Transilvania, 1981 (Anul 87, nr. 1-12)
1981-12-01 / nr. 12
Pag. 66 (în ras. fila 65) ceea ce este extrem şi cel mai hotăritor. Senzaţia mecanică de rezistenţă este baza resimţirii realităţii. Ochiul este Înşelător, fiindcă ţine un chip deosebit de fenomenalitate. Perceperea materialităţii şi a mecanicului reprezintă proba, controlul simţului tactil. Simţul văzului n-ar decide asupra realităţii. De ex. halucinaţiile. Vis fragmen- tar In nebunie. Pipăitul este criteriul realităţii. Dar un vis nu este şi el aci pipăit?1 In siguranţă nu este, dar un amu- zament tot reprezintă. Un cerc dinăuntru (?) Numai In cazul , halucinaţiei fragmentare totul este prea aproape, în cazul nebuniei totale, visul şi starea reală se contopesc, lumea Interioară şi exterioară contopite, iar o critică nu este posibilă, în situaţia aceasta nu există nici un fel de criteriu. Pentru ceea ce este cu predilecţie normal [în schimb] controlat îl constituie simţul tactil. 1. Das äußerste (sic) a eutscheidenstc (sic)1 11 1. Die mechanische Widerstands-2. empfindung ist die Grundlage der Empfind/ung/ der 3. Realität. Das Auge ist täuschend weil es 4. äußerst phenomenal (sic) [ist]. Das Wahrnehmcn des 5. Materiellen u Mechanischen ist die Trohe, 6. die €ontrole (sic) des Tastsinns. Der Gesichtssinn 7. würde über die Realität nicht entscheiden. 8. z.lS. Hallncinationen (sic). Tartieller 9. Traum im Wa/hn/sinn. Der Getast (?)2 ist das 10. Criterium (sic) der Realität. Aber ein3 Traum ist 11. 4auch hier (?) 5 Gctast. Sicher 12. ist es nicht, aber amüsierend ist es IS. sicher. Ring von innen. Nur bei par-14. tidler Hallucination (sic) ist eben zu nahe. 15. Bei vollstä/ndi/gcm Wahnsinn ist Traum u 10. wahrer Zustand gemischt. Die innere 11. u äußere Welt gemischt u eine 18. Kritik ist nicht möglich. Es gibt da 19. kein Critcrinm (sic) mehr. Für das 20. Vorherrschend (sic) normale (sic) ist der Tastsinn 21. die Coatrole (sic). 1 das äußerste (sic) u entscheidenste (sic) sters de Eminescu 2 Gefast presupunem pentru Tastsimn 3 supraintercalat 4 ist stor3 de Eminescu 5 două cuvinte șterse de Eminescu 1 In traducere considerăm necesar semnul de întrebare, Intrucît pipăitul este criteriu doar pentru realitate, nu şi pentru vis. 1. Triebsempfindungen. Gcmüthsbewegnngen (sic) sind Pag. 67 (în ras. fila 65 r) aber von I 2. den Sinnesempfindnngcn absolnt verschieden. In jeder 3. mechanischen Widerstandsempfindung ist auch die i 4. Vorstelinng gefa/ß/t, nämlich die des Widerstehenden. I 5. Auge das Erfüllte des Raumes. Die Sinne sind dazu I 6. bestimmt wirkliche Bewegungen zu messen, zu taxiren (sic). I 7. Die Construction (sic) aller Sinnesapparate, die Einheit I 8. durch ihre Mannigfaltigkeit stimmt mit der Construction (sie) I 9. der Welt. Wir haben keinen Grund ein (?) ! 10. Gemisch (?) anzunehmen. In Jeder Richtung der Natur 11. haben wir für jeden Sinn etwas specifisches (sic). 12. Das (?) Ohr (?) Erzittcrnng des bestimmten inat. Mediums. S3. Auge cosmische (sic) Objcctivität (sic) des hipot. Äthers 14. 1 Die Weit hat ihr Fnndamcnt, in der rein 15. mechanischen Construction (sic) der Dingo — ein mechanisches 16. Kräftesistem (sic). Bewegte Materie, Träger 17. von Kräften, von Wirkungen, die wir als 18. meeh/anischen/ Widerstand wahrnehmen. So paßt das 19. Grundgerüst der Welt mit dem Grundgerüst 20. unserer Vorstellung. Sinucswahrnehmungen Die Wirkung 21. bewegter Materie in der Form mechanischer 22. Kräfte ist das Fundament. Der subj/ectivc/ (sic) 23. Sinnesapparat entspricht der Grundgrößc 24. der objectiven (sic) Dinge. Jede Specialising (sic) 25. u Differenzierung (?) des Sinnesapparates 26. n seiner Modclutoren 1 Einheit la Început de rind, şters de Eminescu Pag. 67 (In ras. fila 65 r) Senzaţii ale speciei. Frămîntările sufleteşti sînt însă total diferite de percepţii. In fiecare senzaţie mecanică de rezistenţă este cuprinsă şi reprezentarea, anume cea a lucrului care rezistă. Ochiul împlinirea spaţială. Simţurile au rolul anumit de a măsura, de a aprecia mişcările reale. Alcătuirea tuturor aparatelor senzoriale, unitatea obţinută în diversitatea lor corespund alcătuirii lumii. Nu avem nici un motiv de a presupune un simplu amestec. In fiecare plan al naturii există, pentru fiecare simţ, ceva specific. Urechea, cutremur a unui anume raedin material. Ochiul obiectivitate cosmică a ipoteticului eter. Lumea îşi are fundamentul în alcătuirea pur mecanică a lucrurilor — un sistem mecanic de forţe. Materie miş- cată, purtătoare de forţe, de efecte, pe care le percepem drept rezistenţă mecanică. Astfel natura fundamentală a lumii se potriveşte cu cea a reprezentării noastre. Percepţii senzoriale. Acţiunea materiei mişcate sub chipul forţelor mecanice constituie fundamentul. Aparatul senzorial subiectiv e pe măsura mărimii fundamentale a lucrurilor obiective. Orice specializare şi diferenţiere a aparatului senzorial şi a modelatorilor săi Pag. 66 (în ras. fila 64 r)