Danielik János szerk.: Religio, 1851. 1. félév
59. szám
scopus emtam possessionem Boldogkő donavit. Fundus Studiorum hinc 43,802 florenos habuit. Nunc gymnasium Canonicorum regularium Praemonstratensium. XXXV. Levense Gymnasium pro Piaristis fundavit anno 1815. Princeps Nicolaus Eszterházy et família Marczibány ; accedentibus aliis etiam benefactoribus, uti: Joseplio Király, JosephoKluch,Episcopis etc. XXXVI. Lugosini gymnasium minus, Ordinis Minorum Conventualium. XXXVII. Magno-Varadinum primus Jesuitas induxit Stephanus Báthory rex Poloniae; at per intestina bella depulsi loco Patres et scholae, alteram fundatorein in Paulo Eszterházy Palatino venerabantur, idque ad annum 1702. Alii benefactores erant imprimus Episcopi Varadinenses: Augustinus Benkovich , qui pro scholis domum dédit, et capitale 6,000 florenorum fundavit, Josephus Okolicsányi, Nicolaus Csáky , Paulus Forgách, Adamus Patachich (qui philosophica studia fundavit) tum Anna Ruprecht, Laurentius Nagy, Anna-Maria Kohut, Stephanus Farkas et Franciscus Polentavy Canonici, etc. qui tantis sensim possessionibus Collegium isthoc et scholas ditarunt, ut in fundum studio rum exinde 133,000 floreni redundarent. Post abolitam Societatem Jesu , sub Josepho II. facultas juridica studiis adjecta et ex fundo Studiorum provisa: gymnasium vero sine ullo fundi hujus onere Canonicis regularibus Praemonstratensibus traditum fuit. — Ad florem scholarum Varadinensium multum contulisse vastas pro Convictibus atque stipendiis fundationes v. g. Josephi Alapi, Canonici (pro convictu 60,000 fl. et ultra) Ignatii Németh, (103,278 florenos V. V.) innegabile est. XXXVIII. Magyar-Ovárini gymnasium Piaristarum fundatum per Stephanum Zidanics et uxorem ejus anno 1738. florenis 10,000 patrocinium praebente etiam dominio terrestrali. XXXIX. Maria-Theresiopoli gymnasium Ordinis S. Francisci Provinciáé SS. Salvatoris jam anno 1774. gymnasium ex fundatione privata subsistens erectum, cum indultu et adjutorio Archi-Episcopi Colocensis. XL. Miskolczini gymnasium Ordinis Minorum Conventualium; ad annum 1774. minus gymnasium, quod sine peculiari subsidio per conventuales intertenebatur. Carolus III. rex cameralem nonnisi fundum pro Claustro, ex oblatis fidelium exstructo donavit. Nunc e fundo Studiorum 5. classes; 6-a ex ca-merali et civico providetur. XLI. Modrae olim grammaticales scholae perBenedictinos providebantur. Anno 1774. gymnasium hoc per regimen, fundatis et sine ullo publici onere subsistentibus adnumeratum est. Nunc nullum gymnasium Modra habet. XLII. Mohácsini gymnasium minus Ordinis S. Francisci Provinciáé Capistranae fundatum per C. Vil— helmum Nesselrode, Episcopum Quinque-Ecclesiensem, anno 1724. Conventum Georgius etiam Klimo, Episcopus et alii protexerunt. Sub Francisco I. juventutis institutio Patribus dicti Ordinis religiosi commissa. XLIII. Nagy-Bányae olim Residentia Societatis Jesu cum gymnasio. Principalis ejus fundator est Ladislaus Matyasovszky, Episcopus Nitriensis, qui 55,000 fl. pro gymnasio Szegediensi destinavit; cum tamen hie locus ob Turcas minus securus videretur, fundatio Nagy-Bányam est translata. Studiorum fundo totidem fere millia, quantum fundatio Matyasovszkyana efficit, illata. Abolita Societate, Episcopus Agriensis Minoritás in gymnasium induxit; abolitis aliis etiam Ordinibus religiosis, saeculares professores gymnasium habuerunt, quod ab anno 1810. rursus Minoritis fuit restitutum. XLIV. Nagy-Becskerek gymnasium Piaristarum fundatum ab Oppido nec non aliis benefactoribus anno 1846. XLV. Nagy-Károly, gymnasium aeque Tiaristarum fundatum per C. Alexandruin Károlyi anno 1723. Fundum Franciscus Lajcsák Episcopus Magno-Varadinensis 15,000 fl. valut, auxit; praeterea 1-aeclassis professorem 10,000 florenis fundavit. Ad annum 1774. Philosophiae hie traditae, seculares etiam juvenes studuerunt. XLVI. Neosolii Collegium Societatis Jesu et gymnasium ante annum 1649. fuerat fundatum; data per Cameram montanisticam Patribus domo, item parocliiae administratione iisdem anno 1650. resignata. A Wolf— gango Ochs de Sonnau amplum hortum; anno 1688. Praeposituram B. M. V. de Ipolyság, post mortem Joannis Gubasózy, Episcopi Nitriensis vacantem , obti— nuerunt. Utut scholas ibidem, teste Kazyo, jam Georgius Lippay Archi-Episcopus fundaverit , Praeposituram vero Georgius Szelepcsényi fuerit exoperatus perproavos Petri Pázmán Anno 1268 fundatam. Fundo Studiorum abolita Societate 44,000 llor. circiter e bonis Collegii hujus adcreverunf. Gymnasium, quod nunc est, recentioris aetatis, patrocinio Episcoporum debetur, qui illud e fundo Studiorum provisum, rursus excitarunt, et anno 1827. penes amnios 5Í00 florenos in se receperunt, cum prius eidem fundo 6,200 fl. constitisset. Josephus Belánszky Episcopus fundationem 50,000 fl. valutalium pro studiosis fecit, Martinus Markovich 1000 fl. etc. XLVII. Nitriense gymnasium fundavitanno 1701. Episcopus Nitriensis Ladislaus Matyasovszky fl. 24,000., e quibus cum indultu pontificio Piaristae 9000 ir. aedificandum Collegium impenderunt. Dotem ejus auxit Joannes Batthyány 3,000 florenos pro Sacris legans. Convictum in specie pro Convertitis idem Ladislaus Matyasovszky Episcopus 6000 aueris anno 1795. fundavit; Rácsay Joannes Canonicus Nitriensis 1550 fl., Bitovszky 1000 fl. auxerunt. Alias fundationes pro studiosis fecere Nozdroviczky Stephanus, Episcopus et Canonicus, Andreas Lehoczky Canonicus, Joannes Gusztinyi Episcopus, Franciscus Fuchs (16,000 fl.), Nejedli Josephus, Kluch (225,000 fl. valut.) Fricsovszky, Marczibányi, Vásárhelyi etc. (Folyt, köv.)