Żołnierz Wolności, październik 1968 (XIX/233-259)
1968-10-09 / nr. 240
Omówienie wystąpienia I sekretarza KC PZPR w Katowicach zamieszczamy na sin* 3 iMŻOŁNIERŹ wWOLNOSCI GAZETA CODZIENNA WOJSKA POLSKIEGO NR 240 (5556) ROK XIX (XXVI) | WARSZAWA, ŚRODA 9 PAŹDZIERNIKA 1968 R. | A CENA 50 GR W całym kraju i w Siłach Zbrojnych JUBILEUSZOWE i UROCZYSTOŚCI m RÄT W całym kraju i w Siłach Zbrojnych trwajq uroczyste obchody jubileuszu 25-leeia ludowego Wojska Polskiego. W dniu wczorajszym w Stolicy i innych miastach otwarto szereg wystaw tematycznie związanych z ludowym Wojskiem Polskim, jego historią i dniem dzisiejszym. Odbywają się spotkania z weteranami walk. W poszczególnych instytucjach, również w centralnych instytucjach wojskowych, organizowane są uroczyste akademie. Do obchodów 25 rocznicy ludowego Wojska Polskiego wszędzie szeroko włącza się młodzież i nauczycielstwo. W tym również młodzież i profesorowie wyższych uczelni. Młodzież wojskowa podsumowuje swój dorobek w realizacji czynów, podjętych dla uczczenia 25-lecia ludowego Wojska Polskiego. (Inf. w!.) W salach warszawskiej „Zachęty” otwarta została w dniu 8 bm. ogólnopolska wystawa pn. „25-1 ecie ludowego Wojska Polskiego w twórczości plastycznej”. Inicjatorami ekspozycji są: Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Zarząd Główny. Związku Polskich Artystów7 Plastyków. Na wystawie zgromadzono 447 prac dwustu sześćnOKONCZF.WK NA STR. 2 LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO Władysław Gomułka delegatem komunistów Śląska i Zagłębia na V Zjazd Partii Zakończenie wojewódzkiej konferencji PZPR w Katowicach (PAP) Na zakończonej we wtorek, pierwszej w kraju wojewódzkiej przedzjazdowej konferencji PZPR w Katowicach wybrano 141 delegatów na V Zjazd. Poprzednio na konferencjach zakładowych wybrano bezpośrednio na zjazd 97 delegatów; tak więc na V Zjeździe komunistów Śląska i Zagłębia, 272-tys. wojewódzką organizację partyjną reprezentować będzie 238 delegatów. Wśród delegatów woj. katowickiego znaleźli się — wybrani jednomyślnie przez konferencję — I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka i członek Biura Politycznego KC, I sekretarz KW PZPR w Katowicach Edward Gierek. Wśród delegatów znajdują się działacze centralni — czołowi działacze partyjni i państwowi: Stefan Będkowski, Franciszek Blinowski, Andrzej Giersz, Ferdynand Herok, Janusz Hrynkiewicz, Franciszek Kaim, Stanislaw Kowalczyk, Stefan Misiaszek, Jan Mitręga, Wiesław Ociepka, Irena Strzelecka, Franciszek Szlachcic, Józef Urbanowicz. Andrzej Werblan, Stanislaw Wroński, Władysław Zastawny i Andrzej Żabiński. W składzie delegacji katowickiej na V Zjazd PZPR znajduje się 120 robotników, w tym 58 górników, 24 hutników, 17 metalowców, 10 włókniarzy, kolejarze, dalej — pracownicy nauki, działacze partyjni i społeczni, duża grupa inżynierów i techników, Na zakończenie Obrad zabrał głos I sekretarz KC PZPR — Władysław Gomułka (przemówienie zamieszczamy na str. 3). Po przemówieniu Władysława Gomułki, które przyjęte zostało długotrwałymi oklaskami, konferencja podjęła uchwałę, nakreślającą zadania katowickiej wojewódzkiej organizacji paityjnej w drugiej fazie dyskusji przedzjazdowej. Jako wytyczne działania dla całej wojewódzkiej organizacji partyjnej oraz delegatów na V Zjazd PZPR konferencją uznała referat komitetu wojewódzkiego, wygłoszony przez Edwarda Gierka oraz przemówienie Władysława Gomułki. Konferencja zleciła Edwardowu Gierkowi przewodnictwo delegacji komunistów Śląska i-Zaglębia na V Zjazd Partii. Uczestnicy konferencji wystosowali list z pozdrowieniami do żołnierzy ludowego