Trybuna Ludu, listopad 1986 (XXXVIII/256-279)
1986-11-03 / nr. 256
Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się! IITrybuna Ludu/1* ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ Nr 256 (13112) Rok wyd. XXXVIII Warszawa, poniedziałek 3 listopada 1986 r. Wydanie 3 Cena 8 zl Do postępu technicznego zmusza życie Podczas debaty sejmowej nad projektem planu 5-letniego poseł Eugeniusz Klekowski mówił o znaczeniu postępu technicznego. Zwrócił uwagę m. in. na niezadowalajqq system wdrażania wynalazków, na to, że racjonalizator w przedsiębiorstwie zbyt często jeszcze musi przebijać się przez mur przepisów i obojętności. Czy tak być musi? Na ten temat posłowie robotnicy Powiedzieli „Trybunie": JANINA KORPAŁA robotnica w krakowskiej „Vistuii" — Uważam, że szereg przedsiębiorstw nie jest zainteresowanych wprowadzeniem nowych technik czy wynalazków. Jednych przerażają kłopoty organizacyjne, drugich zbyt wysokie koszty. Oczywiście, nie będzie też żadnych ejektów bez przełamania bariery, jaką jest zwykła, ludzka niechęć do nowych rozwiązań. Ta niechęć, której towarzyszy zawiść z powodu materialnych korzyści, przenoszona jest często na zespoły racjonalizatorskie, a przecież w takim klimacie niechętnie pracuje się nad nowymi rozwiązaniami. Trzeba więc przekonać ludzi, że postęp techniczny to nie tylko lepsza jakość i zwiększenie produkcji, ale również poprawa warunków pracy » jej kultury Jak to zrobić? Można i trzeba — przez motywacyjny system płac. Ale również w pracowniczym interesie jest zjednoczenie się na rzecz postępu technicznego członków organizacji partyjnej, związkowców i samorządu pracowniczego. Kilka miesięcy temu, będąc na spotkaniu w naszej szkole zawodowej z przerażeniem stwierdziłam, że brakuje nawet... żelazek. Efekt jest taki, że przychodzący do naszego zakładu absolwenci po prostu boją się automatów prasowalniczych. RADOSŁAW SMUSZKIEWiCZ elektromonter w Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. — Do wdrażania postępu naukowo-technicznego zmusza nas życie. Ot, sprowadzone z zagranicy maszyny, urządzenia, technologie nastręczają nierzadko sporo trudności w eksploatacji Na si inżynierowie, technicy, robotnicy muszą utrzymać je w ruchu, stale usprawniać, unowocześniać. W naszej kopalni ważnym wdrożeniem własnego pomysłu było uruchomienie sortowni węgla brunatnego. Specjalistyczna firma, do której zwracaliśmy się wcześniej, odstręczyla terminem i ceną około 600 min zł. Nas kosztowało to 150 min zł. Postępowi technicznemu dobrze służy specjalny, zakładowy system jego rozwijania i wdrażania. Nie pomijajmy też żadnej okazji, by zapoznać się z osiągnięciami innych załóg, m. in. współpracujemy z Hutą ,Zygmunt”. To nasuwa myśl o potrzebie zorganizowania systemu wymiany informacji — pomiędzy zakładami, resortami itp. Popularyzacje wynalazków, usprawnień jest w Polsce ciągle niedostateczna, a to przecież zasadniczy warunek przyspieszenia postępu. ZDZISŁAW FOGIELMAN hutnik w Krośnieńskich Hutach Szkła — Kształt t piękno szkła formowanego ręcznie zależy od indywidualnych zdolności hutników. Tam natomiast w naszym przedsiębiorstwie, gdzie produkuje się włókno szklane i szkło