Hirnök, 1840. január-december (4. évfolyam, 1-104. szám)
1840-05-04 / 36. szám
3-adik szám. A’ Hírnök kinevezések’, hivatalos tudósítások.’, honi és külföldi politikai hírek’, mindennemű statisticai adatok’, pénzkeret’, piaczi árak’, dunavízállás’ és mindenféle hirdetmények’ minél gyorsabb közlésével; — a’ Számadunk terjedelmesb politicai’s rokon tudományú értekezésekkel, ugyszinte literatúrai, művészeti és közéletbeli jelesebb tünemények’, találmányok’ és intézetek’ ismertetésével foglalkoznak főképen.HÍRNÖK Szerkeszti ’a kiadja Balásfalvi Orosz József. Ti a III. 4. 1140. Megjelennek e’ lapok minden hétfőn és csütörtökön. Félévi elöfizetés Pozsonyban házhozhordással 4 p. sz., postán borítékkal 4 fr. 24 kr. Előfizethetni helyben a 'kiadó tulajdonosnál, sétatéren 74 p. sz. a.Pestfen Füskúti Landerer Lajosnál, kinél a’ hirdetmények és a’ szerkesztőséget illető egyéb közlemények is elfogadtatnak. Minden nem-hivatalos leveleknek és közleményeknek bérmentes beküldetése kéretik. T a r t a I o m. Magyarország. A’kö/,bocsánat kegy. kihirdetve; kegy. kir. leiratok; Kárász Miklós f. eperjesi tudósítás. Ausztria. Kinevezés; E'*** eszmélkedései spanyol viszonyokról; triesti tudósítások a’ keleti dolgokról; változások a’ cs- kir. hadseregnél. Francziaország. Telegrafi tudósítás; uj követkamarai titoknak választatik; kamarai dolgok; az algíri hitelpótlék’ választmánya letatja tudósítását. Spanyolország. Telegrafi tudósítások: Cabrera’ hirdetménye katonáihoz. Belgium. Poroszország. Törökország. Kesid basa le akar mondani a’ ministerségrol. Mexico. Rio-Granle köztársaság keletkezik. Elegy. 11 irapi szemle. Hirdetések. Magyarország. A’ f. li. i jén tartatott elegyes ülésben 0 cs. kir. Főherczegsége az, ország’ Nádora következő k. kijelentést tön: ,,()hligationis rneae esse duco, ad notitiam Exc. Procerum ac 11. Statuum et Ordinmn nóvum benignitatis et elemen tiae Augustissimi Nostri Principis perferre doemnentum.— Clementissimus noster Dominus edita sub 29. Április a. c. Resolutione , benigne dispónere dignabatur : ut enneta Individua, inde ab initio postremonim Comitiorum, ex art. 7. 1715. et §-o 2-do art. 9 i 1723. jure conventa, actuque dictatae sibi poenae obnoxia, plenariae libertati restituantur; — Processus, contra quospiam tundamento praecitatarum legum, aut art. 54-i 1489., et 70-i 1492. adhuc decurrentes, cessent; — denique ut dehinc, ad vindicanda facta hujusmodi, quae ad praedesignatum temporis spatium recidunt, judiciariae procedúráé amplius locus non sit.u Magyarul: „Kötelességemnek tartom, a’ inéit. Fő Rendeknek ’s a’ t. KIv. és RR-nek tutitokra adni Felséges Fejedelmünk’ kegyességének és kegyelmének egy uj bizonyítmányát.— Legkegyelmesebb Urunk f. e. april. 29én kiadott végzésében k. rendelni méltóztatott: hogy mind azon személyek, kik a’ legutóbbi országgyűlés’ kezdete óta, az 1715: 7 t. ez. és 1723: 9 t. ez. 2-ik §-ánál fogva perbe vonattak, ’s jelenleg a’ rájok szabott büntetés alatt vannak, teljes szabadságba helyeztessenek; — az előbb idézett törvények’, vagy az 1486: 54 és 1492: 70 t. ez. alapján bárkik ellen még folyamatban lévő perek meg szűnjenek; — végre hogy ezután, az efféle tettek’ megtorlására, mellyek az előbb érintett időre esnek, törvénykezési eljárásnak helye többé ne legyen.