Wojska Polskiego, stacjonujących czasowo w Czechosłowacji. List stwierdza,, iż żołnierzom spełniającym swój patriotyczny i internacjonalistyczny obowiązek towarzyszą pamięć i serca klasy robotniczej i całego społeczeństwa woj. katowickiego. Konferencje zakończyło odśpiewanie Międzynarodówki. W przerwie obrad konferencji w Katowicach. Od lexoej: Wl. Gomułka, J. Ziętek i E. Gienek. (Foto CAF -r- Jckuboioski) Kolejny fragment procy Walerego Namlotklewlcza pt. „MYŚL POLITYCZNA MARKSIZMU A REWIZJONIZM” — str. 6 Doroczne nagrody plastyczne im. Franciszka Bartoszka i Zygmunta Bobowskiego Dnia 4 października br. odbyło się posiedzenie Jury dla przyznania dorocznej Nagrody Plastycznej im. artystów plastyków — Franciszka Bartoszka i Zygmunta Bobowskiego, utworzonej dla dyplomantów wyższych uczelni plastycznych, a dotyczącej następujących dziedzin sztuki: malarstwo, grafika, rzeźba, architektura. Nagroda ta ufundowana została w roku 1964 nrzez Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy — z inicjatywy i na wniosek Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Związku Polskich Artystpw 'Plastyków. Związku ‘.Młodzieży Socjalistycznej Zrzeszenia Studentów Polskich, redakcji „Kultura” i redakcji „Stolica” W bieżącym roku do w/w Nagrody przedstawiły prace Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie i Warszawie oraz Państwowe Wyższe Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu. 3.3 przedstawione prace reprezentowały następujące dziedziny: malarstwo, rzeźbe. grafikę i architekturę. W wyniku przewodu Jury pod przewodnictwem ministra Kultury i Sztuki Lucjana Motyki przyznano: NAGRODY: 1) W dziedzinie rzeźby Jerzy RUnziNRKT — za projekt pomnika pt. „Upamiętnienie svaik 1 Armii Wojska Polskiego w Puławach” z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie — pracownia prof. Jerzego Jarnuszkiewicza. 2) W dziedzinie grafiki Bożena SKWARA^ — za cykl prac ..Wojna” z Akademii Sztuk Pięknych' w Warszawie — pracownia prof. Andrzeja Rudzińskiego. WYRÓŻNIENIA: 1) W dziedzinie malarstwa Leszek SWTDERSKI — za cykł prac pt. .Wojna” * ASP w Warsza\<T^ _ pracownia prof, Michała Byliny. Jacek JOHN — za prace pt. „Wrzesień” z PWSSP w Gdańsku — pracownia prof. Stanisławy Borysowskiego. ZhigmcwIKOJ — za prace pt. ..Wspomnienia” z ASP w Warszawie — pracownia prof. Michała Byliny. 2) W dziedzinie rzeźby Zygmunt JANSOHN,— za prace „Pejzaż heroiczny —. epitafium” z ASP w Krakowie — pracownia prof. Jerzego Bandury. 3) W dziedzinie grafiki Jerzy BIERNAT — za pracę pt. „Epitafium apoteozis” z ASP w Krakowie — pracownia doc. Włodzimierza Kunza. 4) W dziedznie architektury wnętrz Bogdan WELIS — za prace „Klub połowy” z ASP w Krakowie — pracownia prof Mariana Sigmurtda. Małgorzata KUNSTMAN-KOWALSKA — za prace pt. „Ośrodek wypoczynkowy” z~~PWSSP w Poznaniu — pracownia doc1. Jana WacławskiegoRyszard BOLKA. — z* prace pt. „Pomnik martyrologii Zamojśzczyzny” z ASP w Warszawie — pracownia prof. Kazimierza Nity. Krapp wznowił produkcję zbrojeniową RZYM (PAP). Ogromne zaniepokojenie włoskiej opinii publicznej wywołała wiadomość o wznowieniu przez zachodnionicmiccki koncern Kruppa produkcji czołgów i innego ciężkiego uzbrojenia. Wszystkie większe dzienniki włoskie donoszą o tym na czołowych miejscach, podkreślając,. że Krupp złamał uroczyste zobowiązanie podjęte przez kierownictwo tego koncernu w 1945 roku, przewidujące, że nie będzie on nigdy produkował żadnej broni. Jak pisze „La Stampa”, „oficjalnym pretekstem złamania zobowiązań czołowego w historii producenta armat i dostawcy uzbrojenia dla armii hitlerowskiej są wypadki w Czechosłowacji”, a