techniczne, ciągle doskonali się pracę t wyroby, wykorzystując twórczą myśl ludzką. Tak udało się wprowadzić na skalę przemysłową produkcję mat izolacyjnych (głównie poszukiwanych w budownictwie) ze stłuczek, poprzednio wywożonych na śmie et Podobnie, wykorzystując pomysły naszych pracowników, przeznacza się pa utylizacji do ponownego przerobu około 600 ton rocznie odpadów grubego włókna szklanego. Oszczędzamy w ten sposób importowane materiały i surowce. Rocz nie — stosując myśl techniczną — przyniosło to zysk wartości 115 min zł, zaś koszty zuzycia energii zmniejszono o 53 min zł. Z bieżących prac chciałbym wymienić np. udoskonalanie linii do produkcji rurek, z których w Bolesławcu wytwarza się ampułki i fiolki do leków. Tu zostaną m. in. zastosowane laserowe sprawdziany. Dodam, że wiele tematów nasi inżynierowie opracowują przy pomocy naukowców z Politechniki Szczecińskiej. EUGENIUSZ WÓJCIK traser w Stoczni Gdańskiej im. Leńina. — Przed 26 laty, gdy stawiałem pierwsze kroki w traserskiej robocie, szablony rysowało się na kolanach milimetr po milimetrze Dziś robi to komputer, w dziesiątkach wersji, w skali 1.10 i traser musiał nauczyć się programowania, liczenia na maszynach matematycznych pracuje więcej głową niż trudem rąk To samo z budową kadłubów. Na zautomatyzowanych maszynach powstają segmenty, które potem, o ileż szybciej i lżej, składa się na pochylniach w wielką konstrukcję pływającą. Przykłady można mnożyć. Robotnicy akceptują tę stale zmieniającą się na nowo technikę, jeśli niesie ona efekty — wzrost zarobków, zmniejszenie wysiłku fizycznego, bezpieczniejsze warunki pracy, poprawę jakości ich produktów. Zmarł Mieczysław Moczar 1 bm. zmarł w Warszawie gen. dyw. w st. spocz. Mieczysław Moczar, zasłużony uczestnik w»lk narodowowyzwoleńczych w latach II wojny światowej, działacz polityczny i państwowy, M. Moczar urodził się 1913 r. w Łodzi. Pracował jako robotnik w przemyśle włókienniczym. Od wczesnej młodości zaangażowany w działalność rewolucyjną. We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Warszawy, w 1941 r. był jednym z założycieli organizacji zbrojnej „Za wolność waszą i naszą” W latach 1942 —45 dowódca Gwardii Ludowej a następnie Armii Ludowej we wschodniej i południowo-wschodniej Polsce. Po wojnie Mieczysław Moczar był działaczem ZBoWiD; w latach 1964—1972 pełnił lunkcję prezesa Zarządu Głów nego, a w latach 1980—1982 — prezesa Rady Naczelnej te. organizacji (DOKOŃCZENIE NA STR. 2, Mieszkańcy osiedli wyko rzysiu jeg samorządowa szanse Niemal każdy z mieszkańców osiedli może wskazać na problemy utrudniające codzienne życie. Ale samo narzekanie nie doprowadzi do poprawy sytuacji i zaspokojenia potrzeb. W ich rozwiązaniu konieczno jost współdziałanie wszystkich, a przede wszystkim samorządu mieszkańców. Jednym słowem: pełne wykorzystanie uprawnień wynikających z ustawy o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego, Oto kilka przykładów aktywności samorządu mieszkańców zanotowanych prze: reporterów „TL”Przy udziale radnych RZESZÓW. — Osiedle „Nowe Miasto” jest jedynym z młodszych i większych w Rzeszowie — mówi przewodniczący samorządu mieszkańców, Józef Trojan. Dlatego