“ Ezután a’ következő k. kir. 3. leirat és 1 válasz <lvastatott: I. Az országgyűlés’ határnapjának meghoszabbítása’ tárgyában. (Költ april. 29.) FerdiliaiMluS Primus etc. Serenissime Archidux etc. Quem medio benignae Resolutions Nostrae de 14-a Mártii a. c. eo cum proposito praestituimus concludendorum horum Comitiorum teruiinum, ut ad hunc Ipsi in Augusta Persona Nostra adessemus, Articulos diaetales Sanctione Nostra Regia firmaturi, ad desiderium hoc, penes eaeteras Regiminis Nostri curas, tanto certius assequendum in diem duodecimam Maji Anni currenlis differentes, praeexpositumque in finem , jam pridie, undecima nempe mensis ejusdem in Libera Regiaque Civitate Nostra Posoniensi adfuturi, hoc ipsum Dilectioni Fidelitatibusque Vestris, pro notitia, snique direetione signifiCanuis. Quibus in reliquo etc. II. A’ KK. és HR. által Ő Felsége’ születése’ napjára tett üdvözlő felírásra. (Költ április’18.) Ferdiiiaiuhtfi Primus etc. Serenissime Archidux etc. Vota per Dilectionem et Fidelitates Vestras ad natalem Nostrum mincupata , grato accepimus animo , nihilque pro Nobis, nisi quod Populis simul Augusto Sceptro Nostro parentibus ad salutem prosperiiatemque sit, exoptantes, Dilectionem Fidelitatesque Vestras securas esse jubemus, omne, quod Dei Optimi Maximi beneficio vitae Nostrae accessurum est, temporis momentum, ad earn quam maximé curam per Nos referendum esse, ut eufn Nos Populis Nostris Patrem pvobemus, cujus memóriám a fatis quoque grata recordatione pvosequantur. Quibus in reliquo etc. UI. A’ KK. és RR. által az 1838-ik évi rendkívüli Duna-áradás1 alkalmával Pest városának nyújtott segedelmek’ tárgyában tett köszönő felírásra. (Költ april. 18.) FerdinamlUS Primus etc. Serenissime Archidux etc. Cum quaeque secundae non minus quam adversae rerum vices nobis cum Populis Augusto Scepro Nostro parentibus penitus communes sint, idemque, quod inter Nos eosque intercedit amoris fideique vinculum, Nostram quoque et eorum sortem arctissime jungat, opem, quam ad detergendam per exundantes tertio abliinc anno Danubii aquas .Urbi Pestanae, aliisque, ripis ejus imminentibus, Ciyitatibus — vicisque illatam vastitatem, tulimus, Nobis quodammodo ipsis, tenerrimo quippe Nostro ad adjuvandos Partium illarum Incolas, laetamque industriae Urois ejusdem effloreseentiam quo ocyus restaurandam studio praestitimus. Gratias igitur, quas Dilectio Fidelitatesque Vestrae Nobis medio Literarum suarum de 15-a currentis habent, in Eaiidem Dilectionem Fidelitatesque Vestras, et quosque , qui in funesta strage illa de cau sa humanitatis praeclare meríti sunt, referimus. — Nobis Ipsis conscientia paterni Nostri animi, dulcisque recordatio aemulae contentionis, qua imprimis Dilectio Vestra et ad perpetuandas Patris virtutes adolescens Ejusdem Filius, et eaeteri de Augusta Homo Nostra a Majoribus in se deriválás promptae benefieentiae laudes, bac quoque vice tesfatissimas reddiderunt, datum denique simul per caeterarum quoque haereditariarum Ditionum Nostrarum populos fraternalis studii sui exemplum , pro locupletissimo praemio est. Quod dum liisce benigne proiitemur, in reliquo etc. IV. A’ jobbágyok’ örökösödése’ tárgyában. (Költ april. 