decyzja koncernu jest zgodna z polityką rządu bońskiego, który ustami Kiesingera i Schroedera domaga się zwiększenia wysiłku zbrojeniowego w kraju. „Słychać już nawet — podkreśla dziennik — o budowie nowych okrętów podwodnych ł niszczycieli”. Powołując się na wspomniany pretekst, Niemcy zachodnie mówriąc o odprężeniu, prowadzą politykę intensywnej remilitaryzacji. Ula CTfgef §i EXpFSSS MŻOŁNiEHZ WforTAnurwwoLNości Is avIpAiyll AftUsAzriA Cnp/IFSSA wojska toi kuu Już kilkuset kandydatów do pamiątkowej odznaki „Syn Pułku” Spośród setek listów, które wpłynęły do naszej redakcji w odpowiedzi na hasło „SZUKAMY SYNÓW PUŁKÓW”, wybraliśmy dzisiaj trzy korespondencje. Autorem jednej z nich jest mieszkaniec stolicy, porucznik Milicij Obywatelskiej — Tadeusz Lach — pracownik KW MO w Warszawie. W styczni u__y}43_j^nj£n^ ukończonych 15 lat został żołnierzem oddziału partyzanckiego Gwardii, a następnie AómuYLüdowej, dowodzonego' pfżeą por.. „Cienia" — "Bolesławą'__Kowalskiego, oddziału działającego,. n.a,Jerenie powiatu Kraśnik. Tadek używał wówcżSF pseudonimu „Orzech". Mimo młodego wieku Tadek Łach spisywał się dzielnie. Będąc w drużynie minerskiej, kilkakrotnie uczestniczył w akcji wysadzania kolejowych transportów zdążających z zaopatrzeniem na wschodni front. W maju 1944 r., na trasie między Kraśnikiem a Szastarką, drużyna minerska, mimo poniesionych strat, wzorowo wykonała zlecone jej zadanie. Jeszcze jeden hitlerowski transport z amunicją i żywnością nie dojechał do celu przeznaczenia; Przyczynił się do tego również 15-letni już Tadek Łach. W miesiącach letnich 1944 r. oddział partyzancki AL por. „Cienia” przeprowadza wiele udanych akcji. YV czerwcu grupa partyzantów, wśród których jest również Tadek, rozbija reflektory niemieckiej obrony przeciwlotniczej we Wrotkowie koło Lublina. W walce, jaka się wywiązała z załogą hitlerowskiego bunkra, skąd raził partyzantów ogień karabinu maszynowego, bohatersko spisał się najmłodszy partyzant. Wraz ze swym kolegą wdarli się do bunkra ,i zlikwidowali znajdujących się wewnątrz hitlerowców. Tadek Lach ma na swym konęie jeszcze wiele udanych akcji. Uczestniczył w rozbiciu 6 samochodów z niemieckimi żołnierzami pod miejscowością Stara wieś w powiecie Kraśnik, brał także czynny udział w walce z wycofującym sie oddziałem niemieckim. Po rozbiciu i zlikwidowaniu grupy hitlerowskich żołnierzy pod wsią DOKOŃCZENIE NA STR. 5 Prezydium KC KPCz zaaprobowało wyniki rozmów partyjnych w Moskwie PRAGA (PAP). Agencja CTK podała we wtorek późnym wieczorem komunikat o posiedzeniu Prezydium Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji, które odbyło się pod przewodnictwem pierwszego sekretarza KC KPCz, A. Dubczeka. Prezydium KC KPCz omówiło wyniki rozmów moskiewskich, które odbyły się 3 i 4 października br. i po dyskusji wyraziło całkowitą aprobatę działalności delegacji czechosłowackiej na rozmowach w Moskwie. Prezydium KC KPCz postanowiło sformułować w .najbliższych dniach główne konkretne zadania partii w obecnym okresie. Zadania te będą rozpatrzone na plenum KC KPCz i zostaną podane do wiadomości organizacji partyjnych i społeczeństwa. Prezydium KC KPCz podkreśliło, że oodstáwowa linia dalszego działania partii powinna rozwijać wszystkie pozytywne przejawy polityki postyczniowej oraz brać za punkt wyjścia treść deklaracji bratysławskiej., i porozumień moskiewskich. Podstawowym celem dalszej działalności KPCz jest wzmocnienie socjalizmu w kraju, wzmocnienie stabilizacji systemu politycznego', zacieśnienie jedności partii na zasadach marksizmu-leninizmu i wzmocnienie kierowniczej roli partii