w jedynej tu i nie tak wielkiej przychodni ścisk. W sukurs przyszli nam radni, wspierając nasze zabiegi o wzmocnienie kadrowe przychodni, budowę choćby jeszcze jednego żłobka. J-! będzie tej zimy? Z nadzieją patrzymy — mówi 3. Trojan — na „przebijanie" się energetyków z kierunku Załęża, od elektrociepłowni. Gdy ruszy w niej w grudniu drugi kocioł, myślimy, że „Nowe Miasto” wreszcie odetchnie. Trzeba jednocześnie uczciwie stwierdzić, że sprawnie przebiega wymiana w mieszkaniach grzejników panelowych na żeliwne, zabezpieczane są okna piwniczne, uzupełniane szyby, sukcesywnie usuwa się wady technologiczne. Działacze samorządu sprawdzają niemal na cc d eń postęp robót. RYSZARD ZATORSKI (DOKOŃCZENIE NA STR 2) Święto Zmarłych Hołd najbliższym i dziejom narodowym Przez dwa dni 112 bm. cmentarze w całej Polsce jarzyły się ognikami nagrobnych lampek. Odwiecznym zwyczajem społeczeństwo polskie uczciło pamięć swoich zmarłych — ludzi najbliższych, po których pozostało zawsze żywe wspomnienie. Rozproszone po kraju rodziny spotkały się, aby przy grobach, pośród tłumu innych ludzi, rodaków, wspólnie zadumać się nad dziedzictwem pokoleń i w cichym skunieniu wspominać twarze zmarłych dziadków, rodziców, rodzeństwa, przyjaciół i towarzyszy pracy Warszawa — miasto, które tylko w dniach ostatniej wojny straciło 800 tys. obywateli; gdzie przewaliła się tragedia 8 wojen i 5 narodowych powstań. Kombatanci, żołnierze WP i harcerze zaciągnęli warty honorowe w setkach miejsc naznaczonych krwią patriotów i rewolucjonistów. Oddawano hołd poległym w walkach narodowowyzwoleńczych oraz niestrudzonym budowni(DOKONCZENIE NA STR. 2) Na warszawskich Powązkach, Fot. CAF - RYBCZYŃSKI Wojciech Jaruzelski przyjął Mesa Chikereme 31 października, I sekretarz KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa, gen. armii Wojciech Jaruzelski przyjął przewodniczącego Związku Dziennikarzy Zimbabwe, komentatora p>olitycznego dziennika „The Herald”, Charlesa Chikeremę, któremu udzieli] wywiadu. fPAPl Delegacja ŚFZZ przekazała Michaiłowi Gorbaczowowi posłanie berlińskiego kongresu Związki zawodowe w walce o pokój MOSKWA (PAP). Delegacja kierownictwa Światowej Federacji Związków Zawodowych wręczyła w piątek Michaiłów: Gorbaczowowi posłanie, uchwalone we wrześniu br. w Berlinie przez II Światowy Kongres Związków Zawodowych. Uczestnicy tego forum zaapelowali do organizacji Narodów Zjednoczonych i Wszystkich krajów, które do niej należą, zwłaszcza do USA i ZSRR, o poczynanie natychmiastowych kroków, zmierzających do zawarcia międzynarodowych porozumień w sprawie zaprzestania wyścigu zbrojeń i wszelkich prób nuklearnych, a także do zlikwidowania broni atomowej i innych rodzajów broni masowej zagłady. W posłaniu podkreśla się również, że kongres berliński stanowczo protestuje przeciwko dalszej eskalacji wyścigu zbrojeń i opowiada się za tym, aby kosmos pozostał wolny od broni atomowej. Przedstawiciele światowego ruchu zawodowego z zadowoleniem powitali ogłoszone przez Związek Radziecki moratorium na próby nuklearne i wezwali USA, a także inne mocarstwa nuklearne, by poszły za tym przykładem. Podobne posłania związkowcy wystosowali też do