu Atlantyckim, jeśli Europejczycy nie znajdą najpierw miedzy sobą, a potem z Amerykanami, sposobu porozumienia. Postęp w rokowaniach między Londynem a „szóstką” jest laki jaki jest. Dyplomaci europejscy zrobili dopiero pierwszy krok w długim marszu”. JERZY KASPRZYCKI Kogo prawda o Polsce w oczy kole? IGNACY KRASICKI (P) Polsce Tygodniowa podróż po arcybiskupa Wiednia, a zarazem przewodniczącego watykańskiego Sekretariatu dla Niewierzących, ks. kardynała Franciszka Koeniga odbiła się głośnym echem w Europie. Złożyły się na tę okoliczność trzy różne przyczyny. Po pierwsze okres, który kardynał wybrał dla swej podróży do Polski. Okres, który, jak powszechnie wiadomo, doj rzewa procesami mogącymi utorować drogę do pełnej normalizacji. I to zarówno stosunków między Kościołem a Państwem w Polsce, jak też między Warszawą a Watykanem. Po drugie, opinię europejską zainteresowały wypowiedzi, jakie gospodarz wiedeńskiej katedry św. Stefana składał we Wrocławiu, Gorzowie, Gdańsku, Kołobrzegu, Szczecinie i innych prastarych miastach polskich na Ziemiach Zachodnich. Były to, jak wiadomo, oświadczenia przepojone sympatią do Polski i zawierające treści realistyczne. We Wrocławiu kard. Fr. Koenig powiedział na przykład: „Dowiedliście, że jest to wasza ziemia, że jeśt to ojczyzna pracy waszych rąk; ojczyzna wasza i waszych dzieci”. Już potem, gdy pewne koła zaatakowały kardynała właśnie za tę wypowiedź arcybiskup Wiednia Koenig wyjaśnił (cytuję za biuletynem DPA): „Nie chciałem mieszać się ani w problemy prawne, ani polityczne. Problemy te nie mogą obchodzić mnie. jako kardynała wiedeńskiego. Uznając osiągnięcie w odbudowie chciaiem dać wyraz temu, iż ludzie w drugim pokoleniu. którzy zostali tu już urodzeni i odbudowywali kraj po niebywałych zniszczeniach, zdobyli sobie prawo mieszkania tutaj. Ze strony Polaków nie mogłem zauważyć żadnych uczuć nienawiści wobec Niemców. Przeciwnie: także Polacy uznają osiągnięcia kulturalne Niemców na tym terytorium”. I wreszcie trzeci, politycznie bodajże najbardziej znamienny, aspekt zainteresowania opinii zachodniej wizytą polską kardynała Koeniga. O ile bardziej realistycznie myślące koła międzynarodowe i kościelne Wyrażały więc zadowolenie z powodu przebiegu i Wyników tej podróży, o tyle zupełnie inne odłamy opinii zachodniej, .zwłaszcza W NRF i w Austrii, uderzyły na alarm. Wiosną 1971 roku proces odprężenia w Europie wydaje się być już na tyle zaawansowany, że wprost trudno uwierżyć, by spokojne i rzeczowe wypowiedzi kościelnego dostojnika, stwierdzającego po prostu istniejący stan faktyczny, mogły wywołać aż tak gwałtowny sprzeciw. przecież to, co nastąpiło przeA de wszystkim w samym Wiedniu po powrocie kard. Koeniga z Polski, poszło dalej niż można się było obawiać. Oto grupa aktywistów NPD uformowała pochód pod bramę pałacu kard. Koeniga w Wiedniu położonego tuż opodal zabytkowej katedry św. Stefana. To, co działo się dalej w tym miejscu, gdzie bije serce starego Wiednia, opisuje najwymowniej chyba austriacki dziennik „Arbeiter Zeitung”: „Chociaż NPD-owcy ubliżali kardynałowi i usiłowali wyważyć drzwi, to policja początkowo nie interweniowała. Policja miała już w południe wiadomość o nie meldowanej demonstracji. Na pytanie dziennikarzy odpowiedział pułkownik policji, że ma dyrektywy, aby czynnie nie wkraczać. Dopiero po rozmowach policjantów z demonstrantami, gdy już NPD-owska demonstracja się rozwiązywała, przyjechał samochód z oddziałem policji. NPD-owcy pod przewodem Burgera i Honsika skandowali: „Koenig, czerwony, świński klecha!”, „Wypędzimy cię z powrotem do Polski!”, „Powinieneś się wstydzić!”