Moldova Socialista, 1971 (XLVII/101-124)

1971-05-05 / nr. 103

, Меркурь, 5 май 1974 СТРУКТУРА ДЕ ВЫРСТЗ, НИВЕЛУЛ ДЕ СТУДИЙ, ШПОНЕНЦА НАЦНОНАЛЭ, ЛННБИЛЕ ШИ СУРСЕЛЕ ДЕ ИИЖЛОАЧЕ ПЕНТРУ ЕКЗИСТЕНЦЭ А ПОПУЛАЦИЕЙ РСС ИОЛДОВЕНЕШТЪ ДУПЗ ДАТЕЛЕ РЕЧЕИСЭИЫНТУЛУЙ УНИОНАЛ АЛ ПОПУЛАЦИЕЙ ДИН 15 ЯИУАРИЕ 1970 (Сфыршит). Дин нумэрул тотал ал попу­лацией ерау ын вырстэ аптэ пентру мункэ (бэр­баць де 16— 59 ань, фемей де16—54 ань) 1287574 1593878 1899135 52,5 55,3 53,2 Ын легэтурэ ку о оарекаре скэдере а наталитэций ын ултимий ань с'а микшорат прочентул копиилор мичь. А крес­­кут мулт прочентул персоанелор де вырстэ ынаинтатэ. Май жос се публикэ дателе привитоаре ла нумэрул бэр­бацилор ши фемеилор дупэ диферите трупе Де вырстэ луа­­те апарте: Ын анул 1970 прочентул бэрбацилор фацэ де ынтряга популацие а конституит 46,6, чел ал фемеилор — 53,4, ла ораш — респектив 46,8 ши 53,2, ла сат — 46,5 ши 53,5. Ачест рапорт динтре нумэрул бэрбацилор ши фемеилор с'а формат пе контул оаменилор де вырстэ ынаинтатэ ши есте каузат, май ку самэ, де урмэриле рэзбоаелор. Диференца динтре нумэрул бэрбацилор ши фемеилор с’а мэрит ынтрукытва: ын тоталул популацией ыв 1959 нумэрул фемеилор депэшя нумэрул бэрбацилор ку 216,9 мий де оамень, яр ын 1970 — ку 244,3 мий де оамень, тот одатэ прочентул бэрбацилор ын нумэрул тотал ал популацией с’а мэрит ын Периоада менционатэ май сус де ла 46,2 ла 46,6. 3. Нумэрул персоанелор кэсэторите с’а скимбат ын ком­­парацие ку аний 1939 ши 1959 дупэ кум урмязэ: Ерау кэсэториць ла 1000 де персоа­­не де сексул ши вырста респективэ Ын анул 1970 ын РСС Молдовеняскэ ерау кэсэториць 1611,9 мий де бэрбаць ши фемей фацэ де 1255,8 мий ын 1959. Нумэрул персоанелор кэсэторите с’а мэрит фацэ де анул 1959 ку 28 проченте, тот одатэ нумэрул фемеилор кэ­сэторите ын ачастэ периоадэ с’а мэрит ын тоате групеле де вырстэ, ынчепынд де ла 25 ань. Дин фиекаре мие де бэрбаць ын 1970 ерау кэсэториць 757 оамень, яр дин фиекаре мие де фемей — 633 оамень. Нумэрул май мик ал фемеилор кэсэторите ын компарацие ку бэрбаций се експликэ прин фаптул, кэ нумэрул фемеилор депэшеште нумэрул бэрбацилор (дупэ кум с’а арэтат май сус, ын тимпул реченсэмынтулуй ау фост ьшреЯшстраць 1162,3 мий де бэрбаць ши 1906,6 мий де фемей). 4. Скимбаря нивелулуй штиинцей де карте ын рындури­­ле популацией ын анул 1970, ын компарацие ку реченсэ­­минтеле антериоаре, се веде дин урмэтоареле дате. Прочентул штиуторилор де карте ын вырстэ де 9—49 де ань Ын Молдова де динаинтя револуцией апроапе патру чинчимь дин популацие ера аналфабетэ. Штиинца де карте а популацией сэтешть, ал кэрей нумэр конституя 84 прочен­те дин популацие, ера мулт май редусэ декыт штиинца де карте а популацией де ла ораше. Н’а крескут мулт нивелул штиинцей де карте а попула­цией Молдовей ын периоада окупацией времелниче а ре­­публичий де кэтре Ромыния боеряскэ. Май мулт де о жу­­мэтате дин популацие рэмыня аналфабетэ. Нивелул штиин­цей де карте ын рындуриле бэрбацилор