Moldova Socialista, 1971 (XLVII/101-124)
1971-05-05 / nr. 103
, Меркурь, 5 май 1974 СТРУКТУРА ДЕ ВЫРСТЗ, НИВЕЛУЛ ДЕ СТУДИЙ, ШПОНЕНЦА НАЦНОНАЛЭ, ЛННБИЛЕ ШИ СУРСЕЛЕ ДЕ ИИЖЛОАЧЕ ПЕНТРУ ЕКЗИСТЕНЦЭ А ПОПУЛАЦИЕЙ РСС ИОЛДОВЕНЕШТЪ ДУПЗ ДАТЕЛЕ РЕЧЕИСЭИЫНТУЛУЙ УНИОНАЛ АЛ ПОПУЛАЦИЕЙ ДИН 15 ЯИУАРИЕ 1970 (Сфыршит). Дин нумэрул тотал ал популацией ерау ын вырстэ аптэ пентру мункэ (бэрбаць де 16— 59 ань, фемей де16—54 ань) 1287574 1593878 1899135 52,5 55,3 53,2 Ын легэтурэ ку о оарекаре скэдере а наталитэций ын ултимий ань с'а микшорат прочентул копиилор мичь. А крескут мулт прочентул персоанелор де вырстэ ынаинтатэ. Май жос се публикэ дателе привитоаре ла нумэрул бэрбацилор ши фемеилор дупэ диферите трупе Де вырстэ луате апарте: Ын анул 1970 прочентул бэрбацилор фацэ де ынтряга популацие а конституит 46,6, чел ал фемеилор — 53,4, ла ораш — респектив 46,8 ши 53,2, ла сат — 46,5 ши 53,5. Ачест рапорт динтре нумэрул бэрбацилор ши фемеилор с'а формат пе контул оаменилор де вырстэ ынаинтатэ ши есте каузат, май ку самэ, де урмэриле рэзбоаелор. Диференца динтре нумэрул бэрбацилор ши фемеилор с’а мэрит ынтрукытва: ын тоталул популацией ыв 1959 нумэрул фемеилор депэшя нумэрул бэрбацилор ку 216,9 мий де оамень, яр ын 1970 — ку 244,3 мий де оамень, тот одатэ прочентул бэрбацилор ын нумэрул тотал ал популацией с’а мэрит ын Периоада менционатэ май сус де ла 46,2 ла 46,6. 3. Нумэрул персоанелор кэсэторите с’а скимбат ын компарацие ку аний 1939 ши 1959 дупэ кум урмязэ: Ерау кэсэториць ла 1000 де персоане де сексул ши вырста респективэ Ын анул 1970 ын РСС Молдовеняскэ ерау кэсэториць 1611,9 мий де бэрбаць ши фемей фацэ де 1255,8 мий ын 1959. Нумэрул персоанелор кэсэторите с’а мэрит фацэ де анул 1959 ку 28 проченте, тот одатэ нумэрул фемеилор кэсэторите ын ачастэ периоадэ с’а мэрит ын тоате групеле де вырстэ, ынчепынд де ла 25 ань. Дин фиекаре мие де бэрбаць ын 1970 ерау кэсэториць 757 оамень, яр дин фиекаре мие де фемей — 633 оамень. Нумэрул май мик ал фемеилор кэсэторите ын компарацие ку бэрбаций се експликэ прин фаптул, кэ нумэрул фемеилор депэшеште нумэрул бэрбацилор (дупэ кум с’а арэтат май сус, ын тимпул реченсэмынтулуй ау фост ьшреЯшстраць 1162,3 мий де бэрбаць ши 1906,6 мий де фемей). 4. Скимбаря нивелулуй штиинцей де карте ын рындуриле популацией ын анул 1970, ын компарацие ку реченсэминтеле антериоаре, се веде дин урмэтоареле дате. Прочентул штиуторилор де карте ын вырстэ де 9—49 де ань Ын Молдова де динаинтя револуцией апроапе патру чинчимь дин популацие ера аналфабетэ. Штиинца де карте а популацией сэтешть, ал кэрей нумэр конституя 84 проченте дин популацие, ера мулт май редусэ декыт штиинца де карте а популацией де ла ораше. Н’а крескут мулт нивелул штиинцей де карте а популацией Молдовей ын периоада окупацией времелниче а републичий де кэтре Ромыния боеряскэ. Май мулт де о жумэтате дин популацие рэмыня аналфабетэ. Нивелул штиинцей де карте ын