we wszystkich dziedzinach życia społecznego — czytamy w komunikacie, który -następnie szczegółowo omawia zadania sformułowane przez Prezydium KC KPCz. PRAGA (PAP). Korespondenci PAP donoszą: Dziennikarze zachodni, specjalizujący się w nadawaniu informacji o ,,napiętej sytuacji w Pradze”, pospieszyli nawet z wiadomością jakoby miało się dziś rozpocząć plenum KC kp.cż. Wiadomość tą jest fałszywa. W' kołach dobrze poinformowanych mówi; się o możliwości zwołania plenum w końcu tego tygodnia. Zaprzecza się też pogłoskom, kolportowanym przez źródła zachodnie, o jakichś sensacyjnych dymisjach itp. itd. Ważnym wydarzeniem była całodzienna narada redaktorów naczelnych dzienników i czasopism z kierownictwem urzędu do spraw prasy i informacji, z udziałem przewodniczącego rządowego komitetu do spraw prasy, wicepremiera Colotki. "Dyrektor urzędu, J. Volmoiit, zapoznał uczestników narady z zadaniami i działalnością urzędu, tudzież z niektórymi problemami jego współpracy z redakcjami. Po południu, na naradę rozszerzoną o kierownictwo CTK, radia i TV przybył premier Czernik. Niezbyt jasno przedstawia się sytuacja w dziedzinie realizacji kroków7 zmierzających do uchwalenia ustawy konstytucyjnej o federacji CSRS. Agencja CTK opublikowała komunikat, że przewodniczący Czeskiej Rady Narodowej — C. Cisarz i Słowackiej Rady Narodowej — O. Klokocz przekazali przewodniczącemu Zgromadzenia Narodowego J. Smrkovskienvu projekt ustawy konstytucyjnej. Jakby z tego wynikało, projekt był przekazywany oddzielnie przez Cisarza i przez Klokocza. ..Mimo usilnych starań — pisze ,,Veezerni Praha” — nie udało się ujednolicić poglądów, i każda strona przekazuje własny projek'•, który się różni ujęciem niektórych podstawowych problemów lisi łojowych. Praca parlamentu i' jego komisji nie będzie w tej sytuacji lekka”. Potwierdzenie fakjiu nieosiągnięcia pełnej zgody między radami narodowymi obu narodów federacji znajdujemy w ,.Rudym Pravie” z 8 bm., któ-e stwierdza, że jakkolwiek osiągnięto zgodę w wielu zasadniczych kwestiach .o charakterze merytorycznym, jednakże niektóre problemy pozostają otwarte. Sytuacja ta jest wynikiem cierpkich doświadczeń narodu słowackiego, w przeszłości bowiem nie mogło być mo- Wy ó iego równoprawnej pozycji wobec Czechów. Nad tymi zawiłymi problemami rozpoczęła 8 bm. dyskusje komisja kóns'ytucyjno-prawna Zgromadzenia Narodowego. Agencja CTK doniosła, że w nocy z niedzieli na poniedziałek czterech osobników w stanie nietrzeźwym »szkod*iło w miejscowości Kobylnice. w powiecie Brno, pom-ik ku czci żołnierzy radzieckich, poległych w czasie drugiej wojny światowej. Organa bezpieczeństwa publicznego za pośrednictwem agencji CTK zwróciły przy tej okazji uwagę, że tego rodzaju czyny będą uważane za orowokarie i hedą ścigane z całą surowością prawa. Udane akcje partyzantów w Wietnamie południowym Atak partyzantów południowowietnamskich na pozycje nieprzyjacielskie. (Goto CAF — VNA) PARYŻ (PAP). We wtorek walki w. Wietnamie południowym koncentrowały się głównie w rejonie wybrzeża i strefy zdemilitaryzowanej oraz w pobliżu Sajgonu. W Thuong Due, 3fl km od bazy Da Nang, w nocy z poniedziałku na wtorek partyzanci — po ostrzelaniu rejonu obozu z broni maszynowej moździerzy i rakiet — przeprowadzili śmiały atak na^ pozycje obronne nieprzyjaciela. Po dwugodzinnej wymianie ognia i wykonaniu zadania partyzanci wycofali się nad ranem. Według rzecznika wojskowego USA, 12 Amerykanów zostało wyeliminowanych z walki. Do wymiany ognia doszło również w pobliżu strefy zdemilitaryzowanej. Teren ten jest bez przerwy bombardowany przez amerykańskie lotnictwo