21.) Sacrae Caesareae et Regio-Apostolicae Majestatis, Domini Domini clementissimi, nomine etc. benigne intimandum: Altefatam Suam Majestäten! Sacratissimam medio demissae Repraesentationis Dominórum SS. et 00. de 11 a currentis substratum sibi Legis de successione Colonorum ferendae Projectum benigne expendisse, propositaque §-o ejus 2-do provisione per ea, quae Articuli IV. 1836. §. 6. et sequentibus sancita habentur, jam exhausta; generico vero, quod §-us 3. exhibet, principio, in defectu ulterioris ad §-um 9-um Articuli IV-ti 1836. et §. 4. Articuli V-ti 1836. applicationis, citraque praeviam implexae principio huic quaestionis professa opera pertractationem, ac denique ipsas ctiam Testamentorum colonicalium solennitates fixae prius legi alligandas nondum in regulám elevari queunte, bis proinde et §-o IV-to, veluti, qui proxime praecedenti immediato relate ad ipsum quoque meritum nexu jungitur, demptis, caeteras in eodem comprehensas provisiones altissimo annutu Suo benigne probasse, Dominis SS. et 00. de benigno Ejus Jussu eo addito significatur: Articulum in sensu praemissorum benigne ratihabitum, et utraque deducendum lingva ad solitara Concertationem relegari. In reliquo etc. A’ f. e. april. 30kai elegyes ülésben olvastatott az urbér’ tárgyában április’ 29 dikén költ következő k. kir. válasz: Sacrae Caesareae et Regio-Apostolicae Majestatis, Dómini, Domini clementissimi, nomine etc. benigne intimandum : Relate ad Projecta condendarum ulteriorum in re urbariali legum, medio Repraesentationis Dominorum SS. et 00. de 11-a curentis Altefatae Suae Majestati Sacratissimae demisse substrata, ac in specie, quantum ad Articulum 4: 1836. ad módúm §-i 1 mi Projectorum illorum clariíicandum : iis, quae isthic de Izraelitis proponuntur, proximius elargiendae circa futuram eorum conditionem Altissimae Resolutioni reservatis; circa § um 12-um et 13-um ejusdem Articuli 4-ti, signanter vero dispositionem tituli 40 i Partis 1-ae Operis Tripartiti extendendam , facta §-o 2-do projectorum illorum propositione uberius expensa, summefatam Suam Majestatem Sacratissimam ea benigne ductam consideratione, quod provisiones Legum, quae in nexu anteriorum sanctionumrogantur, et in principiis, et inter se rite coliaerere oporteat, — quum Projecta extensio citati tituli 40: I-ae imprimis illi in legibus urbarialibus anni 1836. praeeasumpto principio, ut, ne sors colonorum per eas deterior reddatur, imo vero debita condition! eorum securitas accedat; alteri item, ad quem moderna legum projecta collimant, augendi tenutorum cclonicalium pretii, industriaeque promovendae scopo adversaretur, atque ita in genere comparata esset, ut, cum dispositio praecitati tituli jam vei per ipsam fundis colonorum intravillanis adhaerentem abaestimationis in casu ibi denotato conditionem pluribus titulis gravis sit, onus ejusdem , praeattactis principiis salvis, amplius augmentum non recipiat, dispositioni praeprovocati tituli 40-i: I-ae porro quoque insistendo, ejusdem ad extravillana beneficia, appertinentiasque extensioni neutiquam assentiri; ferendae tarnen super eo legi, ut ab aestimationi in sensu tituli illius suscipiendae locus sit, dum Universum intravillanum condividentium immobile nobilitare possessorium unum jugerum aut minus efficit; — propositioni item ad c), prout et illi, quae banc sequitur, et in nexu praemissorum nunc eo redit, quod partes abaestimari facientes, ultra justa