рындуриле бэрбацилор ла сате ера де апроапе 1,5 орь, яр ын рындуриле фемеилор — де 2,2 орь май скэзут декыт ла ораше. Ын периоада де дупэ реуниря Молдовей пе териториул ынтреЖий републичь а фост ликидат ын ынтреЖиме аналфабетизмул. Ын анул 1970 ау фост ынреЖистраць нумай 3,1 мий де бэрбаць нештиуторь де карте ши 8,2 мий де фемей нештиутоаре де карте ын вырстэ де 9—49 ань, ын чя май маре парте дин рындуриле персоанелор, каре ну ау посибилнтате де а фреквента шкоала дин кауза дефектелор физиче орь болилор крониче. Ликидаря аналфабетизмулуй ын републикэ ера ынсоцитэ де о крештере путерникэ а нумэрулуй персоанелор, каре ау студий супериоаре сау медий. 5. Нивелул де студий ал популацией РСС Молдовенешть креште неынчетат. Май жос публикэм дателе привитоаре ла скимбаря нумэрулуй персоанелор, каре ау студий супериоаре сау медий: Ын ачелаш тими нумэрул персоанелор ку студий примаре ши ку студий де шапте ань ши де опт ань нетерминате ын рындуриле популацией лукрэтоаре а скэзут де ла 33 проченте ын 1959 ла 28 проченте ын 1970 ши нумэрул персоанелор ку студий суб челе примаре — Де ла 39 проченте ла 21 проченте. 7. Скимбаря нумэрулуй персоанелор, каре ау студий супериоаре ши медий ын периоада динтре реченсэминтеле дин аний 1939, 1959 ши 1970 се карактеризязэ дупэ кум урмязэ: 8. Нумэрул персоанелор, каре ау студий супериоаре сау медий ла бэрбаць ши фемей се апропие, май алее ла бэрбаций ши фемеиле каре лукрязэ: 9. Рапортул персоанелор каре ау студий супериоаре сау медий ын ораше ши сате с'а скимбат дупэ кум урмязэ: 10. Репартизаря популацией РСС Молдовенешть дупэ националитате ши лимба матернэ се карактеризязэ прин урмэтоареле дате:*). •) Ын тимпул реченсэмынтулуй националитатя ши лимба с'ау ынскрис пе база проприилор деклараций але персоанелор кестионате. Националитатя копиилор с'а ынскрис пе база декларациилор пэринцилор. 11. Репартизаря популацией дупэ сурса мижлоачелор де екзистенцэ ын 1970 се карактеризязэ ын модул урмэтор: *) Нумэрул тотал ал пенсионарилор ла ынчепутул анулуй 1970 а конституит 459 мий де оамень. Ын тимпул реченсэмынтулуй ау декларат кэ фак парте дин трупа пенсионарилор нумай персоанеле пентру каре принчипала сурсэ а мижлоачелор де екзистенцэ есте пенсия. Пенсионарий, афлаць ла лукру перманент, ау фост трекуць ын категория персоанелор каре ау окупацие. Нумэрул персоанелор окупате ын економия национала (адикэ фэрэ а сокоти пе чей окупаць ын господэрия касникэ ши ын господэрия агриколэ аукзилиарэ персоналэ) а коиституит ын тимпул реченсэмынтулуй 1783,6 мий де оамень сау 50 проченте дин ынтряга популацие, динтре каре ын вырста аптэ пентру мункэ (бэрбаць де 16—59 ань, фемей де 16—54 ань) ау фост ынреЖистраць 1675,4 мий де оамень, сау 88,2 проченте дин популация ын вырста аптэ пентру мункэ. Дин 1899,1 мий де оамень ын вырстэ аптэ пентру мункэ, окупаць ын економия национала, прекум ши тинерет студиос ау конституит 1797,2 мий де