prezydenta USA Ronalda Reagana i sekretarza generalnego ONZ Javiera Pereza de Cuellar. Przyjmując posłanie Michaił Gorbaczow pogratulował sukcesu berlińskiego kongresu, wskazał przełomowy charakter; na jego zgodził się z opinią, iż realizacja przyjętych wówczas dokumentów wymaga wytężonej pracy w nowym stylu. W posłaniu wyrażona została wola klasy robotniczej, odzwierciedlająca ogólnoludzki interes. Treść posłania, jednogłośne przyjęcie tego dokumentu również przez przedstawicieli związków zawodowych nie należących do SFZZ potwierdzają, iż coraz bardziej upowszechnia się nowy sposób myślenia, zakorzenia się w świadomości ludzkich mas. Michaił Gorbaczow wymienił przesłanki, na jakich opiera się radziecka polityka zagraniczna: istota socjalistycznego społeczeństwa, zrozumienie realności zagrożenia nuklearnego, przekonanie, iż przy całej swojej sprzeczności i różnorodności współczesny świat stanowi wzajemnie powiązaną całość; są wspólne problemy, wymagające rozwiązań, które łyby wzajemnie możliwe bydo przyjęcia, a który system jest lepszy — osądzi historia, bieg pokojowej rywalizacji. (DOKOŃCZENIE NA STR 6) Wiedeń-86 We wtorek rozpoczyna się spotkanie KBWE WIEDEŃ. Korespondent PAP, Franciszek Malinowski pisze: Za kilkadziesiąt godzin w historycznej Sali Redutowej wiedeńskiego Hofburgu nastąpi otwarcie trzeciego spotkania KonferencU Bftąmtoczeńiltwa i; Współpracy w Europie Wiedeń^ z ir. «Ulałem delegacji 35 państw, które przed U laty podpisały Ak( Końcowy w Helsinkach. O wadze, jaką przywiązuje się do wiedeńskiego spotkania wymownie świadczy fakt, że jego pierwszy etap — najbliższy tydzień — odbędzie się przy udzia, le szefów dyplomacji państw — sygnatariuszy Aktu Końcowego KBWE Od niedzieli do stolicy Austrii przybywają delegacje na to spotkanie. Jako pierwsza wylądowała na lotnisku delegacja ZSRR, z ministrem Spraw Zagranicznych Eduardem Szewardnadze na czele. Na lotnisku w Schwechat złożył on oświadczenie. (Omówienie oświadczenia str. 6) W niedzielę przybyła także delegacja polska, z ministrem Spraw Zagranicznych Maria. nem_Orzęęhows|ym IffTzele" Tego samego dnia do Wiednia przybyło osiem delegacji. Pozostałe poniedziałek, oczekiwane są w w przeddzień otwarcia spotkania stworzyły dobrą atmosferę dla obrad wiedeńskich i podjęcia decyzji sprzyjających (DOKOŃCZENIE NA STR 61 Jlświadczcnic Mariana DrwUpkintl lila PAP Rozpoczynające słę 4 listopada br. w Wiedniu trzecie z kolei — po Belgradzie i Madrycie — główne spotkanie przedstawicieli państw KBWE będzie ważnym wydarzeniem międzynarodowym, zwłaszcza w stosunkach Wschód — Zachód Pozytywne rezultaty konferencji sztokholmskiej w sprawie środków budowy zaufania i bezpieczeństwa oraz rozbrojenia w Europie ZBLIŻENIA - PORÓWNANIA W rQ orno m « śfł Hozwoj—jakim kosztem? Jeden z Czytelników zwrócił telefonicznie uwagą (słusznie I) na to, że nie można zestawiać listy województw o najwyższym i najniższym przyroście produkcji przemysłowej bez pokazania, jakim kosztem przyrost produkcji sią dokonuje. Było to nawiąlinie do mojej publikacji z cyklu: „Zbliżenia - porównania", \V którym szeregowałem produkcyjny dorobek województw po 9 miesiącach br. („TL" nr 