aestimatione defigendum aedificiorum et in intravillano fundo factarum meliorationum, etiam pretium beneficii usufructuationis fundi ejusdem persolvant, et circa id, num acquisitionale vel aestimationale pretium abaestimandi fundi dependendum sit, optione semper colono competente, hie ante plenariam sui excontentationem ex fundo egredi, et aedificia sua cedere non teneatur; denique projectatae quoque sub e) in casibusabaestimationum hujusmodi procedúráé, cum eo benigne subscribere, ut ad antevertendum id, ne dispositio iis proposita verbis: „quod Deputatio mox occasione primae functionis suae abaestimationem peragendam habeat“ in sensum ab alia ilia cautela, debite nempe exaudiendi coloni diversum, trahatur, eadem ita enuncietur, ut Deputatio partibus debite auditis, praescissaque omni protelatione, abaestimationem suscipiat, de Consilio vero Regio Locumtenentiali allata ilium in sensum commutentur, —quod idem objecta hujusmodi praeferenter pertractanda habeat. Quae eodem §-pho 2-do sub b), §-o vero 3-tio circa modificationem dispositionis articuii 5-ti: 1836; —§-o deinde4to de admittenda inquilinis quoque cremati exustione ; §-pho porro 5-to circa clarificandam articuli 6 : 1836. §-phi 3 tii séctionem 6-am: — §-o denium 6-0 quoad ingressum sectionis 1-mae §-i 7-mi ejusdem art. illustrandum propommair. Suae quoque Mpjestati Sacratissimae cum eo benigne probari, quod ex altissima Ejus mente, ubi ante conditum articulum 6uni 1836. coloni in usu salem citra depensionem taxae cujuspiam distrahendi praesuerunt, et hi, et vero illi, qui in fornicibus, ante perlatam eam legem apertis, salem quoque distraxerunt, in praehabito usu hoc porro etiam relinquendi, fmalia provide §i 6-ii bisaccommodanda sint. §is denique 7-o, 8-o, 9 o et 10-o plene ratihabitis. Quantum ad §um 11-um, benigne desideraturam fuisse Suam Majestatem Sacratissimam, ut pro gravi matériae, de quatus hie agit, momento , eadem in cohaerentia benignae Resolutionis sub praeteritis Comitiis impertitae , quoad omnes, quas terit, diversas proisus correlationes pertractata fuisset, intereatamen etiam, usquedum ulterior in eam decerni lege potuerit, benigne velle summeratam Suam Majestatem Sacratissimam , ut tenori bujus eam in modum redigatur, quo exiide apparent, cum benigno Ejus annutu admittt, ut sen singillativi coloni, sen totae Communitates, in certa aversionali liberaque inter Dominum terrestrem et colonos conventione determinanda summa, praestationes, labores, et datias (Jurisdictione tamen dominalt salva) plenarie et in perpetua tempora ita redimere valeant, ut stipulationes ex libera hac conventione proiluentes, tamquam perennales urbariales Contractus, praeter eos, qui praecitati articuli §ot io denotantur, nullo alio in casu invalidari possint, et summa titulo redemtionis deposita, coram jure ejusdem indolis sit, cujus erat urbarialis fundus redemtus. Benigne porro consentire, ut praemissorum in nexu, usque ferendam ulteriorem Legis provisionem id una mox nunc decernatur, quod pro redemtionibus hujusmodi pactanda capitalia in statu plene securo servanda, et quem redemptorum bonorum concernebat, ille capitalis redemtionalis interusurium percipiendum habeat, jus autem circa securitatem redemtionalis hujusmodi capitalis debite prospiciendi pro indole bonorum