оамень, сау 94,6 проченте дин ачастэ популацие фацэ де 89,5 проченте ын анул 1959. Ридикаря нивелулуй фолосирий форцей де мункэ а популацией с’а фэкут ын чя май маре парте прлн атраЖеря ын продукция сочиалэ а персоанелор ын вырстэ аптэ пентру мункэ, окупате ын господэрия касникэ ши ын господэрия агриколэ аукзилиарэ персоналэ; нумэрул ачестор персоане, фэрэ а сокоти тинеретул студиос, с’а редус де ла 144,2 мий де оамень ын 1959 ла 66.1 мий де оамень ын 1970. Дателе май амэнунците привитоаре ла репартизаря популацией дупэ сурса мижлоачелор де екзистенцэ, диферите окупаций, рамурь, фелурь де продукцие ши трупе сочиале, прекум ши дателе привитоаре ла нумэрул ши компоненца фамилиилор ши миграция популацией вор фи публикате дупэ елабораря пэрций а доуа а резултателор принчипале але реченсэмынтулуй. украиДирекция Чентралэ де Статистикэ де пе лыигэ Советул Миништрилор ал РСС Молдовенешть. Нумэрул пе дата Ла о мие де фемей де 15 януарие де вырста респекти- 1970 (оамень) вэ ревин бэрбаць А ю ф 5® 5сэ 5о о. 8 Ьет о ф 5® 5® 5® Тоталул популацией 1662275 1906598 981 860 872 инклусив: 0— 4 ань 171472 166083 1036 1043 1032 5— 9 » 201701 194528 1031 1030 1037 10—15 » 246850 239980 1020 998 1029 16—19 » 126748 142622 1016 877 889 20 — 24 » 106501 126131 963 819 844 25-29 » 105247 125142 966 857 841 30-34 » 125232 148493 1024 810 843 35 — 39 » 113665 129358 948 779 879 40—44 » 107953 131101 888 786 823 45 — 49 » 89832 117368 882 835 765 50—54 » 58584 74762 893 849 784 55—59 » 70396 95641 900 644 736 60—69 » 89354 128785 927 607 694 70 ань ши май мулт 45500 82952 914 541 549 Бэрбаць Фемей Ла 1000 де локуиторь ревин переоане ку студий Супериоа- Инклусив ре ши медий (ком-Супериоаре медий плекте сау некомплекте) ь з а СО н 40 Е- л Н О. сО О. СО О. сО О У О У О О Тоталул популацией ын вырстэ де 10 ань ши май мулт: 1939 196 33 16 2 180 31 1959 454 204 42 5 412 199 1970 598 296 66 11 532 285 персоанеле каре ау окупацие: 1959 524 224 65 6 459 218 1970 725 396 96 17 629 379 молдова социалист? Макарий Михайлович Р АДУЛ Дупэ о боалэ гря ши ынделукгатэ, ын зиуа де 2 май 1971, а ынчетат дин вяцэ ла вырста де 61 де ань Макарий Михайлович Радул, мембру-кореспондент ал АШ а РСС Молдовенешть, шефул Секторулуй де Жеографие ал Академией де Штиинце а Р»СС Молдовенешть, мембру ал ПКУС дин анул 1940. М. М. Радул с’а нэскут ла 4 септембрие 1910 ын сатул Марта ноша, району л Новом иргород, режиуня Кировоград, РСС Украинянэ, ынтр’о фамилие де цэрань. Ла вырста де 12 ань шь-а пердут татэл. Фиинд ынкэ бэят а лукрат чобан, пе урмэ — мунчитор ын совхоз. Дупэ абсолвиря ын анул 1933 а Институтулуй педагожик дин Тираспол, а лукрат ын калитате де лектор де Жеографие, локциитор ал директорулуй пентру мунка инструкткв-штиинцификэ ши директор ал ачестуй институт. Ын аний М фелуй рэзбой пентру апэраря Патрией Макарий Михайлович а фост лонциитор ал Комисарулуй НороД- ник, яр май апой Комисар