248/86). Istotnie, ilościowe wskaźniki, którymi się przede wszystkim posłużyłem, wymagają uzupełnienia o dane pozwalające ocenić wydajność, efektywność. Inaczej mówiąc, informację, jakim kosztem reo zultaty te zostały osiągnięte i jakimi ludzkimi silami. Jeśli tak spojrzeć, to czeka nas już na wstępie niespodzianka... Jedni lepiej płacq inni lepiej produkują Wprawdzie w województwie elbląskim, w którym po 9 miesiącach nastąpił najwyższy przyrost przemysłowej produkcji sprzedanej — o 12,9 proc., przyrost wynagrodzeń był też niemały (21,8 proc.), ale stawiało to województwo elbląskie dopiero na 4 miejscu. Wyżej wzrosły płace w województwie katowickim (o 24,5 proc.) oraz w ostrołęckim i wałbrzyskim (po 22,5 proc.). W tych województwach mniejszy natomiast był przyrost produkcji — w katowickim o 3,6 proc., w ostrołęckim — o 4 proc., a wałbrzyskim o 6,2 procent. W Elbląskiem w ciągu 9 miesięcy br. nastąpił jednak najwyższy w kraju przyrost zatrudnienia — 3,2 proc. Tak poważne wzmocnienie kadrowe wpłynęło na ożywienie produkcyjne, nie są to jednak tendencje zgodne z założeniami planu. Uchwała o CPR ’86 przewiduje, ii całość wzrostu produkcji powinna być osiągnięta przez wzrost wydajności pracy, przy obniżeniu zatrudnienia na rzecz usługowych dziedzin gospodarki. O tym, że jest to możliwe świadczą przykłady z innych województw. W województwie stołecznym — znaczny, bc wynoszący 10,6 proc., przyrost produkcji sprzedanej przemysłu osiągnięto przy zatrudnieniu niższym o 0,7 proc. niż przed rokiem. 7,6-procentowy wzrost produkcji sprzedane; zanotowano w województwie wrocławskim, w którym zatrudnienie zmalało o 0,9 proc. Niewielki przyrost zatrudnienia — o 0,2 proc. zaowocował w województwie gdańskim wzrostem produkcji sprzedanej o l1 2 proc. Przy wzroicie zatrudnienia o 1,1 proc. w województwie siedleckim, produkcja sprzedana była wyższa o 11 proc., a w ciechanowskim o 9,6 proc. Zróinicowane relacje Kolejny ważny wskaźnik, dający pogląd na temat efektywności, to wielkość opłacania wzrostu produkcji sprzedanej na 1 zatrudnionego (liczonej w cenach bieżących) przyrostem przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Z tego punktu widzenia znaczny przyrost produkcji w województwie elbląskim nie by« zbyt „tani”. Współczynnik opłacania wyniósł tam 0,88 — czyli za każdym wzrostem produkcji o 1 zł szedł wzrost wynagrodzenia o 88 groszy. Za relację ekonomicznie prawidłową uważa się natomiast taką, przy której 1 proc. wzrostu produkcji towarzyszy wzrost wydatków na wynagrodzenie o 0,5—0/1 proc. Taki stopień opłacania wzrostu produkcji występuje w 14 województwach, z których najkorzystniejsze wskaźniki notują województwa: gdańskie (0,57), częstochowskie (0,62) włocławskie (0.70). Z drugiej strony, w 14 innych województwach przyrost wynagrodzeń przewyższa wzrost produkcji sprzedanej, Na każdą złotówkę przyrostu produkcji przeznacza się tam więcej niż 1 zł wynagrodzeń. 