ла сате ера де апроапе 1,5 орь, яр ын рындуриле фемеилор — де 2,2 орь май скэзут декыт ла ораше. Ын периоада де дупэ реуниря Молдовей пе териториул ынтреЖий републичь а фост ликидат ын ынтреЖиме анал­­фабетизмул. Ын анул 1970 ау фост ынреЖистраць нумай 3,1 мий де бэрбаць нештиуторь де карте ши 8,2 мий де фемей нештиу­­тоаре де карте ын вырстэ де 9—49 ань, ын чя май маре пар­те дин рындуриле персоанелор, каре ну ау посибилнтате де а фреквента шкоала дин кауза дефектелор физиче орь бо­­лилор крониче. Ликидаря аналфабетизмулуй ын републикэ ера ынсоци­­тэ де о крештере путерникэ а нумэрулуй персоанелор, каре ау студий супериоаре сау медий. 5. Нивелул де студий ал популацией РСС Молдовенешть креште неынчетат. Май жос публикэм дателе привитоаре ла скимбаря нумэрулуй персоанелор, каре ау студий супериоаре сау медий: Ын ачелаш тими нумэрул персоанелор ку студий при­­маре ши ку студий де шапте ань ши де опт ань нетерминате ын рындуриле популацией лукрэтоаре а скэзут де ла 33 про­ченте ын 1959 ла 28 проченте ын 1970 ши нумэрул пер­соанелор ку студий суб челе примаре — Де ла 39 прочен­те ла 21 проченте. 7. Скимбаря нумэрулуй персоанелор, каре ау студий су­периоаре ши медий ын периоада динтре реченсэминтеле дин аний 1939, 1959 ши 1970 се карактеризязэ дупэ кум ур­мязэ: 8. Нумэрул персоанелор, каре ау студий супериоаре сау медий ла бэрбаць ши фемей се апропие, май алее ла бэрба­ций ши фемеиле каре лукрязэ: 9. Рапортул персоанелор каре ау студий супериоаре сау медий ын ораше ши сате с'а скимбат дупэ кум урмязэ: 10. Репартизаря популацией РСС Молдовенешть дупэ националитате ши лимба матернэ се карактеризязэ прин урмэтоареле дате:*). •) Ын тимпул реченсэмынтулуй националитатя ши лимба с'ау ынскрис пе база проприилор деклараций але персоанелор ке­­стионате. Националитатя копиилор с'а ынскрис пе база деклара­­циилор пэринцилор. 11. Репартизаря популацией дупэ сурса мижлоачелор де екзистенцэ ын 1970 се карактеризязэ ын модул урмэтор: *) Нумэрул тотал ал пенсионарилор ла ынчепутул анулуй 1970 а конституит 459 мий де оамень. Ын тимпул реченсэмынту­луй ау декларат кэ фак парте дин трупа пенсионарилор нумай персоанеле пентру каре принчипала сурсэ а мижлоачелор де екзистенцэ есте пенсия. Пенсионарий, афлаць ла лукру перма­нент, ау фост трекуць ын категория персоанелор каре ау оку­пацие. Нумэрул персоанелор окупате ын економия национала (адикэ фэрэ а сокоти пе чей окупаць ын господэрия касникэ ши ын господэрия агриколэ аукзилиарэ персоналэ) а кои­­ституит ын тимпул реченсэмынтулуй 1783,6 мий де оамень сау 50 проченте дин ынтряга популацие, динтре каре ын вырста аптэ пентру мункэ (бэрбаць де 16—59 ань, фемей де 16—54 ань) ау фост ынреЖистраць 1675,4 мий де оамень, сау 88,2 проченте дин популация ын вырста аптэ пентру мункэ. Дин 1899,1 мий де оамень ын вырстэ аптэ пентру мун­кэ, окупаць ын економия национала, прекум ши тинерет студиос ау конституит 1797,2 мий де оамень, сау 94,6 про­ченте дин ачастэ популацие фацэ де 89,5 проченте ын анул 1959. Ридикаря нивелулуй фолосирий форцей де мункэ а популацией с’а фэкут ын чя май маре парте прлн атраЖеря ын продукция сочиалэ а персоанелор ын вырстэ аптэ пентру мункэ, окупате ын господэрия касникэ ши ын господэрия агриколэ аукзилиарэ персоналэ; нумэрул ачестор персоане, фэрэ а сокоти тинеретул студиос, с’а редус де ла 144,2 мий де оамень ын 1959 ла 66.1 мий де оамень ын 1970. Дателе май амэнунците привитоаре ла репартизаря популацией дупэ сурса мижлоачелор де екзистенцэ, дифери­те окупаций, рамурь, фелурь де продукцие ши трупе сочиа­­ле, прекум ши дателе привитоаре ла нумэрул ши компо­­ненца фамилиилор ши миграция популацией вор фи публи­­кате дупэ елабораря пэрций а доуа а резултателор принчи­­пале але реченсэмынтулуй. украи­Дирекция Чентралэ де Статистикэ де пе лыигэ Советул Миништрилор ал РСС Молдовенешть. Нумэрул пе дата Ла о мие де фемей де 15 януарие де вырста респекти- 1970 (оамень) вэ ревин бэрбаць А ю ф 5® 5сэ 5о о. 8 Ьет о ф 5® 5® 5® Тоталул попу­лацией 1662275 1906598 981 860 872 инклусив: 0— 4 ань 171472 166083 1036 1043 1032 5— 9 » 201701 194528 1031 1030 1037 10—15 » 246850 239980 1020 998 1029 16—19 » 126748 142622 1016 877 889 20 — 24 » 106501 126131 963 819 844 25-29 » 105247 125142 966 857 841 30-34 » 125232 148493 1024 810 843 35 — 39 » 113665 129358 948 779 879 40—44 » 107953 131101 888 786 823 45 — 49 » 89832 117368 882 835 765 50—54 » 58584 74762 893 849 784 55—59 » 70396 95641 900 644 736 60—69 » 89354 128785 927 607 694 70 ань ши май мулт 45500 82952 914 541 549 Бэрбаць Фемей Ла 1000 де локуиторь ревин пер­­еоане ку студий Супериоа- Инклусив ре ши ме­дий (ком-Супериоаре медий плекте сау неком­плекте) ь з а СО н 40 Е- л Н О. сО О. СО О. сО О У О У О О Тоталул популаци­ей ын вырстэ де 10 ань ши май мулт: 1939 196 33 16 2 180 31 1959 454 204 42 5 412 199 1970 598 296 66 11 532 285 персоанеле каре ау окупацие: 1959 524 224 65 6 459 218 1970 725 396 96 17 629 379 молдова социалист? Макарий Михайлович Р АДУЛ Дупэ о боалэ гря ши ынде­­лукгатэ, ын зиуа де 2 май 1971, а ынчетат дин вяцэ ла вырста де 61 де ань Макарий Михай­лович Радул, мембру-кореспон­­дент ал АШ а РСС Молдове­нешть, шефул Секторулуй де Жеографие ал Академией де Штиинце а Р»СС Молдовенешть, мембру ал ПКУС дин анул 1940. М. М. Радул с’а нэскут ла 4 септембрие 1910 ын сатул Марта ноша, району л Новом ир­­город, режиуня Кировоград, РСС Украинянэ, ынтр’о фами­­лие де цэрань. Ла вырста де 12 ань шь-а пердут татэл. Фиинд ынкэ бэят а лукрат чобан, пе урмэ — мунчитор ын совхоз. Дупэ абсолвиря ын анул 1933 а Институтулуй педаго­­жик дин Тираспол, а лукрат ын калитате де лектор де Жео­­графие, локциитор ал директо­­рулуй пентру мунка инструк­­ткв-штиинцификэ ши директор ал ачестуй институт. Ын аний М фелуй рэзбой пентру апэраря Патрией Мака­рий Михайлович а фост лон­­циитор ал Комисарулуй НороД- ник, яр май апой Комисар Но­­родник ал ынвэцэмынтулуй публии