. „Wrocław mówi po niemiecku!”. Niektóre hasła przypominały nazistowski szturm na arcybiskupi pałac w roku 1938” konkludowała „Arbeiter Zeitung”. Kogo — zapytajmy więc — wypowiedziana przez kard. Koeniga prawda o Polsce w oczy kole? ; Na pytanie to który nie wymaga w sposób, żadnego komentarza, odpowiada powyższa relacja. Tak zachować się mogli tylko autentycznej barwy i maści faszyści — otwarci, zajadli, nieprzejednani polakożercy. Czy jednak tylko oni? Z pewnych artykułów prasy austriackiej, a także z niektórych faktów, że nie tylko oni; wynikałoby, Dochodzą więc nadal głosy z tamtej strony Łaby, że na przykład przewodniczący Episkopatu niemieckiego, arcybiskup Monachium, ks. kardynał Doepfner źle przyjął polskie wypowiedzi swojego wiedeńskiego kolegi. Według tych pogłosek, których, jak na razie, nikt nie zdementował, przewodniczący Episkopatu zachodnionienreckiego miał nawet w ostrej formie zaprotestować w Watykanie przeciwko stanowisku kard. Koeniga. Choć bez obelg i „argumentów” na tak wulgarnym poziomie, w istocie byłaby to politycznie taka sama antypolska pozycja, jak ta, którą pod bramą pałacu arcybiskupiego w Wiedniu zajęli NPD-owscy bojówkarze. Taka sama, bo również w swej obiektywnej wymowie odwetowa, również antypolska, Nie dziwi nas Oczywiście i to, że —r jak stwierdzają nad Dunajem — w kręgu tych osób, których kole w oczy wypowiedziana przez kardynała Koeniga prawda o Polsce, znajduje się także dobrze nam znany, stary jej wróg, inż, Szymon Wiesenthal i jego polakożerczy organ „Der Ausweg”. Nie dziwimy się tym wszystkim odgłosom i stwierdzamy, że dobrźe się nawet stało, iż wypowiedzi kard. Koeniga zdołały tak szybko i radykalnie, raz jeszcze, spolaryzować w Austrii i poza Austrią na Zachodzie, wrogie czy przyjazne näm stanowiska. Tym bardziej że te ostatnie zdecydowanie przeważają. Niezależny dziennik wiedeński polemizując z niewybrednymi atakami ńa osobę austriackiego kardynała, „Kurier”, usiłując zrozumieć polski punkt widzenia pisał niedawno W artykule zatytułowanym „Rzeczywistość”: „Karflynał Koenig (podróżując po Ziemiach Zachodnich) oświadczał Wielokrótnie, że mieszkańcy tych rzekomo jeszcze ciaglfe spornych ziem przez swą pracę nad ich odbudową zdobyli dla siebie i swych dzieci prawo do ojczyzny w tych miastach i wsiach. Oburza się za to na niego zachodnioniemieckie ziomkostwo Ślązaków, a także austriacka partia liberalna FPO”. Ta ostatnia dlatego, że kardynał Wtrącić się miał tą drogą do polityki wschodniej MRf „Zacznijmy od FPO — pisa! dalej dziennik wiedeński. — Co tę austriacką partię w ogóle obchodzi niemiecka polityka? Dopiero po otrzymaniu odpowiedzi na to pytanie, można dalej dyskutować nad jej atakiem. Jeśli chodzi zaś o ziomkostwo Ślązaków, to chciałbym dać wyraz własnym, osobistym przeżyciom — stwierdzał dalej autor artykułu. Poznałem miasto Breslau w roku 1943 i 1945, ą także znam miasto Wrocław z dwóch moich odwiedzin. Obawiam się, że „die Breslauer” — protestujący Ślązacy nie