Нородник ал ынвэцэмынтулуй публии ал РСС Молдовенешть, дин анул 1944 ши пынэ ын 1946 — локциитор ал прешединтелуй Советулуй Комисарилор Нородничь ал РСС Молдовенешть. Ын 1947 а фост алее сенретар ал Комитетулуй Нейтрал ал Партидулуй Комунист ал Молдовей. Ынчепынд дин анул 1949 ши пынэ ын ултимеле зиле але веций сале М. М. Радул с’а окупат ку мунка штиинцификэ. Ел а фост унул дин организатсрий Базей молдовенешть де черчетэрь штиинцифиче а АШ а Униуний РСС, а пус ынчепут.уриле ла креаря институции Лор ын домениул штиинцей економиче дин Молдова, а кондус Институтул де енономие ал АШ ал РСС Молдовенешть. Ын 1961 а фост алее мембру-кореспондент ал Академией де Штиинце дин републикэ. Ын ултимий ань ай веций сале Макарий Михайлович а кондус Секторул де Аеографие ал Академией де Штиинце дин републикэ, креат дин инициатива са. М. М. Радул а публикат о серие де лумрэрь валороасе ын домениул економией ши Жеографией Молдовей, есте ауторул мултор хэрць економико- Леографиче але републичий. Лукрэриле луй ау о импортанцэ теоретика, практика ши инструктив-едукативэ. Мулте форце ши енерЯсие а депус ел ла прегэтиря кадрелор штиинцифиче. Ын денурсул мултор ань Макарий Михайлович а десфэшурат о вастэ активитате обштяскэ: а фост алее мембру ал КЧ ал ПК ал Молдовей, депутат ал Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть, мембру ал номитетулуй орэшенесн де партид Кишинэу ши депутат ал Советулуй ерэшенеск Кишинэу де депутаць ай оаменилор мунчий. I имп ынделунгат а лунрат ын калитате де прешединте ал Сочиетэций Жеографиче а републичий, а фост мембру ал колежиулуй де редакцие ал ревистей «Комунистул Молдовей». Патрия а апречият ыналт мунка луй Макарий Михайлович, денорынду-л ку доуэ ордине «Инсигна де Оноаре» ши медалий. Не-а пэрэсит ун савант де вазэ, ун кондунэтор атент, ун комунист принчипиал, ун организатор талентат ал штиинцей Аминтиря луминоасэ а луй М. М. Радул се ва пэстра тотдяуна ын инимиле ачелора, каре л-ау куноскут. Г. Ф. АНТОСЯК, И. И. БОДЮЛ, П. В. ВОРОНИН, с. к. ГРОССУ, К. Ф. ИЛЬЯШЕНКО, П. К. ЛУЧИНСКИИ, Ю. Д. МЕЛКОВ, П. А. ПАСКАРЬ, Б. А. СТЕШОВ, Г. Г. ДЫГАЙ, С. С. СИДОРЕНКО, П. В. ЧВЕРТКО, Г. И. ЕРЕМ Ей, В. И. КАНИКОВСКИЙ, Я. С. ГРОСУЛ, К. А. ТОМУЛЕЦ. Ла Президиумул Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть (Сфыршит). чий дин РСС Молдовеняскэ ши мултэ алтэ литературэ електоралэ. Комитётеле екзекутиве але Советелор локале ынтокмеск листеле де алегэторь, инсталязэ сектоареле електорале. Тот одатэ, ын прегэтириле пентру алеЖериле ын Советул Супрем ал РСС Молдовенешть ши Советеле локале де депутаць ай оаменилор мунчий ау лок ши унеле неажунсурь. Ынтр’ун шир де Совете сэтешть, де орэшел але републичий се десфэшоарэ слаб мунка де ынтокмире а листелор де алегэторь. П.