ал РСС Молдовенешть, дин анул 1944 ши пынэ ын 1946 — локциитор ал преше­­динтелуй Советулуй Комисари­­лор Нородничь ал РСС Молдо­венешть. Ын 1947 а фост алее сенретар ал Комитетулуй Ней­трал ал Партидулуй Комунист ал Молдовей. Ынчепынд дин анул 1949 ши пынэ ын ултимеле зиле але ве­­ций сале М. М. Радул с’а оку­­пат ку мунка штиинцификэ. Ел а фост унул дин организа­­тсрий Базей молдовенешть де черчетэрь штиинцифиче а АШ а Униуний РСС, а пус ынче­­пут.уриле ла креаря институ­ции Лор ын домениул штиинцей економиче дин Молдова, а кон­­дус Институтул де енономие ал АШ ал РСС Молдовенешть. Ын 1961 а фост алее мембру-ко­­респондент ал Академией де Штиинце дин републикэ. Ын ултимий ань ай веций сале Макарий Михайлович а кондус Секторул де Аеографие ал Академией де Штиинце дин републикэ, креат дин инициа­тива са. М. М. Радул а публикат о серие де лумрэрь валороасе ын домениул економией ши Жео­­графией Молдовей, есте ауто­рул мултор хэрць економико- Леографиче але републичий. Лукрэриле луй ау о импортан­­цэ теоретика, практика ши инс­­труктив-едукативэ. Мулте фор­­це ши енерЯсие а депус ел ла прегэтиря кадрелор штиинци­фиче. Ын денурсул мултор ань Макарий Михайлович а десфэ­­шурат о вастэ активитате об­­штяскэ: а фост алее мембру ал КЧ ал ПК ал Молдовей, де­путат ал Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть, мембру ал номитетулуй орэшенесн де партид Кишинэу ши депутат ал Советулуй ерэшенеск Кишинэу де депутаць ай оаменилор мун­­чий. I имп ынделунгат а лунрат ын калитате де прешединте ал Сочиетэций Жеографиче а ре­публичий, а фост мембру ал колежиулуй де редакцие ал ревистей «Комунистул Молдо­вей». Патрия а апречият ыналт мунка луй Макарий Михайло­вич, денорынду-л ку доуэ ор­­дине «Инсигна де Оноаре» ши медалий. Не-а пэрэсит ун савант де вазэ, ун кондунэтор атент, ун комунист принчипиал, ун ор­ганизатор талентат ал штиин­цей Аминтиря луминоасэ а луй М. М. Радул се ва пэстра тот­­дяуна ын инимиле ачелора, каре л-ау куноскут. Г. Ф. АНТОСЯК, И. И. БО­­ДЮЛ, П. В. ВОРОНИН, с. к. ГРОССУ, К. Ф. ИЛЬЯШЕН­­КО, П. К. ЛУЧИНСКИИ, Ю. Д. МЕЛКОВ, П. А. ПА­­СКАРЬ, Б. А. СТЕШОВ, Г. Г. ДЫГАЙ, С. С. СИДО­РЕНКО, П. В. ЧВЕРТКО, Г. И. ЕРЕМ Ей, В. И. КА­­НИКОВСКИЙ, Я. С. ГРОСУЛ, К. А. ТОМУЛЕЦ. Ла Президиумул Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть (Сфыршит). чий дин РСС Молдовеняскэ ши мултэ алтэ литературэ електоралэ. Комитётеле ек­­зекутиве але Советелор ло­­кале ынтокмеск листеле де алегэторь, инсталязэ сектоа­­реле електорале. Тот одатэ, ын прегэтириле пентру алеЖериле ын Сове­тул Супрем ал РСС Молдо­венешть ши Советеле локале де депутаць ай оаменилор мунчий ау лок ши унеле не­­ажунсурь. Ынтр’ун шир де Совете сэтешть, де орэшел але републичий се десфэ­­шоарэ слаб мунка де ынток­­мире а листелор де алегэ­торь. П.