znają Wrocławia. To przecież nie jest już ich miasto. To jest miasto wybudowane na nowo przez Polaków. To jest miasto, w którym urodziła się okrągła połowa żyjącej dziś w jego muracli ludności. W 26 lat po zakończeniu II wojny światowej — wojny, którfej nie rozpoczęli przecież Polacy — w mieście tym i na całym Śląsku chodzi o konfrontację prawa ludzi tam żyjących z prawem do ojczystych stron ludzi stamtąd wysiedlonych. W konkretnym wypadku Wrocławia, na miejscu zniszczonego szaleńczym niemieckim rozkazem, miasta, stoi miasto wybudowane przez Polaków. By przyznać rację wysiedleńcom, którzy przez lata przypatrywali się. jak Polaków traktowano gorzej niż Czarnych w Afryce Południowel. musiano by znów wysiedlać ludzi. Któż mógłby nazwać coś takiego sprawiedliwych* nawet przy przywiązaniu do ojczystych stron? Czy nie należałoby raczej wyfazić wdzięczność każdemu, kto występuję Zä uspokojeniem napiętej sytuacji politycznej w oparciu o istniejący, niezmienny stan rzeczy? Trzeba wreszcie znaleźć odwagę spojrzenia prawdzie w oczy! kardynał Koenig tó właśnie uczynił, Nie ma zatem żadnego powodu do rozdrażnienia’’. Do artykułu powyższego nie trzeba nic dodać. Odzwierciedla on spokojnie i rzeczowo sko jedynie słuszne stanowiwobec kontrowersyjnych reakcji na podróż kard. Koeniga do Polski. Tej podróży, w toku której arcybiskup Wiednia okazał się raz jeszcze mądrym i trzeźwo myślącym człowiekiem. Podróży, której polska opinia publiczna nie zapomni. Dziś referendum w sprawie nowej konstytucji w Bułgarii SOFIA (PAP). Od god2. 7 rano w niedzielę* 16 bm. — donosi korespondent PAP. J. Pelc — ok. « min obywateli Bułgarii, którzy ukończyli 18 rok życia, uda się do lokali wyborcrv-h. by wziąć udział w referendum w sprawie nowej konstytucji LRB. W całym kraju będzie czynnych blisko 10.800 lokali wyborczych. Glosowanie odbywać się będzie przy pomocy kartek z napisem „tak” lub „nie”. Referendum ma się zakończyć o godz. 1 V Wstępnych wyników referendum należy się spodziewać w niedzielę ok. godz. 24, wyniki oficjalne ogłoszone zostaną 17 bm. po zakończeniu pracy Centralnej Komisji do Przeprowadzania Referendum. (P) Mixon przeciwko redukcji wojsk USA w Europie WASZYNGTON (PAP). Prezydent Nixon wypowiedział się w sobotę przeciwko przedłożonemu w senacie projektowi sen. Mansfielda na temat zredukowania o połowę wojsk amerykańskich stacjonujących w Europie. Nixon wezwał do kontynuowania dotychczasowej polityki St. Zjednoczonych. Oświadczenie opublikowane zostało po rozmowach, jakie Nixon przeprowadził w Waszyngtonie z grupą byłych dyplomatów i wyższych oficerów. (P) Stanowisko Bonn BONN (PAP). Rząd federalny wyraził aprobatę dła orędzia Nixona, skierowanego do konferencji ministrów Państw NATO 3 grudnia 1970 r„ w którym Nixon zapowiada, że St. Zjednoczone przy odpowiedniej postawie pozostałych partnerów sojuszu utrzymają swe siły zbrojne w Europie. Rząd boński wyraża zaniepokojenie możliwością takiego rozwoju sytuacji w USA, który mógłby pociągnąć za sobą zmniejszenie amerykańskich sił wojskowych, i wyraża zaufanie, że decyzja Nixona zostanie utrzymana. (P) Sprostowanie PAP (P) Do przekazanej przez nas wczoraj wiadomości o powołaniu nowego wiceprzewodr^zacegp Rady Ministrów NRD, wkradł się błąd. Nazwisko now^o wicepremiera brzmi Horst Sindermann. (PAP)