taktyczne. Partyzanci wzmogli aktywność w ókolicach Sajgonu. Ich śmiałe akcje mają na celu przełamanie zmasowanej obrony nieprzyjaciela w rejonie tego miasta. Akcje partyzantów mają charakter rozpoznawczy i opierają się na taktyce zaskakujących wypadów oraz zasadzek na amerykańskie oddziały patrolowe. W pobliżu granicy z Kambodżą partyzanci przeprowadzili pod osłoną nocy atak na rejon nieprzyjaciela w okręgu Trang Bang. Lotnictwo amerykańskie kontynuowało zmasowane naloty na południowe prowincje DRW, głównie na okręg Dong Hoi i Vinh Linh. Artyleria przeciwlotnicza Wietnamskiej Armii Ludowej zestrzeliła nad Nghe An kolejny samolot USA. Amerykanie zrzucają na Wietnam południowy środki trujące, niszczące roślinność. Siewca 1 plon. Rys. Z. Damski Lettino wczoraj i dziś Pomnik walki i braterstwa (OD STAŁEGO KORESPONDENTA p. A. INTERPRESS W MOSKWIE) Towarzyszy nam w tej wędrówce jeden z uczestników bitwy. W jego opowieści ożyły fragmenty boju zażartego, krótkiego, jeśli mierzyć skalą wielkich operacji, boju, który zakończył się przełamaniem niemieckiej, doskonale przygotowanej obrony. Dopiero tu idąc szlakiem, który przebrnęli przez błota i mokradła polscy żołnierze, atakujący wzgórze 215,5, na którym usadowili się hitlerowcy, można sobie w pełni wyobrazić zaciętość i determinację kościu szkowców... Pomnik-muzeum polsko - radzieckiego braterstwa broni jest widoczny z daleka. Umieszczono go właśnie na wzgórzu 215,5. Początkowo władze miejscowe zaproponowały, aby pomnik stanął w centrum Lenino. Ale twórcy muzeum chcieli, by pomnik pod Lenino stanowił 'wyraźny, dominujący nad okolicą akcent plastyczny. Wybrano wzgórze 215,5, na którym1: znajdują się zbiorowe mogiły polskich i radzieckich żołnierzy. O samym pomniku najlepiej opowiedzą zdjęcia czy reportaże telewizyjne. Już dziś jednak, przed jego oficjalnym otwarciem, można stwierdzić, że prostymi, oszczędnymi środkami projektanci pomnika, architekci i rzeźbiarze osiągnęli zamierzony efekt. Położona jak gdyby na wzniesieniu budowla wieńczy wzgórze. Przed wejściem do niej — rzeźba przedstawiająca dwie żołnierskie ręce, trzymające wspólnie bojowy sztandar — symtaol polsko-radzieckiego braterstwa broni. Na ścianie budowli pomnika-muzeum — dwie tarcze z herbami państwowymi Polski i Związku Radzieckiego. Centralnym eksponatem muzeum będzie diorama, obraz plastyczny, przedstawiający kulminacyjny moment bitwy pod Lenino. W środku obrazu widać atakujących kościuszkowców, na ich skrzydłach żołnierzy 42 i 290 radzieckich dywizji piechoty. Po wyjściu z muzeum zwiedzający będą mogli zobaczyć ze wzgórza ten sam. wycinek terenu, który przedstawia diorama. W muzeum, obok wielu innych eksponatów, znajdzie się księga zawierająca nazwiska poległych uczestników bitwy. Zaprojektowali pomnik-muzeum znani radzieccy architekci: W. Chawin i Jaków Biełopołski. Ze słynnymi architektami współpracował znany radziecki rzeźbiarz W Cychal, członek korespondent Akademii Sztuk ZSRR Kilkadziesiąt kroków dzieli bryłę pomnika-muzeum ód miejsca, gdzie spoczywają wiecznym snem polegli w pierwszym boju kościuszkowcy. Na marmurowej płycie napis: „1943. Żołnierzom polskim 1 Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, którzy polegli w walce z faszyzmem niemieckim za wolność i niepodległość swojej ojczyzny”. Obok znajduje sie płyta, oddająca hołd pamięci poległym żołnierzom radzieckim. Przed 25 laty tutaj rozpoczynało ludowe Wojsko Polskie swój bojowy szlak. Dziś Lenino jest miejscem wspólnej pamięci dwóch bratnich narodów, symbolem zrodzonego w walce z hitleryzmem polsko-radzieckiego braterstwa broni. Z. ROMANOWSKI