резидиумул Советулуй Супрем ал РСС Молдове­нешть а облигат комитетеле екзекутиве але Советелор районале, орэшенешть, сэ­тешть ши де орэшел де де­путаць ай оаменилор мунчий сэ ее мэсурь ын ведеря ли­­кидэрий неажунсурилор дин прегэтириле пентру але- Жерь ши сэ асигуре респек­таря ку стриктеце а преведе­­рилор Регуламентулуй де алеЖерь ын Советеле райо­нале, орэшенешть, сэтешть ши де орэшел де депутаць ай оаменилор мунчий дин РСС Молдовеняскэ ши а ре­­командат сэ фие организатэ ынтокмиря ла тимп а листе­лор де алегэторь, верифика­­ря лор, акордынд о деосеби­­тэ атенцие ынскриерий ын листеле де алегэторь а пе<р­­соанелор, каре с'ау нэскут пынэ ла 13 юние 1953 ин­­клуенв; сэ фие луате мэсурь пентру а асигура тоате сек­­тоареле електорале ку ин­­сталаций, урне електорале, артиколе де канчеларие, мижлоаче де транспорт ши телекомуникаций; сэ се ор­­ганизезе инструиря мембри­­лор комисиилор електорале де сектор ын кестиуниле организэрий алеЖерилор, ну­­мэрэрий вотурилор ши ком­­плектэрий документелор електорале; сэ асигуре ла тимп, ла терменеле стабили­­те де Регуламентул де але­Жерь, комисииле електорале де сектор ку документеле ши булетинеле електорале. О А С П Е Ц Ь АФРИКАНЬ Ын Молдова се афлэ деле­­гацииле синдикале але Гам­бией, Ганей, Замбией, Ке­нией, Мауританией, НиЖери­­ей, Сиерра-Леоне, Сомалией, Танзанией ши Етиопией, ка­ре ау фост ла Москова, ун­­де, ла инвитация ВЦСПС- улуй, ау луат парте ла сэр­­бэгориря Зилей де 1 Май. Лукрэторий синдикаль ай цэрилор африкане ау фост примиць ла Консилиул син­­дикателор дин Москова. Ын тимпул конворбирий, ла каре ау фост де фацэ секретарий шишефий де секций ай кон­­силиулуй, прекум ши преше­­динций комитетелор репу­­бликане але синдикателор пе рамурь, прешединтеле Кон. силиулуй синдикателор С С. Сидоренко а ворбит деспре прогресул обцинут де еконо­мия ши култура Молдовей ын аний Путерий Советиче, деспре активитатя синдикате­лор републичий. Рэспунзынд ла ынтребэриле оаспецилор, ел а арэтат кум партичипэ организацииле синдикале ла планификаря економией на­ционале а Молдовей ла ым­­бунэтэциря кондициилор де мункэ ши а техничий секу­­ритэций ла ынт.реприндерь, ла мунка депусэ ын републи­кэ пентру ридикаря продук­­тивитэций мунчий. Оаспеций дин Африка ау визитат локуриле де интерес историк ши кул'гурал, прекум ши ноиле партнере де локуит дин капитала републичий, ау привит филме документаре деспре Молдобэ. Делегацииле синдикале дин цэриле Афричий се вор афла ын републикэ тимп де патру зиле. (АТЕМ) ор. Кишинэу. 4 май 1971. У К А 3 У Л ПРЕЗИДИУМУЛУИ СОВЕТУЛУЙ СУПРЕМ АЛ РСС МОЛДОВЕНЕШТЬ Ку привире ла декораря тов. ЗИНОВЬЕВ Ф. И. ку Диплома де оноаре а Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть Пентру партичипаре актива ла вяца обштяскэ ши полити­ка ши ын легэтурэ ку ымпли­­ниря а шаптезечь де ань дин зиуа наштерий а декора пе тов. ЗИНОВЬЕВ Фьодор Ивано­вич ну Диплома де оноаре а Президиумулуй Советулуй Су­прем ал РСС Молдовенешть. Прешединтеле Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдовенешть К. ИЛЬЯШЕНКО. Секретарул Президиумулуй Советулуй Супрем ал РСС Молдопенешть А. КРАЧУН.

Next