Consilio Regio Locumtenentiali, et respective Fisco Regio , concernentibus item Familiis et Partibus salvum et integrum maneat. Hunc provide in finem quem admodum in sensusphili praecitatae Legis contractus hujusmodi omnem in casum ante effectuationem Consilio R. Locumtenentiali, et medio liurs altissimae inspectioni substernendi sunt, ita ad id, ut per eos etiam , quorum interest, de securitate redemtionalis summae tempestive prospici valent, contractus eosdem immediate post subsecutam ratificationem , coram generali Congregatione Comitatus publicami oporteat. Intuitu provisionum in subsequistis propositarum, nihil quidquam observandum occurrere. De benigna provide summeratae Suae Majestatis Sacratissimae mente reliquum esse , ut DominiStatus et Ordines projectum Articuli praemissis cohaerenter, utraque, tam hungarica, quam latina lingua adpromptent, subin via consvetae Concertationis mox pertractandum. — Quibus in reliquo etc. A’ múltkor közlött k. kir. válaszok’ és leirat* magyar fordítása: I. Ő es. ’s ap. kir. Felsége’, legkegyelmesebb Urunk’ nevében, a’ Fenséges Főherczegnek, nemes Magyarország’ és a’ hozzá kapcsolt Részek főtisztelendő, tisztelendő, becsülendő , tekintetes és nagyságos, továbbá nagyságos, vitézlő és nemes, nemkülönben nemzetes Karainak és Rendeinek , kik vagy személyesen. Avagy küldetés’ hivatalánál fogva is , főnökeik’ nevében , a’ jelen , cs. kir. Felsége által legkegyelmesebben kihirdetett országgyűlésen összeseregelve vannak, kegyesen tudtokra adandó . Ő Felsége a’ Kir. és RR-nek f. h. 4-kei alázatos felírásuk által 38.000 katonaujonczban tett segedelem-ajánlást, mint a’ melly Ugyanazok’ hűségét, ’s Ő Felségének a’ magyar ezredek’ ép állapotban tartása iránt nyilványított legfelsőbb szándékai’ sikerítésére őseikkel vetélkedőleg czélzó törekvéseket díszes bizonyitmánnyal erősíti meg, a’ legkegyesb indulattal elfogadván, ugyanezt a’ KK. és KR-nek azon hozzáadással , az előbb érintett felírás’ további tartalmira nézve, megjelentetni kegyelmesen parancsolta, miszerint tetszik Ő Felségének azon bizodalom, mellyet a’ Kir. és JiR. a’ békeségnek ama’szünetlen ápolásában helyeznek, melly által maga . Felsége leginkább érdekeltetik, ’s a’ mit eddig tön, az mindenkor legfőbb része leend gondjainak és munkáinak, hogy a’mindenfelőli csendességben felséges kormánypálczájának engedelmeskedő népek’,’s ezek közt igen kedves Magyarországa’ ’s a’ hozzá kapcsolt Részek’ boldogsága bővebb gyarapodásokkal növekedve , mindinkább virágozzék. Olly szándékkal van Ő Felsége azon felírás melletti törvényjavaslatban kifejtett föltételekre ’s óvásokra nézve, ’s mindenek előtt a’ megajánlott ujonczok’ katonai szolgálatának nyolc? esztendőre határozott éveit illetőleg , miszerint viszonos bizodalommal ama’ gondoskodás iránt, mellynek nemes példáját a’ KK. és RR. ezen ajánlat által fölállítva lenni akarok, kegyesen kívánja, hogy Ugyanők figyelmezve a’ hadviselés’ megváltozott rendszerére ’s a’ katonai gyakorlásnak ama’jelen módjára, mellyben az ujonczok által szerzendő ügyesség most kissé több időt is kiván, mint hajdan , továbbá tekintetbe véve azt, hogy a’ magyar ezredek’ hősi vitézségének erejét ’s dicséretét a’ jól kitanult katona tartja végre fen, az 1830-diki 7-dik törvényczikkely’ módjára legalább két évvel hosz-