1 tak w województwach: zamojskim — 2,50 zł, w gorzowskim — 1,70 zł, w ostrołęckim 1,43 zł. Podane przykłady oprócz bezpośrednich porównań i wynikających z nich pytań oraz spraw do wyjaśnienia nasu(DOKOŃCZEN1E NA STR. 2) Przeciwko zbrojeniom nuklearnym Fot. CAF — ADN RFN. Przed amerykańską bazą wojskową k. Hasseibach odbyła się jedna z największych demonstracji antynuklearnych w RFN. Wzięło w niej udział ok. 200 tys. przeciwników zbrojeń. Wzrost napięcia na Falklandach-Maiwinach Londyn rozszerza strefy wyłączności połowów BUENOS AIRES, LONDYN, MANAGUA. (PAP). Argentyna oficjalnie zaprotestowała w sobotę wobec rządu brytyjskiego przeciwko jednostronnemu ogłoszeniu przez Londyn strefy wyłączności połowów (150 mil morskich) wokół spornych Wysp Falklandzkicli — Malwińskich, w południowej części Atlantyku, W nocie argentyńskiego MSZ, przekazanej stronie brytyjskiej poprzez brazylijskie MSZ oceniono krok Londynu jako nowy czynnik napięcia w regionie Decyzja rządu Margaret Thatcher może wywołać „trudne do przewidzenia” następstwa Jednocześnie Argentyna ponowiła swoje roszczenia do Falklandów — Malwinów, kolonialnej posiadłości brytyjskiej. (DOKOŃCZENIE NA STR. 61 Niebezpieczeństwo zatrucia chemicznego Alarm w Bazylei GENEWA. Korespondent PAP Edward Dylawerski pisze: W nocy z piątku na sobotę w Bazylei ogłoszono alarm w związku z niebezp eczeństwem zatruć a chem cznego Kilkanaście minut po północy w Schweizerhalle — magazynie jednego z największych szwajcarsk ch koncernów chemicznych, Sandoz, położonego w pobliżu Bazylei, wybuchł pożar Pożar w Bazylei i groźba chemicznego zatrucia wywołały krytykę pod adresem Szwajcarów w położonej o miedzę Francji — za brak informacji na temat wydarzenia. Francuski minister ds. Środowiska Alałn Carignon złożył w tej sprawie protest. Władze Bazylei twierdza, że poinformowały w porę odpowiednie władze francuskie Jednak, jak się okazuje, Szwajcarzy nie informują porę również własnych obywaw teli. W ubiegły piątek dziennik „Glarner Nachrichten" ujawni! jako pierwszy, że już w poniedziałek w stolicy kantonu Glarus, noszącej tę samą nazwę, nastąpiła eksplozja w instalacji sieci zasilania elektrycznego. Dziennik „Tribüne de Geneve”, Informując w sobotę tym wydarzeniu pisze, że bea < dramatyzowania sytuacji można jednak postawić kilka pytań na temat polityki informacyjnej. Kiedy nieszczęście zdarza się w ZŚRR — p!sze dz ennik — zarzuca się rządowi radzieckiemu zbyt późne informowanie o nim. A jak w gruncie rzeczy zdarza się nas? — stawia pytanie „Tribuu ne de Geneve” Dziś w numerze: O obecności polskich związkowców no forum międzynarodowym Teresa Grabczyńska rozmawia z przewodniczącym Komisji Współpracy Międzynarodowej OPZZ Jerzym Uziębla PO PROSTU WIDZI SIĘ W NAS PARTNERÓW Kolejny dyżur telefoniczny w „TL" związany z ankietą ogłoszoną przez partyjno-rządową komisję do spraw przeglądu i unowocześniania struktur organizacyjnych gospodarki i państwa poświęciliśmy w całości problemom ochrony pracy i bhp, Relację z dyżuru zamieszczamy na str. 3. CO DECYDUJE O WARUNKACH PRACY O działalności Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego na przykładzie wrocławskiego PRON pisze Liliana Czapiewska na str. 3 INICJATOR, UCZESTNIK, CZY FORUM DYSKUSYJNE Nasza specjalna wysłanniczka Krystyna Szelestowska pisze a wizycie ministra Spraw Zagranicznych PRL w Australii I na Filipinach (str. 5) MYŚLEĆ O DNIU DZISIEJSZYM, PATRZEĆ W PRZYSZŁOŚĆ