резидиумул Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть а облигат комитетеле екзекутиве але Советелор районале, орэшенешть, сэтешть ши де орэшел де депутаць ай оаменилор мунчий сэ ее мэсурь ын ведеря ликидэрий неажунсурилор дин прегэтириле пентру але- Жерь ши сэ асигуре респектаря ку стриктеце а преведерилор Регуламентулуй де алеЖерь ын Советеле районале, орэшенешть, сэтешть ши де орэшел де депутаць ай оаменилор мунчий дин РСС Молдовеняскэ ши а рекомандат сэ фие организатэ ынтокмиря ла тимп а листелор де алегэторь, верификаря лор, акордынд о деосебитэ атенцие ынскриерий ын листеле де алегэторь а пе<рсоанелор, каре с'ау нэскут пынэ ла 13 юние 1953 инклуенв; сэ фие луате мэсурь пентру а асигура тоате сектоареле електорале ку инсталаций, урне електорале, артиколе де канчеларие, мижлоаче де транспорт ши телекомуникаций; сэ се организезе инструиря мембрилор комисиилор електорале де сектор ын кестиуниле организэрий алеЖерилор, нумэрэрий вотурилор ши комплектэрий документелор електорале; сэ асигуре ла тимп, ла терменеле стабилите де Регуламентул де алеЖерь, комисииле електорале де сектор ку документеле ши булетинеле електорале. О А С П Е Ц Ь АФРИКАНЬ Ын Молдова се афлэ делегацииле синдикале але Гамбией, Ганей, Замбией, Кенией, Мауританией, НиЖерией, Сиерра-Леоне, Сомалией, Танзанией ши Етиопией, каре ау фост ла Москова, унде, ла инвитация ВЦСПС- улуй, ау луат парте ла сэрбэгориря Зилей де 1 Май. Лукрэторий синдикаль ай цэрилор африкане ау фост примиць ла Консилиул синдикателор дин Москова. Ын тимпул конворбирий, ла каре ау фост де фацэ секретарий шишефий де секций ай консилиулуй, прекум ши прешединций комитетелор републикане але синдикателор пе рамурь, прешединтеле Кон. силиулуй синдикателор С С. Сидоренко а ворбит деспре прогресул обцинут де економия ши култура Молдовей ын аний Путерий Советиче, деспре активитатя синдикателор републичий. Рэспунзынд ла ынтребэриле оаспецилор, ел а арэтат кум партичипэ организацииле синдикале ла планификаря економией национале а Молдовей ла ымбунэтэциря кондициилор де мункэ ши а техничий секуритэций ла ынт.реприндерь, ла мунка депусэ ын републикэ пентру ридикаря продуктивитэций мунчий. Оаспеций дин Африка ау визитат локуриле де интерес историк ши кул'гурал, прекум ши ноиле партнере де локуит дин капитала републичий, ау привит филме документаре деспре Молдобэ. Делегацииле синдикале дин цэриле Афричий се вор афла ын републикэ тимп де патру зиле. (АТЕМ) ор. Кишинэу. 4 май 1971. У К А 3 У Л ПРЕЗИДИУМУЛУИ СОВЕТУЛУЙ СУПРЕМ АЛ РСС МОЛДОВЕНЕШТЬ Ку привире ла декораря тов. ЗИНОВЬЕВ Ф. И. ку Диплома де оноаре а Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть Пентру партичипаре актива ла вяца обштяскэ ши политика ши ын легэтурэ ку ымплиниря а шаптезечь де ань дин зиуа наштерий а декора пе тов. ЗИНОВЬЕВ Фьодор Иванович ну Диплома де оноаре а Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть. Прешединтеле Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть К. ИЛЬЯШЕНКО. Секретарул Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдопенешть А. КРАЧУН.